Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

Boğaziçi Camcılığı

III. Selim döneminde (1789-1807) Avru-pa'daki sanayi devriminin ilk etkileriyle yeni bir sanayi merkezi olarak beliren Beykoz bölgesinde camcılık için de bir girişim yapılmıştır. O dönemin en güçlü camcılık merkezi olan Venedik'te camcılığı öğrenen ve bir Mevlevî dervişi olan Mehmed Dede, Beykoz'da cam üretimine başlamıştır (bak. Beykoz işi). Ancak bu atölyenin, zaman içinde kaybolmuş olduğunu anlıyoruz. Boğaziçi camcılığının ikinci önemli adımı, 1843'te, Cubuk-lu'da Fethi Paşa'mn girişimiyle kurulan cam atölyesi ile atılmıştır. Kaynaklara göre Fethi Paşa, hem Tophane müşiriydi hem de Dolmabahçe Sarayı'nda kullanılan camların ithalatını organize etmiştir. Fethi Paşa, Boğaziçi camcılığının ünlü çeşmibülbüllerinin yaratılmasını hazırlayan ortamı oluşturmuştur.

Bir belgede 23 Ağustos 1845'te "... Boğaziçi'nde Paşabahçesi nam mahalde inşa olunmuş fağfuri ve çini ve pota ve tuğla fabrikasının kurulmuş olduğu görülüyor. 11 Nisan 1846 tarihli bir başka belgede de Bursa Valisi Mustafa Nuri Paşa'mn girişimiyle fabrikanın padişah tarafından satın alınarak "Emlak-ı Hüma-yun'a idhalen, Darphane-i Âmire'den i-mal ve idaresi" konusunda fermanla

Mustafa Nuri Paşa'ya kiralanmış olduğu görülüyor. Bu fabrikanın 1846 sonunda padişaha ürünlerini sunmuş olduğu belgelerden izlenmektedir. Ayrıca, burada Avrupa'dan getirilmiş olan ustaların da çalıştığı anlaşılmaktadır.

Bu fabrikanın birçok ürünü, 1851'de Londra'da açılan uluslararası sergiye yollanmış ve sergi sonunda kurulan komisyonların verdiği teşvik ödüllerini kazanmıştır. Ancak daha sonra açılan 1855 Paris Uluslararası Sergisi, 1862 Londra Uluslararası Sergisi'ne daha geniş şekilde katılan Osmanlı Devleti'nin ürün listeleri a-rasında herhangi bir cam eserin bulunmaması, bu fabrikanın da bir süre sonra gücünü kaybettiğini gösteriyor. İşin üzücü yanı ise, 1863'te İstanbul'da açılan "Sergi-i Umumi-i Osmanî"de yer almış binlerce ürün arasında hiçbir camcılık eserine rastlanılmamasıdır.

Surname-i Hümayun'da betimlenen Atmeydanı'nda camcıların geçişi, 1582. İsa Çelik fotoğraf arşivi

\.