Bankalar kanunlari

4.4.13. Bankalar Kanunu'na İlişkin 13 Sayılı Tebliğ

(20.5.1995 tarih ve 22288 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)

3182 sayılı Bankalar Kanunu'nun 36 ve 46 ncı maddelerindeki parasal miktarlar aynı Kanun'un 95 inci maddesine istinaden aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir;

1. 36 ncı maddenin 2 ve 3 üncü fıkralarındaki miktar 750 bin liraya,
2. 46 ncı maddenin 4 üncü fıkrasındaki miktar 30 milyar liraya,
çıkarılmıştır.
3. Bu Tebliğ yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.

4.4.14. Bankalar Kanunu'na İlişkin 14 sayılı Tebliğ

(1.12.1995 tarih ve 22480 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)
3182 sayılı Bankalar Kanunu'nun 5 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (d) bendinde belirtilen parasal miktar 2 trilyon liraya çıkarılmıştır.
Bankalar Kanunu'nun 95 inci maddesinin 3 üncü fıkrası uyarınca tebliğ olunur.

4.4.15. 3182 sayılı Bankalar Kanunu'na İlişkin 15 Sayılı Tebliğ

(16.5.1996 tarih ve 22638 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)

3182 sayılı Bankalar Kanunu'na ilişkin 11 Sayılı Tebliğ'in hesap durumu aranmayacak kredilerle ilgili 16 ncı maddesinin 2 nci fıkrasının (A) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir

"A- 1 milyar lirayı geçmeyen işlemler."
Bankalar Kanunu'nun 46 ncı maddesinin 2 nci fıkrası uyarınca tebliğ olunur.

4.4.16. Bankalar Kanunu'na İlişkin 16 sayılı Tebliğ

(19.11.1996 tarih ve 22822 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)
Amaç
Madde 1 - Bu Tebliğin amacı bankaların tüzel kişilere açacakları kredilerin banka özkaynaklarının belirli bir oranı ile sınırlandırılmasıdır.

Hukuki Dayanak

Madde 2 - Bu Tebliğ, 3182 sayılı Bankalar Kanunu'nun 56 ncı maddesine dayanılarak yürürlüğe konulmuştur.

Azami Oran ve Hesaplanma Şekli

Madde 3 - Bir banka tüzel bir kişiye nakit, mal, kefalet ve teminat şekil ve mahiyetinde veya herhangi bir şekil ve surette kendi özkaynakları toplamının yüzde 20'sinden fazla kredi veremez, aval ve kefaletlerini kabul edemez veya hisse senetleri hariç, menkul değerlerini satın alamaz.
Bu standart rasyonun hesaplanmasında 3182 sayılı Bankalar Kanunu'nun 3 ve 38 nci maddeleri hükümleri esas alınır.
Madde 4 - Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 5 - Bu Tebliğ hükümlerini Hazine Müsteşarlığı yürütür.

4.4.17. Bankalar Kanunu'na İlişkin 17 sayılı Tebliğ

(8.2.1997 tarih ve 22902 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)

3182 sayılı Bankalar Kanunu'nun 5, 22, 36 ve 46 ncı maddelerindeki parasal sınırlar aynı Kanun'un 95 inci maddesinin 3 üncü fıkrasına istinaden bu tebliğin yayımı tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

1) 5 inci maddenin 1 inci fıkrasının (c) bendindeki miktar 600 milyon liraya,
2) 5 inci maddenin 1 inci fıkrasının (d) bendindeki miktar 3 trilyon 600 milyar liraya,
3) 22 nci maddenin 1 inci fıkrasındaki miktar 1 milyar 200 milyon liraya,
4) 36 ncı maddenin 2 nci ve 3 ncü fıkralarındaki miktarlar 1 milyon 500 bin liraya,
5) 46 ncı maddenin 4 üncü fıkrasındaki miktar 50 milyar liraya,
çıkarılmıştır.
Tebliğ olunur.

4.4.18. Bankalar Kanunu’na İlişkin 18 sayılı Tebliğ

(27 Ocak 1998 tarih ve 23243 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)

1- 3182 sayılı Bankalar Kanunu’nun 95 inci maddesinin 3 üncü fıkrasına istinaden aynı Kanun’un,
a) 5 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (c) bendindeki tutar 1 milyar liraya,
b) 5 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (d) bendindeki tutar 6 trilyon liraya,
c) 22 nci maddesinin 1 inci fıkrasındaki tutar 2 milyar liraya,
d) 36 ncı maddesinin 2 nci ve 3 üncü fıkralarındaki tutarlar 2 milyon 500 bin liraya,
e) 46 ncı maddesinin 4 üncü fıkrasındaki tutar 85 milyar liraya,
yükseltilmiştir.
2- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

4.4.19. Bankalar Kanunu'na İlişkin 19 sayılı Tebliğ

(17 Şubat 1998 tarih ve 23261 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)
1. Bankalar Kanunu'na İlişkin 11 sayılı Tebliğ'in hesap durumu aranmayacak kredi işlemleri ile ilgili 16 ncı maddesinin 2 nci fıkrasının 15 sayılı Tebliğ ile değişik (A) bendi,
aynı Kanun'un 46 ncı maddesinin 2 nci fıkrası ile 98 inci maddesine istinaden aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"A- 2 milyar 500 milyon lirayı geçmeyen işlemler."
2. Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

20. 3182 sayılı Bankalar Kanununa İlişkin 20* sayılı Tebliğ

(21 Temmuz 1998 tarih ve 23409 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.)

25/4/1985 tarihli ve 3182 sayılı Bankalar Kanununun 5 inci maddesi hükümlerine göre bir kişinin, banka sermayesinin yüzde 5’i ve daha fazlasını temsil eden payları edinmesi veya bir ortağa ait payların banka sermayesinin yüzde 5, yüzde 20, yüzde 33 veya yüzde 50’ sini aşması sonucunu veren hisse edinimleri ile bir ortağa ait payların yukarıdaki oranların altına düşmesi sonucunu veren hisse devirleri Hazine Müsteşarlığının iznine tabi bulunmaktadır.

Anılan maddenin uygulama esasları 3182 sayılı Kanunda 16/6/1994 tarihli ve 538 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yapılan değişiklikler de gözönünde bulundurularak 9/2/1995 tarihli ve 22197 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 11 No’lu Bankalar Kanunu Tebliği ile açıklanmış olmakla beraber, uygulamada ortaya çıkan tereddütleri gidermek amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek duyulmuştur.
Bilindiği gibi, anılan maddenin (4) numaralı fıkrası “Sermayenin yüzde 5 ve daha fazlasına sahip olacak ortakların kurucularda aranan nitelikleri taşıması şarttır. Bu nitelikleri kaybeden ortaklar temettü dışındaki ortaklık haklarından yararlanamaz . Bu halde, diğer ortaklık hakları Tasarruf
Mevduatı Sigorta Fonu tarafından kullanılır” hükmünü amirdir.
Bu hükmün amacı, kamunun tasarruflarını toplayan güven ve itibar kurumları olan bankaların yönetimlerinin kanunda belirtilen şartları taşıyan ehil ellerde olmasını sağlamaktır. Kanun, kurucularda aradığı şartları gerçek veya tüzel kişi ayırımı

*Tebliğ sayısı, 28 Temmuz 1998 tarih ve 23416 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan düzeltme ile 20 olarak değiştirilmiştir.

yapmaksızın tüm ortaklarda aradığından, tüzel kişilerin banka ortağı olması halinde, yasanın güttüğü amacın sağlanması bakımından bunları yönetim ve denetimleri altında bulunduran kimselerin de kanuni şartları taşıyan muteber kimseler olmaları gerekir.
Bu itibarla, bankaların sermayelerinde Kanunun izne tabi tuttuğu oranlarda pay sahibi olan tüzel kişilerin yönetim ve denetiminin el değiştirmesi sonucunu veren hisse edinimleri ve devirlerinde, işlemin hukuken tamamlanmasından önce Hazine Müsteşarlığına müracat edilerek izin alınması gerekmektedir.
3182 sayılı Bankalar Kanununun 98 inci maddesi uyarınca tebliğ olunur.

4.4.21. 97/10497 sayılı Kararname Eki "Banka Kredilerinin Niteliklerine Uygun Olarak Muhasebeleştirilmesi, Değerlendirilmesi ve Kredi Karşılıkları Hakkında Karar"a İlişkin 1 sayılı Tebliğ

(17.02.1998 tarih ve 23261 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)

Amaç ve Hukuki Dayanak
Madde 1- Bu Tebliğ, Bankalar Kanunu'nun 32 nci maddesine istinaden yayımlanan 97/10497 sayılı Kararname eki "Banka Kredilerinin Niteliklerine Uygun Olarak Muhasebeleştirilmesi, Değerlendirilmesi ve Kredi Karşılıkları Hakkında Karar"ın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek, uygulamaya açıklık kazandırmak ve ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermek amacıyla, sözkonusu Karar’ın 9 uncu maddesi hükmüne dayanılarak çıkarılmıştır.
Temerrüdün Sonuçları
Madde 2- Temerrüde uğrayan kredilerin Tasfiye Olunacak Alacaklar Hesabına intikal ettirilmesi zorunludur. Gayrinakdi kredilerin tazmin edilen bedelleri, tazmin tarihinden itibaren 30 gün içerisinde tahsil edilememeleri halinde, Tasfiye Olunacak Alacaklar Hesabına intikal ettirilir.
Temerrüdün Sona Ermesi
Madde 3- Temerrüde konu alacağın, Tasfıye Olunacak Alacaklar Hesabına intikal tarihinden itibaren;
a) 30 gün içerisinde temerrüde neden olan kısmının tahsili,
b) 3 üncü ayın sonuna kadar bu Tebliğ'in 4 üncü maddesine uygun olarak yenilenmesi veya itfa planına bağlanması,
hallerinde temerrüd sona erer.
Kredinin Yenilenmesi veya İtfa Planına Bağlanması

Madde 4- Temerrüdün münhasıran likidite sıkıntısından kaynaklanmış olması halinde, borçluya likidite gücü kazandırmak ve banka alacağının tahsilini sağlamak amacıyla temerrüde konu alacak, gerektiğinde bu alacağın % 20'sine kadar ilave kredi de açılmak suretiyle bir defaya mahsus olmak üzere yenilenebilir veya itfa planına bağlanabilir.
Temerrüde uğrayan kredinin bu madde hükmünden yararlandırılabilmesi için, yenileme ya da itfaya konu alacağın, tamamını karşılayacak düzeyde ve bu Tebliğ'in 5 inci maddesinde belirtilen ilk iki grup içinde yeralan teminatlarla teçhiz edilmesi gereklidir. Nakit teminat haricindeki diğer teminatların alacağın tamamını karşılayacak düzeyde olup olmadığı belirlenirken, öncelikle teminatın o tarihteki borsa değeri, borsa değeri yok ise piyasa değeri, bu da yoksa rayiç değeri dikkate alınır. Sözkonusu değerlerin tutarları alacağın tamamını karşılayacak düzeyde olmasına rağmen kısa bir süre içerisinde bu teminatların değerlerini düşürecek bir gelişme olmuş ise banka tarafından ilave teminat alınması yoluna gidilerek alacağın tamamının teminatlandırılması sağlanır.
Yenileme ya da itfa planına bağlama anlaşması ve bu anlaşmanın uygulanmaya başlandığını gösteren işlemler kredinin Tasfiye Olunacak Alacaklar Hesabına intikal tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde yapılır. İtfa planının 120 günü geçmeyecek eşit taksitlerle ya da bu şekilde belirlenen taksit tutarının % 50'sinden az ya da fazla olmamak üzere artan veya azalan oranlı ve azami 3 yıl vadeli olarak yapılması zorunludur.
Yukarıda belirtilen şartlara uygun olarak yenilenen ya da itfa planına bağlanan krediler "Krediler- Yenilenen ve İtfa Planına Bağlanan Krediler Hesabı"na aktarılır ve vadesinde veya itfa planına göre tahsil edildiği sürece özel karşılığa tabi tutulmaz.
Kredilerin itfa planına bağlanmasına ilişkin bu maddede yeralan hükümler gayrinakdi kredilerin tazmin edilen bedelleri ile bankaların 31.12.1997 tarihi itibariyle özel, idari ve kanuni takip hesaplarında izledikleri kredileri hakkında da uygulanır.
Tasfiye Olunacak Alacaklar
Madde 5- l. Temerrüd tarihi itibariyle Tasfıye Olunacak Alacaklar Hesabına intikal eden nakdi kredilerle gayrinakdi kredilerin tazmin edilen bedelleri, teminat gruplarına göre sınıflandırılarak ilgili alt hesaplarda izlenir. Mevcut teminatların borçlunun bankaya olan bütün yükümlülüklerini karşılayacak şekilde alınmış olduğu ve bu nedenle münhasıran temerrüde konu alacağın teminatının ayrımlanamadığı hallerde, gruplarına göre teminatların öncelikle temerrüde düşen kredinin teminatı olarak kabul edilmesi mümkündür.
Bankalar, Tasfiye Olunacak Alacaklar Hesabında izledikleri meblağları üç aylık dönem sonları itibariyle teminatların karşılanma seviyesine ve alınan ilave teminatların türüne göre yeniden değerlendirmek ve bu alacaklarını ortaya çıkan duruma göre yeniden teminatlarına göre sınıflandırmak zorundadırlar.
2. Teminat Grupları;
i- I inci Grup Teminatlar:
-Nakit karşılıklar ve mevduat rehni,
-Hazine, Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığı ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından veya bunların kefaletiyle çıkarılan bono, tahvil ve gelir ortaklığı senetleri,
- Altın ve diğer kıymetli madenler,
- Türkiye'de faaliyette bulunan bankaların kendi kredi sınırları dahilinde verecekleri kefaletler ve teminat mektupları,
- OECD ülkelerinde faaliyet gösteren ve Bankalar Kanunu'nun 38/5-h bendine göre belirlenen bankaların bu maddeye göre tespit olunan limitler dahilindeki garantileri,
- OECD ülkeleri merkezi yönetimleri ile merkez bankalarının kefaletleri,
- OECD ülkeleri merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen menkul kıymetler,
- Firmaların kamu kurumları nezdindeki doğmuş istihkak alacaklarının temliki,
ii- II nci Grup Teminatlar:
- Borsaya kote edilmiş hisse senetleri,
- Varlığa dayalı menkul kıymetler,
- Özel sektör tahvilleri,
- Paraya tahvili kolay menkul kıymetler ile emtiayı temsil eden kıymetli evrak, piyasa değerini aşmayan tutarda rehinli her türlü emtia ile menkuller,
- Ekspertiz kıymeti yeterli olmak kaydıyla, belediye sınırları ve mücavir alan dahilindeki tapulu gayrimenkullerin ipotekleri,
iii- III üncü Grup Teminatlar:
- Kredibilitesi yüksek gerçek ve tüzel kişilerin kefaletleri,
- Gerçek müşteri senetleri,
iv- IV üncü Grup Teminatlar :
İlk üç grup dışında kalan teminat türleridir.
Genel ve Özel Karşılıkların Ayrılması
Madde 6- Bankalar bu Tebliğ'in 8 inci maddesi hükümlerini de dikkate alarak, nakdi kredileri ile 1 inci grup teminata bağlı tasfiye olunacak alacakları toplamının % 1'i ve gayrinakdi kredileri toplamının % 0.2'si oranında Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarının son günleri itibariyle genel kredi karşılığı, Tasfiye Olunacak Alacaklar Hesabında takip edilen diğer alacakları için de Karar'ın 6 ncı maddesindeki süre ve oranlara uygun şekilde özel karşılık ayırırlar. Genel karşılığa tabi gayrinakdi krediler;

a) Teminat mektupları,

b) Kabul kredileri,
c) Akreditif taahhütleri,
d) Cirolar,
gibi bankayı bir şartın ifa edilememesinden dolayı ileride doğabilecek bir borç yükümlülüğüne sokarken aynı zamanda da diğer şahıslardan alacaklı duruma getiren her türlü cayılamaz gayrinakdi kredilerdir.
Karar'ın Yürürlük Tarihi İtibariyle Mevcut Hesaplarla İlgili İşlemler
Madde 7- Genel ve özel karşılıklar aşağıdaki esaslara uyulmak suretiyle ayrılır;
l. 31.12.1997 tarihi itibariyle özel, idari ve kanuni takip hesaplarında izlenen krediler Tek Düzen Hesap Planı'nda yapılacak değişiklikleri müteakip 1 ay içerisinde bu Tebliğ'in 5 inci maddesine uygun şekilde sınıflandırılır. Mülga 88/12937 sayılı Kararname eki Karar'a göre 31.12.1997 tarihine kadar ayrılmış olan karşılıklar, bu şekilde sınıflandırılmış olan alacaklarla ilişkilendirilmek suretiyle, mer'i Karar'ın 6 ncı maddesindeki süre ve oranlara göre ayrılması zorunlu özel karşılıklara mahsup edilir. Sürelerin hesaplanmasında kredilerin mülga 88/12937 sayılı Kararname eki Karar uyarınca takip hesaplarına aktarıldığı tarihler esas alınır. Yapılan mahsup işleminden sonra kalan karşılık tutarları Genel Kredi Karşılıkları Hesabı'na aktarılır.
2. Bankalar 31.12.1997 tarihi itibariyle mevcut nakdi ve gayrinakdi kredileri için ayırmak zorunda oldukları genel kredi karşılıklarını hesaplayarak nazım hesaplarda gösterirler. Bu meblağ 31.3.1998 tarihinden başlamak üzere, 3'er aylık eşit taksitler halinde 31.3.2000 tarihine kadar gider yazılmak suretiyle yok edilir.
Tasfiye Olunacak Alacakların Değerlemesi ve Muhasebe Kayıtları
Madde 8- Tasfiye olunacak alacaklara ilişkin faiz tahakkuk ve reeskont işlemleri ile yabancı para evalüasyon işlemleri "Bankalarca Uygulanacak Muhasebe Standartları, Tek Düzen Hesap Planı ve İzahnamesi"nde yer alan esaslara göre yapılır.

Yürürlükten Kaldırılan Hükümler

Madde 9- 23.5.1988 tarih ve 19820 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3182 Sayılı Bankalar Kanunu'na İlişkin 4 No.lu Tebliğ yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük

Madde 10- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme
Madde 11- Bu Tebliğ hükümlerini Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı bulunduğu Bakan yürütür.

4.4.22. Bankaların Konsolide Mali Tablolar Düzenlemesine ve Konsolide Mali Tabloların İlanına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ

(10 Mayıs 1997 tarih ve 22985 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.)