Baki 2005 Bəhai Dini: Bakı, 2005. – 160 səh

İstanbula sürgün
Həzrət Bəhaullahın İstanbula səfəri təntənəli yürüşə bən­zəyirdi. Onun keçdiyi şəhər və kəndlərin hakimiyyət nüma­yəndələri Onu ehtiramla qarşılayırdılar.

İstanbuldakı İran səfiri öz hökümətindən əhalini Həzrət Bəhaullaha qarşı qaldırmaq göstərişini alır. Səfir Həzrət Bəhaullahı İslam qanunlarına hörmət qoymayan və Osmanlı imperiyasını məhv etməyə çalışan şəxs kimi qələmə verməyə çalışır.

Həzrət Bəhaullah artıq dörd ay idi ki İstanbulda yaşayırdı. Bu zaman İran və Osmanlı hökmdarları Onun növbəti sürgünü haq­­qında razılığa gəlirlər. O, dərhal Ədirnəyə köçmək əmrini alır.

Dekabr ayı idi. Qış hətta yaşlı adamların yadına gəlmədiyi şaxtalı şəraitdə keçirdi. Həzrət Bəhaullah və yol yoldaşları kifayət qədər azuqə ehtiyatı götürmədən səfərə çıxmaq məc­buriyyətində qalırlar. Onlar yağışın və küləyin altında yeldöyən açıq yerlərdən keçərək gedirdilər. Səfər on iki gün çəkir, onlar bəzən gecələr də yol gedərək tamamilə əldən düşmüş halda Ədirnəyə çatırlar. Ədirnədə Həzrət Bəhaullah beş il yaşayır. Ona qarşı heç bir ittihamnamə irəli sürülmədiyi halda, O, bu dəfə Osmanlı sultanının məhbusu vəziyyətində idi.

Ədirnədə Bəhai dini Həzrət Bəhaullahın qardaşı Mirzə Yəhya və Seyid Məhəmməd adlı bir nəfərin təqsiri üzündən ciddi daxili böhran keşirir. Mirzə Yəhya hələ Bağdad və İstanbulda ikən Həzrət Bəhaullahı gözü götürmürdü. Paxıllıq hissi onu içindən elə yandırırdı ki, o, Həzrət Bəhaullahın yeməyinə zəhər qatmaqla Onu öldürmək qərarına gəlir. Zəhər Həzrət Bəhaullaha güclü iztirablar gətirir. Bu sui-qəsdin təsirini O, həyatının son günlərinə kimi hiss edir.

Ədirnədə olarkən Həzrət Bəhaullah hökmdarlara, bütün dünya hökumətlərinin başçılarına və din rəhbərlərinə Öz Missiyasının formal izahını verməklə müraciət edir. Ədirnədə və sonralar Əkkada O, Avropa hökmdarlarına məktub yazaraq, onları Yeni Dini tanımağa çağırmışdır. O, onlara həmçinin aralarındakı çəkişmələrə son qoymağı, tərki-silah olmağı və öz xalqlarının qayğısına qalmağı məsləhət bilmişdir.

Həzrət Bəhaullah ingilis kraliçası Viktoriyaya ünvanlanmış məktubunda yazırdı:

“Allah bütün dünyanı sağaltmaqdan ötrü ali vasitə və güclü alət hazırlamışdır, bu bütün xalqların bir ümümdünya Əmrində İttifaqı, bir ümumi Dindir. Bacarıqlı, Qüdrətli və İlhamverici Loğmanın vasitəçiliyi olmadan ona çatmaq mümkün deyildir”³.

Deyilənə görə kraliça Viktoriya müraciəti oxuduqdan sonra bu sözləri demişdir: “Əgər bu doğrudan da Allahdandırsa, yaşayacaqdır. Yox, əgər Allahdan deyilsə, ondan elə bir ziyan dəyməz”.

Həzrət Bəhaullaha Tehran həbsxanası Siyah-Çalda əyan olmuş, lakin haqqında 10 il heç kimə deyilmədiyi Missiyasının məqsədi 1863-cü ildə Bağdad yaxınlığındakı Rizvan bağında açıq şəkildə elan edilmişdir. İndi, yəni 1868-ci ildə bu dünya hökmdarlarının hamısına və hər birinə ayrılıqda çatdırılırdı. Həzrət Bəhaullahın məktubunu III Napaleon, rus çarı II Aleksandr, Prusiya hökmdarı İ Vilhelm, Avstriya Hökmdarı Frans-İosif, Papa IX Piy, Türkiyə sultanı və İran şahı alırlar.

Məhz Ədirnə dövründə Bəhai Dininin ardıcılları arasında “Allahu-Əbha” (Allah nurlulardan Nurludur) salamlama adəti yaranır və Həzrət Bəhaullaha inam gətirənlər özlərini “bəhai” adlandırmağa başlayırlar. Dinin bu mərhələsində İran və İraqdakı bəhailərin təqiblərə məruz qalmasına və kütləvi şəkildə məhv edilməsinə baxmayaraq, hərəkat genişlənməkdə davam edirdi. Bəzi bəhailər Həzrət Bəhaullahı görmək ümüdi ilə İran və İraqdan Ədirnəyə səfərlər edirdilər.

Osmanlı dövlətinin Ədirnədəki nümayəndəsinin Həzrət Bəhaullaha ehtiramla yanaşması bu şəhərdəki İran konsulunu qıcıqlandırırdı. Konsul, həmçinin Mirzə Yəhya və Seyid Məhəmməd Həzrət Bəhaullahın növbəti sürgününə çalışırdılar. Onlar İstanbula yalan məlumatlar göndərir, Həzrət Bəhaullahın Osmanlı imperiyasını məhv etmək istəyində olduğunu iddia edirdilər.

Həzrət Bəhaullaha böyük hörmətlə yanaşan Ədirnə qubernatoru bir neçə dəfə yazılı şəkildə bu ittihamları rədd edir. Lakin mərkəzi hökumət son nəticədə Onun sürgün edilməsi haqqında göstəriş verir.

Bir səhər Həzrət Bəhaullahın evini əsgərlər mühasirəyə alırlar. Şəhər sakinləri, müsəlmanlar və xristianlar göstərişi eşitməkdən ötrü küçələrə çıxırlar. Bir neçə ölkənin konsulu öz havadarlığını təklif edirlər, lakin Həzrət Bəhaullah onların köməyini qəbul etmir.