Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi
Yüklə 7,73 Mb.
|
| Tanburi
Cemil Bey Gözlem Yayıncılık Arşivi vazgeçilmez örnekleri arasındadır. Ferahfeza, mahur, şeddiaraban, kürdilihi-cazkâr, hicazkâr, ısfahan, muhayyer peşrevleri ile ferahfeza, suzidilârâ, şeddiaraban, hicazkâr, muhayyer, ısfahan saz semaileri musiki değeri yüksek, sık sık çalınan eserlerdir. Sözlü eser olarak sadece "şarkı" bestelemiştir; şehnaz (Fer-yad ki feryadıma...), eve (Nâzirin yok...), hüseynî (Görmek ister gözlerim...), ferahnak (Bir nigâhın gönlümü...), niha-vend (Sevdim seni ey işvebaz) eserleri en tanınmış şarkılarıdır. Cemil Bey'in sanatının kaynağında üç etki görülür. Her şeyden önce geleneksel fasıl musikisi anlayışı ve zevki içinde yetişmiştir; bu, onu geçmişe bağlayan yanıdır. Halk musikisine duyduğu sevgi ikinci önemli yönüdür. 20. yy başlarında folklor Batı'da henüz doğuş halinde o-lan, Türkiye'de ise adı henüz duyulmamış bir araştırma alanıydı. Halk musikisi o dönemde istanbul'un sanat musikisi çevrelerinde küçümsenen bir musiki türüydü. Başşehir İstanbul o yıllarda imparatorluğun üç kıtaya açılan sınır bölgelerinden gelmiş halkla dolu olduğu için, çok zengin bir halk ezgisi dağarcığı ağızlarda dolaşıyordu. Âşıklar o zamanın İstanbul'undaki han odalarını, semai kahvelerini, tekke ve zaviyelerini, hattâ sokaklarını dolduruyordu. Cemil Bey'in birçok halk sazını çalması, zaman zaman halktan kişiler arasına karışarak onlardan türküler dinlemesi, yolda bir dilencinin peşine takılarak söylediği halk havasım notaya alması onun halk musikisine duyduğu sevginin en belirgin işaretleridir. Batı musikisine duyduğu ilgi, sanatının üçüncü yönünü oluşturur. Mozart, Chopin gibi bestecilerin biyografileri yanısıra Batı musikisi tarihine ilişkin kitaplar okumuştur. Godovski, Hegei gibi o dönemin ünlü piyanistleriyle tanışmış, onların piyanolarından Batı musikisi dinlemiştir. Özellikle olgunluk çağında Batı musikisi notaları üzerinde de çalışmıştı. Kemani Rıza Efendi'nin ezgi kuruluşu bakımından Batı musikisi etkileri taşıyan ünlü tahirbuselik peşrevinin yapısındaki özelliği görerek Batı musikisi dinlemiş kimselerin zevkine seslenebilecek bir tarzda çalması, ayrıca ferahfeza ve şeddiaraban saz semailerinin dördüncü haneleri Batı musikisine duyduğu ilgiyi yansıtan örneklerdir. Onun döneminde Tanzimat'tan sonra yayılmaya başlayan Batı musikisinin yanında geleneksel Türk musikisi de köklü bir sanat olarak gücünü büyük ölçüde koruyordu. Batı musikisinin Türk musikisi üzerindeki bazı etkileri bu süreç içinde görülür. Gene aynı dönemde geleneksel fasıl musikisine bağlı besteciler aynı anlayışla eser vermeye devam ederlerken, Hacı Arif Bey'in başlattığı, günübirlik duygusal konuları işleyen "şarkı besteciliği" gittikçe gelişir. Bu değişim döneminin hemen bütün özellikleri Cemil Bey'in musikisine ve üslubuna yansımıştır. Eski fasıl musikisinin zevki, Tanzimat sonrasındaki şarkı musikisinin dokunaklı motifleri, halk musikisinin ve Batı musikisinin, yani o dönemin İstanbul'unda dinlenen bütün musiki türlerinin karşıt etkilerini sanatçı kişiliğinin potasında eriterek bu yüzyılın başındaki duyarlığı yansıtan kendine özgü bir "İstanbul musikisi" yaratmıştır. O zamana kadar hiçbir sanatçıda görülmeyen yepyeni öğelerden kurulu musiki cümleleri ve büyük bir teknik ustalıkla çeşitli sazlar üzerinde geliştirdiği musiki böyle bir dönemin ürünüdür. Musiki konularında İstanbul gazetelerine yazılar da yazdı. Sabah gazetesinde Rauf Yekta Bey'le kalem tartışmalarına girdi. Makam seyirlerini gösterdiği kuramsal eseri Rehber-i Musiki iki kez basıldı. Başladığı musiki sözlüğü ile kemence metodunu bitiremedi.
BÜLENT AKSOY Yüklə 7,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|