Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutu

Fənlərarası  inteqrasiya  –  iki  və  ya  daha  artıq  fənnin  əhatə  etdiyi  anlayış, 
bilik,  bacarıq  və    prinsiplərin  sintezidir.  Bu  inteqrasiya  bir  fənnə  aid  olan  qanun, 
nəzəriyyə və metodların başqa bir fənnin öyrədilməsində istifadəsini nəzərdə tutur.  
Məzmunun  bu  modelə  uyğun  sistemləşdirilməsi  şagirdlərin  təfəkküründə 
dünyanın bütöv və bölünməz obrazının  yaradılması ilə  yanaşı, həm də ümumelmi 
anlayışlar,  kateqoriyalar  və  yanaşmalarla  xarakterizə  olunan  yeni  tip  biliklərin 
formalaşdırılmasına  təkan  verir.  Müxtəlif  fənlərə  aid  oxşar  və  bir-birini 
tamamlayan  mövzular  elə  planlaşdırılır  və  tədris  olunur  ki,  müəyyən  bir  çərçivə 
yaranır, yəni onlar eyni vaxtda tədris olunur. 
Fəndaxili  və  fənlərarası    inteqrasiya  prinsipinə  istinad  olunması  təsviri 
incəsənət  fənni  üzrə  şagirdlərin  dünyagörüşünü  genişləndirir,  bu  sahədə  əldə 
etdkləri zəruri bilik və bacarıqların müxtəlif sahələrdə tətbiqi yollarını asanlaşdırır, 
şagirdlərdə  təsəvvürü,  təxəyyülü,  təfəkkürü  inkişaf  etdirərək  həyati    bilik  və 
bacarıqların  əldə  olunmasına  və  təkmilləşdirilməsinə  şərait  yaradır.  Həyatın 
rəngarəngliyi  və  çalarları  təsviri  incəsənət  fənninin  daxili  imkanları  hesabına  və 
digər fənlərlə əlaqədə daha aydın dərk olunur. 
Təsviri  incəsənət  kurikulumu  bilik  və  bacarıqların  fənlər  vasitəsi  ilə  təşkil 
olunmuş  konsepsiyasına  əsaslanır.  Bu  yanaşmaya  görə  şagird  məktəbdə  tədris 
olunan  fənlər  vasitəsi  ilə  müxtəlif  sahələr  üzrə  müəyyənləşdirilmiş  məzmunu 
öyrənməli  və  tətbiq  etməyi  bacarmalıdır.  Təsviri  incəsənət  fənni  inteqrativ 
kurikulumu aşağıdakı səciyyəvi xüsusiyyətlərə malikdir: 
 
-təlimin fəal, cəlbedici və əyləncəli olması; 
 
- ayrı-ayrı hissələrə bölünməməsi; 

---

32 
 
-məzmununun sadə, əhatəli və anlaşıqlı olması; 
 
-fənlərinin sayının çox olmaması (iki, üç və dörd fənn); 
 
-eyni konsepsiyanın iki müxtəlif fəndə öyrənilməsi; 
 
-təlimin müxtəlif mərhələlərinin əlaqələndirilməsi (şaquli inteqrasiya); 
          -təlimin milli və ümumbəşəri dəyərlərə əsaslanması;  
-yüksək  nailiyyət  səviyyəsinin  və  intellektual  bacarığın    inkişafının 
situmullaşdırılması. 
 
Belə  bir  cəhəti  də  unutmaq  olmaz  ki,  təsviri  incəsənət  fənninin  məzmunu 
inteqrativdir.  Təsviri  incəsənətin  inkişafı  ibtidai  icma  dövründən  başlayaraq, 
olduqca  zəngin  inkişaf  yolu  keçmişdir.  Müxtəlif  dövrlərdə  yaradılmış  milli  və 
ümumbəşəri  dəyəri  olan  sənət  nümunələrinin  təsviri  incəsənət  tarixinin  və 
sənətkarlığın  müxtəlif  fənlərdə  öyrənilməsi  fəndaxili  və  fənlərarası  inteqrasiya 
prinsipinin  gözlənilməsi  üçün  geniş  imkanlar  yaradır.  Buna  görə  də  təsviri 
incəsənət fənninin hər mərhələsində şaquli və üfiqi inteqrasiya gözlənilməlidir. Bu, 
şagirdlər  tərəfindən  fənnin  məzmununun  mənimsənilməsinin  zəruri  şərtlərindəın 
biridir. Təsviri incəsənət fənninin tədrisində iki tip inteqrasiya tətbiq etmək məqsə-
dəuyğundur: 
1)  Fəndaxili (üfüqi, şaquli) inteqrasiya. 
2)  Fənlərarası inteqrasiya.  
Təsviri  incəsənət  fənninin  təlimində  fəndaxili  və  fənlərarası  inteqrasiya 
nəzərə alınarkən aşağıdaki fəaliyyətlər əsas götürülür: 
