Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BALYAN AİLESİ

37

BALYAN AİLESİ

Levon Balyan

Vahan Zaıtaryan, Abide, ist., 1910/Türkiye Ermenileri Patrikhanesi Kitaplığı Erkin Emiroğlu fotoğraf arşivi

dir. Kapalı ve baba işliği ile sınırlı meslek hazırlığının, yerini Sainte-Barbe veya Ecole deş Beaux Aıts eğitimine bırakması, önemli bir değişimi örneklemektedir. Akademik öğrenim ve özellikle Fransa deneyimi, Nigoğos ve Sarkis'in yalnız meslek formasyonunu değil motivasyonlarını da önceki Balyan kuşağından farklı bir yönde belirlemiş olmalıdır. Örneğin, girişimci ve müteahhit Sarkis'le karşılaştırıldığında Krikor Balyan yetenekli ama performansını mesleğiyle sınırlamış geleneksel mimar görünümündedir.

Balyanların, mimarlık tarihinde eşine az rastlanan bir süreklilik ve etkinlikle çalışmaları, 18. ve 19. yy'ların tarihi koşullarıyla ilgilidir. Osmanlı Devleti'nin Batı'ya açılışı, daha Lale Devri'nde Batı sanatına, Batı yaşam biçimine, bu yaşamı çevreleyen mimarlık anlayışına, bu anlayışın ürünlerine ve sivil yapıma yönelik bir ilgi ve özenme yaratmıştı. Batı'ya açılmada mimarlığın, başka birçok alanı öncelediği bile söylenebilir. Batı kökenli mimarlık anlayışının, konsept, program, şema ve teknoloji olarak kavranıp benimsenmesinde gereksinilen bilgi edinme süreci, belirli kültürel yakınlıklara bağlı olmalıydı. Hıristiyan tebaanın dil, din ve kültür olarak Batı'ya yakınlığı sayesinde önem kazanması doğaldı.

Öte yandan Osmanlı Devleti'nin çeşitli etnik toplulukları bir araya getiren toplumsal yapısı, iş ve çalışma alanına da yansıdığından Hassa Mimarları Oca-ğı'nda her zaman gayrimüslim mimar veya kalfaların bulunduğu bilinmektedir. Bu çerçevede Senekerim, Krikor veya Garabet Balyan'ın hassa mimarları olmalarında olağandışı bir durum yoktur. Buna karşın, 19. yy'da gayrimüslim mimarların adı öne çıkmışsa bu olgunun nedenleri, Batılı konsept ve biçimlerin kavranılıp kullanılmasında bu mimarların daha esnek olabilmelerinde ve asıl önemlisi Batı'ya açılmanın sağladığı eğitim ve kültür olanaklarını daha kolay, çabuk ve bilinçli kullanmalarında aranmalıdır.

Gayrimüslim mimarların ve genel olarak gayrimüslim toplulukların ekonomik ve kültürel gelişmelerinin ve Batı'ya açılan ortama kolay ve hızlı uyma-