Beynəlöalq əlaqələrin ən etibarlı

1 .Diqqəti cəlb etmək;

2.M əlumat əldə etmək;

3.Qarşı tərəfi düşünməyə vadar etmək;

4.Danışıqları yekunlaşdırmaq;

5.Arzuolunmaz suallar.

Uğurlu “yol xəritəsi” danışıqların bütün mərhə-lələrində inamla irəli addımlamağa təminat yarada bilər.”...Danışıqlar qarşılıqlı fayda gətirən və gələcək-də atılacaq addımların razılaşdırılmasına səmtlənən yoldur” (Fil Begyuli ) fikri daha uğurlu səslənir.

Beynəlxalq danışıqlarda kontekst problemi kommunikasiyanın aparılmasında verbal və yaxud qeyri-verbal vasitələrin iştirak səviyyəsi ilə izahlanır.

Adətən aşağı və yüksək kontekst tıplərı göstə-rilir. Yuksək kontekstli danışıqlarda bir qayda olaraq qeyri-verbal ünsiyyət vasitələrinə (jestlər, bədən hərə-kətlərı və s.)üstünlük verilir. Aşağı kontekstlı danışıq-larda əsas etibarilə informasiya sözlər vasitəsi ilə çatdırılır.

Beynəlxalq danışıqların aparılmasında peşəkar tərcüməçilərə ehtiyaç var.Xüsusilə tərəflər müxtəlif dillərdə danışırsa, demək olar ki, məsuliyyət bütöv-lükdə tərcüməçinin çiyninə düşür. Danışanın fikir-lərinin tam ardıcıllıqla qarşı tərəfə catdırmaqla yanaşı tərcüməçi həm də fikir sahibinin hiss və duyğularını translyasiya edir.Bu incəliklər mədəniyyətlərarası kontekstin tələblərinə cavab verməlidir.

Tərcüməci isə tam mənasında konteksdən kə-narda olmalıdır. Butun hallarda onun zəhmətinə və şəxsiyyətinə hörmət olunmalıdır. Əgər tərcüməçiyə azacıq da olsa etimadsızlıq duyularsa bu hal bütöv-lükdə danışıqların dinamikasına mənfi təsir göstər-miş olar.Ən yaxşı cıxış yolu hər bir tərəfin öz tərçü-məçisinin olmasıdır.Kommunikativ maneələrin⁸ ara-dan qaldırılmasının ən etibarlı yolu peşəkar tərcümə-çilərin danışıqlara cəlb olunması ilə gerçəkləşə bilər.

Danışıqlar ərəfəsində hökmən tərcüməçi ilə ayrıca söhbət aparılmalıdır.Qarşıdakı danışıqların məqsəd və məramı ona izah olunmalıdır. Bu tipli hazırlıq işi nümayəndə heyətinin qarşılaşa biləcəyi bəzı cətinlikləri aradan qaldirılmasına əminlik yaradır.

Danışanla tərcüməçi arasinda bu mərhələdə dialoq qarşılıqlı anlaşma şəraitində aparılmalıdır. Tərcüməçi öz növbəsində təklif şəklində cəti ifa-dələrdən və terminlərdən istifadə olunmamasını diq-qətə catdıra bilər. Тядгигатчылар инэилис дилиндя иш-лянмя тезлийи йцксяк олан 500 сюзцн 14000 мянасы олдуьуну мцяййянляшдирмишляр. Бу о демякдир ки, тядгиг олунан щяр сюзцн орта щесабла 28 мянасы вар. Belə məna bollugu tərcüməçini hər dəfə çətin seçim qarşısında qoyur.

Цмумиййятля, тядгитатчылар инсанын сюзля актив цнсиййятинин 10-11 дягигя ярзиндя баш тутмасыны мцмкцн сайырлар. Тягрибян орта юлчцлц бир ъцмлянин тяляффцз олунмасы цчцн 2,5 санийя ² вахт тяляб олун-дуьуну нязяря алсаг, бир дягигядя ъцмлялярин сайы тяхмини 20-24 олмалыдыр. Bütövlükdə, danışıqlarda yığ-cam cümlələrdən iştifadə olunması məsləhətdir.

Cümləarası pauzaların ölçüləri də adi danışıqda olduğundan fərqlənməlidir. Bununla tərcüməçinin işi-ni asanlaşdırmaq olar.

Danışıqlarda anlaşmanın etibarlı olmasına tərəflərin özü də maraqlı olmalıdır. 2015-ci il noya-brın 16-da İran İslam Respublikasının paytaxtı Teh-ran şəhərində qaz ixracatçısı olan dövlətlərin baş-cılarının sammitində Rusiya Federasiyasının Prezi-denti Vladimir Putinin cıxışının dayandırılması buna misal ola bilər. İran İslam Respublikasının Prezidenti Həsən Ruhanı qonşu dövlət başçısının səsləndirdiyi fikirlərə maraqsız olmadığindan “...Mən eşidirəm, ancaq başa düşə bilmirəm.” xahişini catdırandan sonra səsqücləndiricilərin nizamlanması həyata keci-rildi. Ğüman ki, bu qarşı tərəfə daha aydın danış-mağa hesablanan bir mesaj idi.

Danışıqların tədqiqatçıları(N.M.Tımçenko) kom- munikativ maneələrin aşağıdaklardan qaynaqlandığını diqqətə çəkirlər.

1. Fikrin düzgün formalaşmaması;