B. A. Nazarbayeva

asbob shkalasining tenglamasi
yoki tavsifi deyiladi. 
Har qanday o‘lchash asbobining ishi natijada o‘lchanadigan kattalikni 
ko‘rsatkichning siljishiga o‘zgartishga keltiriladi. Shu sababli o‘lchash asbobini 
sxematik ravishda, o‘lchanayotgan fizik kattalik
V
ni ko‘rsatkichning mexanik 
siljish miqdori 

ga o‘zgartiradigan o‘zgartkich deb qarash mumkin. 

---

17 
Oraliq o‘zgartgichlar soniga qarab asbobni bo‘g‘inlarga bo‘lish mumkin, bu 
bo‘g‘inlarning har biri asbob ichida
V 
miqdorni ma’lum tarzda o‘zgartiradi. Ana 
shu bo‘g‘inlar majmuasi o‘lchanayotgan kattalikning talab etilgan o‘zgarishini 
ko‘rsatkichning siljishi 

ga o‘zgartiradi. 
O‘lchash asboblarining shkala tavsiflari. 
Ko‘rsatuvchi analog o‘lchash 
asboblarining sanoq qurilmasi shkala va (strelkali yoki nurli) ko‘rsatkichdan 
tuzilgan. 1.3 - rasmda o‘lchash asbobining shkalasi ko‘rsatilgan. Shkaladagi sonli 
qiymatlar ko‘rsatilgan belgilar 
shkalaning sonli belgilari
deyiladi. Shkalaning ikki 
qo‘shni belgilari orasidagi oraliq 
shkalaning bo‘linmasi
deyiladi. Shkalaning ikki 
qo‘shni belgisi mos kelgan kattalik qiymatlari ayirmasi 
shkala bo‘linmasining 
qiymati 
deyiladi. O‘zgarmas bo‘linmali va o‘zgarmas qiymatli shkala 
tekis shkala 
deyiladi. 
1.3- rasm. O‘lchash asbobi shkalasi 
 
O‘lchanayotgan kattalikning sanoq qurilmasi bilan aniqlanadigan hamda 
o‘lchanayotgan kattalik uchun qabul qilingan birliklarda ifodalangan qiymatlari 
o‘lchash asbobining ko‘rsatishlari
deyiladi. O‘lchanayotgan kattalikning shkalada 
ko‘rsatilgan eng kichik kiymati shkalaning 
boshlang‘ich qiymati
, eng katta 
qiymati esa shkalaning 
ohirgi qiymati
deyiladi. S 
hHkalaning uning boshlang‘ich va oxirgi kiymatlari bilan chegaralangan 
kiymatlari soxasi (oralig‘i)