Azərbaycan respublikasi təhsil nazirliyi sumqayit döVLƏt universitetiNİn nəZDİNDƏ sumqayit döVLƏt texniki kolleci
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
| T
ərif. Nöqtə və bu nöqtədən çıxan iki müxtəlif şüanın əmələ gətirdiyi fiqura bucaq deyilir. A O
B Dem
əli, ortaq başlanğıclı iki OA və OB şüaları bucaq əmələ gətirir . O başlanğıc nöqtəsi bucağın təpəsi, həmin şüalara isə bucağın tərəfləri deyilir. Bucaq təpədə qoyulmuş bir hərflə və ya təpədə və tərəflərdə qoyulmuş üç hərflə oxunur. Məsələn, kimi yazılır. Iki bucaq bir- birinin üzərinə qoyulduqda üst-üstə düşərsə, bu bucaqlar bərabər hesab olunur. Bucaqlar transportirin köməyi ilə dərəcələrlə ölçülür. Bucaqların ölçülməsinin aşağıdakı xassələri vardır: 1. Hər bir bucağın sıfırdan böyük dərəcə ölçüsü vardır. 2. Bucağın dərəcə ölçüsü , onun daxili şüası ilə bölündüyü bucaqların dərəcə ölçüləri cəminə bərabərdir. Hər bir bucaq müstəvini iki hissəyə bölür. Bu hissələrdən biri bucağın tərəfləri arasında yerləşən bütün nöqtələr çoxluğundan, digəri isə tərəflərin xaricində yerləşən nöqtələr çoxluğundan ibarətdir. Bucağın təpəsi və tərəfləri bu hissələrin heç birinə aid edilmir və bu iki hissənin sərhəd nöqtələri çoxluğunu təşkil edir. Birinci hissə buçağın daxili oblastı, ikinci hissə isə bucağın xarici oblastı adlanır. Şəkildə A,B,C nöqtələri daxili, D,E nöqtələri xarici nöqtələrdir.
D E A B C O
Bucağın tərəfləri bir-birini düz xəttə tamamlayan şüalar olduqda, bu bucağa açıq bucaq deyilir. A O B
Bütün açıq bucaqlar bir-birinə bərabərdir Açıq bucağın yarısına düz bucaq deyilir . Düz bucaqda tərəflər bir-birinə perpendikulyardır. A
O B
Bucaqları dərəcə ölçülərinə görə müqayisə etmək olar. Düz bucaqdan kiçik olan bucağa iti, böyük olan bucağa isə kor bucaq deyilir.
K P L M Q S Bucağı yarıya bölən şüaya həmin bucağın tənböləni deyilir. Yəni bucağın tənböləni onun t
ərəflərindən eyni uzaqlıqda yerləşən nöqtələrin həndəsi yeridir.
B
T ərifə görə AOC = BOC 46
O C
A İki bucağın bir tərəfi ortaq, digər iki tərəfi açıq bucaq əmələ gətirirsə, belə bucaqlara qonşu bucaqlar deyilir ( AOB və BOC)
Qonşu bucaqların cəmi açıq bucaq verir.
A O C
İti bucaqdan birinin tərəfləri o birinin tərəflərinin tamamlayıcı yarım düz xətləri olarsa, onlara qarşılıqlı bucaqlar deyilir. Qarşılıqlı bucaqlar bərabərdir. Göründüyü kimi AB və CD düz xətləri kəsişdikdə iki cüt qarşılıqlı bucaq alınır AOD
v ə COB; AOC və DOB. Dörd cüt qonşu bucaq alınır DOA və AOC; AOC və COB; COB və BOD; BOD və DOA. C
A O B
D
Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|