Bankalar kanunlari

3.3.10.4. Bankalar Hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye İlişkin

Tebliğ No : 4

(24 Eylül 1983 tarih ve 18171 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)
Resmî Gazete’nin 22/7/1983 sayılı nüshasında yayımlanarak yürürlüğe giren Bankalar Hakkında 70 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin, 32’inci maddesinin 1’inci fıkrası, Bankaları, Türk Ticaret Kanunu’nun ve anasözleşmelerinin ayrılmasını zorunlu kıldığı yedek akçelerden başka yıllık safi kârlarının % 5’ini ödenmiş sermayeleri tutarına ulaşıncaya kadar “Muhtemel Zararlar Karşılığı” olarak ayırmak 33’üncü maddesinin 1’inci fıkrası da, bu karşılıklar ile Türk Ticaret Kanunu’nun 466 ve 467’nci maddelere göre ayırdıkları kanuni yedek akçelerine tekabül eden, bir meblağı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde Hazine adına açılacak “Kanuni Yedek Akçeler Karşılığı Devlet Tahvili Hesabı”na yatırmak zorunda olduklarını hükme bağlamıştır.
Sözkonusu Kararname’nin 33’üncü maddesinin son fıkrası ile de Kanuni Yedek Akçeler Karşılığı Devlet Tahvili Hesaplarının tabi olacağı şartlar ve uygulama esaslarının tesbit ve ilânı yetkisi Maliye Bakanlığı’na verilmiştir.
Diğer taraftan, 2761 sayılı 1983 Mali Yılı Bütçe Kanunu’nun 45’inci maddesi ile de, çıkarılacak Devlet Tahvillerinin tür, şart ve esaslarını düzenleme ve bankaların kanuni karşılıkları için alacakları tahvillerin türlerini belirleme yetkisi de Maliye Bakanlığı’na tanınmıştır.

Bu yetkiye dayanılarak “Kanuni Yedek Akçeler Karşılığı Devlet Tahvili” hesaplarının tabi olacağı şartlar ile uygulama esasları aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir.

1- Bankalar, 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 32’inci ve Türk Ticaret Kanunu’nun 466 ve 467’inci maddelerine göre ayırdıkları kanuni yedek akçelerine tekabül eden bir tutarı yıllık bilançolarının genel kurullarınca onaylanmasını izleyen 15 gün içinde Kanuni Karşılık olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde Hazine adına açılacak “Kanuni Yedek Akçeler Karşılığı Devlet Tahvili Hesabı”na yatırırlar.
2- Zararların kanuni yedek akçelerle karşılanmasının gerektiği hallerde, zararın kapatılması için kullanılan yedek akçelere tekabül eden karşılıklar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca, söz konusu hesaptan ilgili bankaya iade olunur.
3- Bu hesaplardaki tutarlara vadesiz tasarruf mevduatına uygulanan yıllık faiz oranından, gelir vergisi kesintisi düşüldükten sonra kalan faiz oranında faiz ödenir.
4- Kanuni Yedek Akçeler Karşılığı Devlet Tahvili Hesabı’ndaki tutarlar üzerinden hesaplanacak faiz gelirleri ile hesaptan yapılacak ödemeler ve bu tahvil hesaplarına ilişkin işlemlerin tümü 2791 sayılı 1983 Mali Yılı Bütçe Kanunu’nun 45’inci maddesine göre her türlü vergi, resim ve harçtan müstesnadır.
5- Bu hesapta kayıtlı tutarlar ikinci maddede yazılı haller dışında hiçbir şekilde kullanılamıyacağı gibi, karşılığında 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu’nun 48’inci maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde avans verilemez.
Tebliğ olunur.

3.3.10.5. Bankalar Hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye İlişkin

Tebliğ No : 5

(13 Ekim 1983 tarih ve 18190 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır)
1) 28/6/1983 tarih ve 70 sayılı Bankalar Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13. maddesinde: “Bu Kanun Hükmünde Kararname’ye veya özel Kanunlarına göre yetkili olanlar dışında, hiçbir gerçek veya tüzel kişi (nin), aslen veya fer’an meslek edinerek mevduat kabul edemiyeceği...” hükme bağlanmış, maddenin 2. fıkrasında “yazılı veya sözlü olarak veya herhangi bir şekilde, halka duyurulmak suretiyle, faiz veya her ne ad altında olursa olsun bir ivaz karşılığında, istendiğinde veya belli bir vadede ayni veya misli olarak iade edilmek üzere para alınması” mevduat kabulü sayılmıştır.
2) Bazı gazetelerin doğrudan doğruya veya pazarlama firmaları vasıtasiyle, televizyon, video, buzdolabı, fırın gibi kur’a ile teslim edilecek dayanıklı tüketim malları karşılığında, ya da otomobil ve benzeri eşyalar ile mesken ikramiyelerine katılma depozitosu olarak, yaygın ilân ve reklam kampanyaları ile halktan para topladıkları gözlenmektedir.
Bu gibi faaliyetler, 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin yukarıda belirtilen hükümlerine aykırı olup bu tür kampanyaları düzenleyen gazete pazarlama şirketleri yetkilileri veya gerçek veya tüzel kişiler hakkında cezai müeyyide uygulamasını gerektirir mahiyettedir.
Ancak malın, bizatihi üreticisi veya üretici firmanın tek satıcısı olan pazarlama şirketi tarafından, müşteriye, siparişinden tesilimine kadarki dönemde mal bedeline mahsuben peşin tahsil edilen paralar mevduat niteliğinde olmadığından 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 43’üncü maddesi kapsamında değildir.
3) Bu bakımdan;
a) bundan böyle 2’nci maddenin birinci paragrafında belirtilen faaliyetlere devam edilmesi veya bu gibi faliyetlerde bulunulması 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 13’ncü maddesi kapsamında addedilerek kanuni kovuşturma açılmasını gerektirmektedir.
b) Daha önce başlatılmış kampanyalarla ilgili olarak,
i. Dayanıklı tüketim mallarının kur’aya göre teslimi karşılığında bu tebliğin yayımı tarihinden önce toplanan paralar, evvelce ilân edilen programlar ve yapılan sözleşmeler çerçevesinde satışı vaadedilen malların, sözleşmelerinde belirtilen sürelerde teslimi suretiyle tasfiye olunur. Teslim olunacak malların bu programların süresi içinde teslim edilmemesi halinde kabul edilen paraların program sonunda ilgililere iadesi şarttır.
ii. İkramiyeye iştirak karşılığında depozito vesair adlar altında toplanan paralar, bu tebliğin yayımı tarihinden itibaren 2 ay içinde sahiplerine iade edilir.
4) Bankalar hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 93’üncü maddesine dayanılarak çıkarılan bu tebliğ, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

3.3.10.6. Bankalar Hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye İlişkin

Tebliğ No : 6

(29 Kasım 1983 tarih ve 18236 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır)
1- Resmî Gazete’nin 13/10/1983 gün ve 18190 sayılı nüshasında yayınlanan Bankalar Hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ilişkin 5 No.’lu tebliğin 3’üncü maddesinin (b-i) bölümüne aşağıdaki cümle eklenmiştir: “2’nci maddenin 1’inci paragrafında sözü edilen gazetelerin veya bunların pazarlama firmalarının, okuyucularına dağıtacakları mal mamulleri imal eden firmalarla en geç 13/10/1983 tarihine kadar aktetmiş ve en geç bu Tebliğin yayımlandığı tarihe kadar Maliye Bakanlığına ibraz etmiş oldukları sözleşmeler uyarınca, imalatçı firmalarca gazetelere ya da doğrudan gazetelerin okuyucularına teslimat yapmak üzere 30/9/1984 tarihine kadar süre verilmiştir. Bu tarihten sonra teslimat yapılamaz, okuyucudan para alınamaz. Ancak bu tebliğin yayımı tarihinden önce gazeteler tarafından ilan edilmiş kurallar uyarınca, 30/9/1984 tarihine kadar tesellüm edilen mamule ait bedelin, okuyucu tarafından bu tarihten sonra ödenmesi, gazetelerin bu tebliğin yayımından itibaren en çok bir ay içinde Maliye Bakanlığı’na başvurarak bu hususu belgelendirmeleri ve izin almaları kaydiyle mümkündür.”
2- Bankalar Hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 93’üncü maddesine dayanan bu tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

3.3.10.7. Bankalar Hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye İlişkin

Tebliğ No : 7

(14 Ağustos 1984 tarih ve 18489 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)
1. Resmî Gazete’nin 24/9/1983 tarih ve 18171 sayılı nüshasında yayımlanan Bankalar Hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ilişkin 4 no’lu tebliğin 4’üncü fıkrasının 3’üncü bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“ 3- Bu hesaplardaki tutarlara yıllık % 25 oranında faiz ödenir.”
2. Bu tebliğ 1/7/1984 tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
Tebliğ olunur.

3.3.10.8. Bankalar Hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye İlişkin

Tebliğ No : 8

(29.04.1985 tarih ve 18739 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)

1. 28/6/1983 gün ve 70 sayılı Bankalar Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13’ncü maddesi ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin olarak 13/10/1983 gün ve 18190 sayılı ve 29/11/1983 gün ve 18236 sayılı Resmî Gazete’lerde yayımlanan 5 ve 6 sayılı tebliğler uyarınca bazı gazetelerin doğrudan doğruya veya pazarlama firmaları vasıtasıyla kur’a ile teslim edilmek üzere açacakları dayanıklı tüketim malları kampanyalarına tek satıcı dahi olsalar bu tebliğin yayımı tarihinden itibaren hiçbir şekilde müsaade verilmez.
2. Bu tebliğ tarihinden evvel verilmiş müsaadelere istinaden yapılmakta olan kampanyaların tasfiyesi için gerekli düzenlemeler 15 gün içerisinde ayrı bir tebliğle belirlenir.
3. Bankalar hakkında 70 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 93’üncü maddesine dayanılarak çıkarılan yukarıda sözkonusu 5 ve 6 numaları tebliğler yürürlükten kaldırılmıştır.
4. Bu tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

3.4. 7129 sayılı Bankalar Kanununa İlişkin Genelge