№
|
Mövzunun adı
|
Praktiki işlər
|
TSİ (mühaz. hazırlıq)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
V semestr
|
1
|
Atmosfer və onun quruluşu. Yer atmosferinin standart modeli
|
2
|
-
|
|
2
|
Hava temperaturunun dövri və qeyri-dövri dəyişmələri. Şaquli temperatur qradiyenti. Hava temperaturu və rütubəti, onların ölçülmə üsulları.
|
2
|
2
|
|
3
|
Atmosfer təzyiqinin ölçmə vahidi və üsulları. QNH və QFE atmosfer təzyiqinin müəyyən edilməsi. Barometrik düsturlar. Uçuş eşalonu. Təyyarə bortuna ötürülən təzyiq haqqında məlumat. Hündürlüyə görə təzyiq dəyişmələri. Barik pillə. Praktiki məsələlərin həlli.
|
2
|
2
|
4
|
Quru və rütubətli havanın sıxlığı. İdeal qaz tənlikləri. Su buxarının havanın sıxlığına təsiri. Havanın sıxlığının coğrafi enliyə görə variasiyası. Sıxlığın sutkalıq tərəddüdü. Yüksəkliyə doğru sıxlığın hesablanması.
|
2
|
2
|
|
Kollokvium №1
|
2
|
-
|
|
5
|
Küləyin sürətinin və istiqamətinin hava gəmilərinin qalxma və enməsinə təsiri. Küləyin uçuşlara təsiri. Yan küləyin hesablanması. Həqiqi külək və onun uçuşlara təsiri. Ekvivalent külək.
|
2
|
2
|
|
6
|
Külək sürüşməsinin təyin edilməsi. Külək sürüşməsi haqqında xəbərdarlıq. Turbulent zonada uçuş heyəti üçün zəruri tövsiyyələr. Turbulentliklərin və külək sürüşmələrinin hesablanma metodları.
|
2
|
2
|
|
7
|
Atmosferin əsas termodinamik elementləri. Temperaturun rütubətli və quru adiabatik qradiyentləri. Aeroloji diaqramların qurulması. Aeroloji diaqramlar və onlardan atmosferin müxtəlif fiziki xarakteristikalarının və uşuşların meteoroloji şəraitinin təyin olunması üçün istifadə.
|
2
|
2
|
|
8
|
Buludların təsnifatı. Buludluğun müşahidə olunması. Aşağı təbəqə buludluğunun ölçülmə üsulları. Yerin süni meteoroloji peyklərindən alınmış məlumatlardan təcrübədə istifadə eilməsi. Buludların növlərinin müəyyən edilməsi üsulları.
|
2
|
2
|
|
Kollokvium №2
|
2
|
-
|
9
|
İldırımların təsnifatı. İldırımın müşahidə üsulları. İldırım ocaqlarının diaqnozu və proqnozunda peyk məlumatlarından istifadə. Topa-yağış buludlarının və ildırımın fəaliyyət zonasının peykdən alınmış şəkillərdən praktikada istifadə. İldırımların hesablanma üsulları.
|
2
|
2
|
10
|
Hava gəmilərinin buzbağlaması. Buzbağlamanın növləri. Buzbağlamanın intensivliyi. Buzbağlamanın hava gəmilərinə təsiri. Buzbağlama ilə mübarizə üsulları. Hava gəmilərinin elektrikləşməsi. İldırımın fəaliyyət zonalarında uçuşların yerinə yetirilməsi və uçuş heyətinə zəruri tövsiyyələr. Buzbağlama və elektrikləşmə zonalarında uçuşların yerinə yetirilməsi və uçuş heyətinə zəruri tövsiyyələr.
|
2
|
2
|
11
|
Görünüş məsafəsinin müəyyən edilməsi. Minimal görünüş məsafəsi. QEZ-də görünüş məsafəsi. Şaquli görünüş. Hava minimumu. Meteoroloji görünüş məsafəsinin təcrübi qiymətləndirilməsi.
|
2
|
1
|
12
|
Yerlə sürmə dispetçerləri, enmə sistemi dispetçeri və uçuş rəhbərləri üçün təlimatlandırma və meteoroloji məlumatlar. Faktiki və xüsusi hava haqqında məlumatlar, METAR və SPECİ. AİREP məlumatı. Proqnostik məlumatlar, TAF, GAMET, SİGMET, AİRMET. Enmə və qalxma üçün qısamüddətli TREND və TAKE-OFF proqnozları. Aerodrom üzrə xəbərdarlıqlar. Külək sürüşmələri haqqında xəbərdarlıqlar. Mürəkkəb hava şəraiti və məhdud görünüş zamanı uçuşların meteoroloji təminatı. OPMET məlumatlarına dair nümunələrin oxunması.
|
2
|
1
|
|
Kollokvium №3
|
2
|
-
|
|
Semestr üzrə cəmi:
|
30
|
20
|
VI semestr
|
1
|
Aviasiya meteoroloji orqanlarının təyinatı, vəzifələri və təşkili. Aerodromlarda meteoroloji orqanların istifadə etdiyi metoeroloji sistem və avadanlıqlar. Aerodrom meteoroloji orqanlarının gördüyü işlər və onların həcmi. Aerodromlarda meteoroloji müşahidələrin təşkili. Meteoroloji orqanlar və HHİE orqanlarının işlərinin operativ qarşılıqlı təşkili. Meteoroloji avadanlıqların aerodrom ərazisində yerləşdirilmə sxemi.
|
2
|
1
|
2
|
ATİS və VOLMET sistemlərinə məlumatların daxil olunması. ATİS və VOLMET məlumatlarının tərkibi. Yerüstü telekommunikasiya şəbəkəsi AFTN, AMHS. Meteoroloji məlumatların peyk yayımlanma sistemləri, SADİS. Ümumdünya zonal proqnozlar mərkəzi. Meteoroloji məlumat bankları və rəsmi meteoroloji saytlardan istifadə qaydaları. Praktiki məsələlərin həlli.
|
2
|
2
|
3
|
Müxtəlif uçuş trasları üzrə meteoroloji təminat qaydaları. Yerli hava xətləri və təsərrüfat aviaisya işləri üzrə uçuşların meteoroloji təminatının xüsusiyyətləri. Yerdən hava gəmisiini göyərtəsinə ötürülən meteoroloji məlumatlar. Hava gəmisiinn göyərtəsindən ötürülən məlumatlar və onlardan təcrübədə istifadə. Mülki aviasiya uçuşlarıının meteoroloji təminatatini tənzimləyən beynəlxalq və daxili sənədlər və onların tələbləri və praktikada onlara istinadlar. Tətbiqi məsələlər.
|
2
|
2
|
4
|
Aerodromlarda uçuşların meteoroloji təminatıın avtomatlaşdırılması. Meteoroloji məlumatların yığılması və ötürülməsinin avtomatlaşdırılması. Aviasiya hava proqnozlarının verifikasiyası və OPMET məlumatlarının avtomatik nəzarət sistemi. AWOS avtomatik meteoroloji müşahidə stansiyası və onun avadanlıqları. Meteoroloji radar və onun əsas hissələri. Meteobrifinq avtomatik sistemi və onun praktiki istifadəsi.
|
2
|
1
|
Kollokvium №1
|
2
|
-
|
5
|
Hava kütlələrinin yaranması və təsnifatı. Hava kütlələrinin transformasiyası. Avropaya müdaxilə edən hava kütlələri. Arktik hava kütlələri. Qütb hava kütlələri. Tropik hava kütlələri. Azərbaycan ərazisinə müdaxilə edən hava kütlələri və onlarda uçuş şəraiti. Transformasiyanın qiymətləndirilməsi.
|
2
|
1
|
6
|
Alçaq təzyiq sahəsi, siklonlar, depressiyalar və təzyiq çuxuru. Aşağı təzyiq sahələrinin növləri. Alçaq təzyiq sahələrinin yaranması və onlarda hava şəraiti. Dayanıqsız alçaq təzyiq sahələri. Antisiklon və təzyiq yalı. Yüksək təzyiq sahəsinin xüsusiyyətləri. Subtropik yüskək təzyiq sahələri (isti antisiklonlar). Kontinental antisikonlar (soyuq antisiklonlar). Müxtəlif barik sistemlərdə uçuş şəraiti. Sinoptik xəritələr üzərində təcrübi məsələlər.
|
2
|
2
|
7
|
Atmosfer cəbhələrində təzyiq şəraiti. Yer kürəsində sabit cəbhələr. Okklyuziya cəbhələri. Cəbhələrin xüsusiyyətləri. İsti və soyuq cəbhələrin bulud sistemləri və onların uçuşlara təsiri. Sinoptik xəritələr üzərində təcrübi məsələlər.
|
2
|
2
|
8
|
Beynəlxalq sinoptik KN-01 kodunun oxunması. Buludluq, meteoroloji görünüş məsafəsi, temperatur, şeh nöqtəsi temperaturu, atmosfer təzyiqi, dəniz səviyyəsinə gətirilmiş atmosfer təzyiqi, barik tendensiya meteoroloji kəmiyyətlərinin yerüstü sinoptik xəritədə oxunması.
|
2
|
2
|
Kollokvium №2
|
2
|
-
|
9
|
Barik topoqrafiya xəritələrində atmosfer cəbhələrinin müəyyən edilməsi. Barik topoqrafiya xəritələrində küləyin orta sürətinin, hava temperaturunun və şeh nöqtəsi çatışmazlığı temperaturunun müəyyən edilməsi.
|
2
|
1
|
10
|
Təhlükəli atmosfer hadisələri şəraitində uçuşlar. Turbulentlik və külək sürüşmələri. Şırnaq axınları zonalarında uçuşların havada idarəedilməsi və yerinə yetirilməsi üçün tövsiyyələr. Yan keçmə kriteriyaları. İldırımlı buludlardan yan keçmə kriteriyaları. Təhlükəli atmosfer hadisələrinin şərti işarələri. Topa-yağış buludları. Hava xəritələrində xəttlər və şərti işarələr. Şırnaqlı axınlar və onun oxu, vulkan ocaqları, radioaktiv buludların təhlükəli atmosfer hadisələri xəritələrində (SİGWX) müəyyən edilməsi. Praktiki məsələlərin həlli.
|
2
|
2
|
11
|
Radiolokasiya meteoroloji müşahidələri və məlumatlar. Meteoroloji radar vasitəsilə müşahidə edilən obyektlər. HHİE zamanı radar məlumatlarından istifadə edilməsi. Yerin süni meteoroloji peyklərindən alınan məlumatlardan istifadə. Bulud sahələrinin paylanmasının peyk xəritələri və onların oxunması.
|
2
|
2
|
12
|
Ümumdünya Meteoroloji Təşkilatının aviasiya meteoroloji personalı üçün beynəlxalq ixtisas tələbləri. Aviasiya meteoroloji xidmətlərində İSO 9001:2008 standartı üzrə keyfiyyət idarəetmə sisteminin tətbiqi haqqında İCAO-nun tələbləri. Uçuşların təhlükəsizliyinin idarəedilməsi çərçivəsində risklərin qiymətləndirilməsi və idarəolunması sisteminin tətbiqi və onların təcrübədə əhəmiyyəti.
|
2
|
2
|
Kollokvium №3
|
2
|
-
|
Semestr üzrə cəmi:
|
30
|
20
|
Fənn üzrə cəmi:
|
60
|
40
|
