BAŞAR, AHMET HAMDİ
(1897, İstanbul - 22 Haziran 1971, İstanbul) iktisatçı, yazar ve fikir adamı. Limancı Hamdi olarak da bilinir.
Darülfünun Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü'nü bitirdi. Öğrencilik yıllarında çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. Türk Ocağı ve Muallimler Cemiyeti gibi kuruluşlarda görev aldı. Mütareke yıllarında (1918-1922) Rus kadınların tombala oynatmalarına karşı Tombala ile Mücadele Derneği'ni kurdu. Gayrimüslim ağırlıklı İstanbul Ticaret ve Sanayi Oda-sı'na karşı Milli Türk Ticaret Birliği'ni kurarak odanın "milli'leştirilmesini sağladı.
1923 İzmir İktisat Kongresi'ne katıldı. 1925'te İstanbul Liman İşleri Türk Ano-mim Şirketi'nin kurulmasına önayak oldu. 1934'e kadar yönetim kurulu başkanlığında bulundu. İstanbul'un iktisadi durumunu tetkik etmek üzere 1924'te eski maliye nazırı Cavid Bey başkanlığında kurulan İstanbul iktisat Komisyo-nu'nda çalıştı. 1930'da Serbest Fırka'ya katıldı. Ardından Atatürk'ün Anadolu gezilerinde danışmanlık yaptı.
Liman şirketinden sonra serbest ticaret yaptı. 1946'da İstanbul Tüccar Derneği'ni kurdu; genel sekreterliğini üstlendi. İstanbul Esnaf Birliği ve Türkiye Umum Amele Birliği'nin kuruluşunda faal oldu. Türkiye'de fikir düzeyinde devletçiliği sona erdiren 1948 İstanbul iktisat Kongresi'nde faal rol oynadı. 1950' de Demokrat Parti'den milletvekili seçildi. Parti ile anlaşmazlığa düşerek aynı yıl çekildi. 27 Mayıs 1960 ertesi kısa bir süre Milli Birlik Komitesi'ne danışman oldu.
Başar, iktisat alanında en verimli yazarlardan biridir. 1917'de Ticaret-i Umu-
miye dergisi ile başlayan dergiciliğini, Türkiye İktisat Mecmuası, Kooperatif, yine Türkiye iktisat Mecmuası ile devam ettirdi; 1946'da kurduğu ve zaman zaman ara vererek ölümüne kadar sürdürdüğü Barış Dünyası ile noktaladı. Anılarını Barış Dünyası'nda. yayımladı.
Başar II. Meşrutiyet'te (1908-1918) ve tek parti döneminde (1923-1945) "milli iktisat" görüşünü savundu. Giderek karma ekonomiye kaydı. İlk evrede devletin yatırımlara katılması, önayak olması ve desteklemesinin kaçınılmazlığını vurguladı. "Devletçilik vasıtasıyla kalkınmak ve özel teşebbüs ve sermayeye dayanan, sosyal adalete uygun demokratik bir düzen içinde hür ve refahlı vatandaşlar yaratmak" ilke edindiği temel görüştü.
Bellibaşlı kitapları şunlardır: İstanbul Limanı (1929); İktisadi Devletçilik (1931-1933, 2 c.); Para ve İnkılâb (1936), Değişen Dünya (1941); Bir Medeniyetin Sonu (1942); Atatürk'le Üç Ay ve 1930'dan Sonra Türkiye (1945); Hürriyet Buhranı (1946); Demokrasi Buhranları (1956); Demokrasi Yolunda Nereye Gidiyoruz (1959); Yaşadığımız Devrin İçyüzü
(1960)' İSTANBUL
Dostları ilə paylaş: |