Bibliyografya : 7 meaumu's-sunen 7

Bibliyografya :

İbn Haldun. Mukaddime, I, 327, 331-332, 335-339; 11!, 1010 vd., 1024; a.mlf., Tercüme-i Mukaddİme-İ İbn Haldun (trc. Pîrîzâde Meh-med Sâhib Efendi), Bulak 1274, tür.yer.; Şem-seddin Sami, Medeniyet-i İslâmiyye (İstanbul 1879), (haz. Remzi Demir), Ankara 1996, tür.yer.; Mehmet İzzet, "Medeniyet Ölçüsü", Mehmet İzzet (1891-1930) oe Ulusalcı Sosyal Felsefesi (haz. Mahmut Coşkun Değirmencioğlu), Ankara 2002, s. 299-314; Nâmık Kemal, "Terakki", Ye­ni Türk Edebiyatı Antolojisi (haz. Mehmet Kap­lan v.dğr.), İstanbul 1993, !l, 193-202; a.mlf., "Medeniyet", a.e.Jl, 231-234; Ziya Gökalp, Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak (İs­tanbul 1918), (haz. ibrahim Kutluk), Ankara 1976, s. 29-42; O. Spengler, Der üntergang des Abendlandes, München 1923, II, tür.yer.; Ağa-oğlu Ahmed, üç Medeniyet, Ankara 1928, s. 37-40; A. Rimbaud. üne Saison en Enfer, Sâmttiche Dİchtungen, Hamburg 1963, s. 204-245; Dİe Idee des Fortschritts (ed. E. Burckj, München 1963; Necati Öner, Fransız Sosyoloji Okuluna Göre Mantığın Menşei Problemi, An­kara 1965, s. 34-48; Clive Bell, uygarlık (trc. Vedat Günyol v.dğr.]. İstanbul 1966, s. 6-13 (İn-gilizcesi: Ciuitization an Essay, London 1928); Seyyed Hossein Nasr, Science and Guilization in İslam., Cambridge 1968 (Türkçesi: İslâm'da Bilim ueMedeniyet [trc. Nabi Avcı v.dğr. |, istan­bul 1991); Das Problem des Fortschrittes- Heute{ed. RudoIfW. Meyer), Darmstadt 1969; R. Maurer, "Kultur", Handbuch phliosophischer Grundbegriffeied. H. Krings v.dğr.), München 1973, III, 823-832; G. Schregle, Detıtsch-Ara-bisches V/örterbuch, Beyrut 1977, s. 686; N. Elİas, ÜberdenProzessderZioilisation.Frank-furt 1978, I, 1-64; R. Guenon. Modern Dünya­nın Bunalımı (trc. Nabi Avcı), İstanbul 1979; G. Flaubert, Bouuard und Pecuchet (trc. G. Goyert), Frankfurt / Main 1979; A. J. Toynbee, Medeniyet Yargılanıyor (trc. Ufuk Uyan), İstan­bul 1980; L. Baier. "Aus der Enzyklopâdie der menschlichen Dummheit", Der Traum der Vernunft Vom Elend der Aufklârung, Darms­tadt 1985, s. 135-178; H. G. Gadamer. Wahrheİt undMethode, Tübingen 1986, I, 15-24; İsmail Râci e!-Fârûki - Luis Lâmia el-Fârûkî. İslâm Kül­tür Atlası (trc. Mustafa Okan Kibaroğlu - Zerrin Kibaroğlu), İstanbul 1991, tür.yer.; W. H. McNeill, TheRiseofthe West, A History ofthe Human Communtty, Chicago 1991, tür.yer.; a.mlf.. "Civilization", EAm., VII, 1.-6; ismet Özel, üç Mesele, İstanbul 1992, s. 99-119; Tun-cer Baykara, Osmanlılarda Medeniyet Kaura-mı ue Ondokuzuncti Yüzyıla Dair Araştırma­lar, İzmir 1992; a.mlf.. "Bir Kelime-Istılah ve Zihniyet Olarak 'Medeniyetin Türkiye'ye Giri­şi", Fikir ue Sanatta Hareket, VII. Devre, sy. 25, İstanbul 1982, s. 3-13;Serge Latouche, Dün­yanın Batılılaşması (trc. Temel Keşoğlu). İstan­bul 1993, s. 14; Hodgson, İslâm'ın Serüueni, I, 1-32; İsmail Kara, İslamcıların Siyasî Görüşle-n, İstanbul 1994, s. 17-27; a.mlf., Din ile Mo­dernleşme Arasında. Çağdaş Türk Düşünce-sinin Meseleleri, İstanbul 2003, s. 30; a.mlf. -Zeynep Süslü, "Şemseddin Sami'nin 'Medeni-yet'e Dair Dört Makalesi", Kuladgubîiig, sy. 4, İstanbul 2003, s. 259-281; Harun Anay." Ah­met Cevdet Paşa'nın Modernİzme Bakışı", Ah­met Ceudet Paşa (Sempozyum: 9-11 Haziran 1995), Ankara 1997, s. 67-77; Erol Güngör. Türk Kültürü ue Milliyetçilik, İstanbul 1999, s. 17; a.mlf., Kültür Değişmesi ue Milliyetçilik, İstanbul 1999, s. 9-46; S. P. Huntington v.dğr.. Medeniyetler Çatışması {der. Murat Yılmaz), An­kara 2001, tür.yer.; R. VVilliams, "Culture and Civilization", The Encyclopedia ofPhilosophy (ed. P. Edwards). Hew YOrk 1972,11, 273-276; J. Casaneuve. "Civilisation", Eün., IV, 586-590; P. Kaufmann, "Culture et Civilisation", a.e., V, 232-239; Ömer Faruk Akün, "İbnülemin Mah-mud Kemal", DİA, XXI, 254-255. Tahsin Görgün

1 bk. Âkile

2 Künh.ü'1-ahbâr'ın Tezkire Kısmı, s. 271

3 Süleymaniye Ktp., İzmir, nr. 552

4 bk. Taşköprizâde Ahmed Efendi

5 İh.bârü'l-'utemâ', s. 191

6 el-VâTı, IV, 255

7 Vefeyât, IV, 249; krş. İbnü'1-İmâd, V, 21

8 Keşfü'z-zunûn, II, 1726-1727

9 me­selâ bk. İÜ Ktp., AY, nr. 3613; Süleyma-niye Ktp., Ayasofya, nr. 2257, Lâleli, nr. 2240; Köprülü Ktp., Fâzıl Ahmed Paşa, nr. 529; yurtdışındaki nüshaları için bk. Brockelmann, GAL, I, 667; Suppi, I, 921; M. Salih ez-Zerkân, s. 75; ayrıca bk. Mecâ-limü uşûli'd-dîn, neşredenln girişi, s. 9

10 Kahire 1323). Daha sonra Usûlü'd-dîn adıyla Tâhâ Abdür-raûf Sa"d(Kahire, ts.; Beyrut 1984

11 Fâzıl Ahmed Paşa, nr. 1587

12 vr. 22a-29b

13 Şeşen, II, 250

14 DMBİ, VI, 255; DİA, XIX, 313

15 DİA, XXI, 122; krş. Keşfü'z-zunûn, II, 1727

16 Ayasofya, nr. 2321; Lâleli, nr. 2360

17 a.g.e., II, 1168, i 727

18 îzâhu'l-meknün, II, 505

19 Süleymani-ye Ktp., Reîsülküttâb Mustafa Efendi, nr. 549; Damad İbrahim Paşa, nr. 463, vr. 181-343

20 GAL, ı, 667

21 Ali Emîrî Efendi, nr. 1413

22 Karatay, II, 31 1; M. Salih ez-Zerkân, s. 101, 648; Abdülvehhâb Ha!lâf, tercüme edenin gi­rişi, s. 101

23 Kahi­re 1414/1994; Gilliot, XXII 11995|, s. 343-344

24 Muhammed b. Ahmed et-Tİlim-sânî, neşredenlerin girişi, I, I30-131;Keş-fü'z-zunûn, II, \727; Hediyyetü'l-'ârifîn, I. 717, 722

25 Süleymaniye Ktp., Sü-leymaniye, nr. 370

26 bk. es-Sünen

27 Kahire 1405, 1406, 1407

28 Riyad 1409/1989,1414/1993

29 1987, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

30 1990, SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü

31 Ebû Hayyân et-Tevhîdî, el-İm-tâc, I, 121

32 İshak b. ibrahim el-Kâtib

33 el-Edebü'ş-şağir, s. 319

34 Ha-cımüftüoğlu, sy. 1 1 (1993], s. 268-298

35 Amman 1987); Abdülfettâh Besyûnî, cîlmü'l-mecânî Kahire 1408/1987

36 Süleymaniye Ktp., Fâtih, nr. 4534

37 lügat, semantik vb

38 Mîzânü'l-edeb, s. 145

39 s. 42-123

40 M. Zâhid Kevserî, Makâlat, s. 471

41 I-II, Leknev 1300-1302; Delhi 1301-1302; nşr. Hamîdüddin el-Fey-zâbâdî, MI, Kalküta 1375/1955

42 I-IV, Kahire I386-1388/1966-I968;Beyrut 1407/ 1987

43 1-IIİ, Beyrut 1419/1999

44 Dârü'l-kütübİ'l-Mısriy-ye, Hadis, nr. 526

45 Dârü'l-kütübİ'l-Mıs-riyye, Hadis, nr. 492

46 I-IV, Karaçi, ts.).

47 Süleymaniye Ktp., Am­cazade Hüseyin Paşa, nr. 149; Dârü'1-kütü-bi'l-Mısriyye,Mustalahu'l-hadîs, nr. 72

48 1411, el-Câmiatü'1-İslâ-miyye |Medine|),

49 Diyûbend, ts

50 1408, Câmiatü İmâm Muhammed b. Suûd usûlü'd-dîn (Riyad)

51 1990, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens­titüsü

52 Yahya b. Ziyâd el-Ferrâ, 1, 1

53 el-Fih-rist,s. 37

54 a.g.e., s. 73

55 I. cilt, nşr. Ahmed Yû­suf Necâtî-M.Ali en-Neccâr, Kahire 1955; ll.cilt, nşr. M.Ali en-Neccâr, Kahire 1966; III. cilt, nşr. Abdülfettâh İsmail Şelebî, Ka­hire 1972

56 yüksek lisans tezi, 1406, Câ-miatü'l-imâm Muhammed b. Suûd el-İslâ-miyye

57 âyet 1-21

58 el-Enfâl 8/32

59 Vahidî, s. 250; İb-nü'1-Cevzî, VIII, 357

60 âyet 3

61 Fahreddin er-Râzî, XXX, 122

62 âyet 18-21

63 âyet 22-35

64 Kurtubî, XVIII, 291

65 âyet 36-44

66 Va­hidî, s. 250

67 meselâ bk. Zemahşerî, IV, 160

68 Muhammed et-Trablusî, 11, 724

69 Ayasofya, nr. 3258, 3387, 3442-3444

70 Süleymaniye Ktp., Fâtih, nr. 4289, Serez, nr. 1813; Millet Ktp., Ali Emîrî Efen-di. nr. 1131

71 İstanbul 1257, 1290. 1306, 1327-1328; Bulak 1271

72 bk. Anâsir-i er-Baa

73 İsmail Fenni, s. 551-553; Cemîl Salîbâ, li, 320-322; Kara. s. 246, 277

74 bk. Anâsir-i er-Baa

75 Peters, s. 23-24, 93

76 Logic, Prior Anatyücs, I, 39-, Logic, PosteriorAnalytics, 1,98

77 Metaphysics, I, 501-513

78 Aris­toteles, en-Naşşü'l-kâmil, III, 182; IV, 431; ayrıca bk. EVÂİL

79 el-mukaddimâ-tü'1-üvel

80 Resâ'ü, I, 107-108,114

81 el-mebâdiü'l-üvel

82 Kitâbü't-Burhân, s. 23; Kitâbü'1-Cedel.s. 28

83 Fâ-râbî, Kitâbü'l-Burhân, s. 59-65; İbn Sînâ, en-Necât,s. 139-140

84 Kitâbü'l-Burhân, s. 70

85 Fârâbî, es-Siyâsetü'l-medeniy-ye, s. 31 vd

86 el-illetü'l-ûlâ

87 el-mebdeü'1-evvel

88 eş-Şifâ\ s. 27, 42

89 özellikle bk. Tehâfütü'l-felâ-sife, s. 97-114

90 Tehâfütü't-Tehâfüt, s. i 84-185, 211-218, 229-233

91 Lisa-nü'l-'Arab, "bdV, "eavd" md.Ieri; Kamus Tercümesi, I, 5-7,1223-1227

92 M. F. Abdülbâkî, el-Muccem, "bd=e", "cavd" md.Ieri

93 Yûnus 10/4, 34; el-Enbi-yâ 21/104; er-RÛm 30/27; el-Burûc85/13

94 ei-Ankebût 29/19-20; en-Necm 53/47; el-Vâkıâ 56/62

95 el-Kasas 28/ 85

96 İbnMâce,"Zühd\ 2; Ebû Dâvûd, "Vitir", 31

97 İbn Mâce,"Ducâ3", 10;Tirmizî."Da':a-vât", 82

98 Bed'ü'l-ljalk", 1-17

99 İbn Sînâ.eş-Şt/â', s. 435-440

100 İbnü'l-Arabî, II, 226-233

101 Mâtürîdî, s. 25-36; Eş'arî, s. 82-83

102 Resâ% s. 163

103 Abdülkâhir el-Bağdâdî, s. 232-246; Cüveynî, s. 313-331

104 meselâ bk. en-Nisâ 4/56; Yâsîn 36/65; Fussılet 41/20-22; el-Kıyâme 75/3-4

105 Fahreddin er-Râzî, s. 223-225; İbnü'l-Arabî, IV, 448-457; Teftâzânî, V, 89-93

106 Taş-köprizâde, 1,326

107 ibn Sînâ, el-Mebde' ve't-me'âd, s. 109-115

108 bk, BEY

109 özellikle el-Bakara 2/275

110 bk. Hak; Mal; Menfaat

111 ayrıca bk. Kıyemî; Misü

112 ay­rıntı için bk. Mecelle, md. 230-236; Mus­tafa ez-Zerkâ, %kdü't-beyc, s. 55-60

113 Yavuz, I, 36-38

114 farklı görüşler için bk. Hapis hakkı

115 bu konuda mebîin niteliğine göre farklı sonuca ulaşan fakih-lerin görüşleri için bk. Kabz

116 ayrıca bk. Ayıp

117 bk. el-Asl

118 Hâkim eş-Şehîd, vr. lb

119 XII. 108; XX, 8; XXX, 244

120 Fıkhu'l-Hanefî, nr. 490

121 s. 124

122 Tuğ, s. 45-46; İA, X, 506

123 I, 2; VII, 24!; VIII. !25; X,144; TSMK, III. Ahmed, nr. 1142, II, vr. 41b

124 TSMK, III. Ahmed, nr. 1142, II, vr. 125b

125 krş. el-Kâfi, vr. 238b-240a; et-Mebsüt, XV. 84-103

126 el-Mebsût, IV, 192; Usûl, I, 10

127 Hâ-kim eş-Şehîd, vl 5&7b~592b

128 a.g.e., vr. 592b-594a

129 a.g.e., vr. 584b-587b

130 XXX, 244-292

131 krş. el-Mebsût, Kahire 1324, XI, 153, 158, 178, 180, 217; a.g.e., Süieymaniye Ktp., Süleymaniye, nr. 595, vr. 4$8a, 47I3, 471b, 472a, 481a, 482a

132 Fıkhu'1-Ha-nefî, nr. 490

133 Beyrut 1400/1980

134 900. Ölüm Yıl­dönümü Münasebetiyle Büyük İslâm Hu­kukçusu Şemsu'i-E'imme es-Serahsl Ar­mağanı, s. I-ö, 43-60

135 bk. Sa'leb

136 Mecâlisü'n-nefâis [nşr. SuyimaGaniyevaJ.önsÖz; Kar­tal, sy. 13 |2000], s. 23

137 meselâ bk. TSMK, Revan Köşkü, nr, 808, Emanet Hazînesi, nr. 1502; Süleymaniye Ktp., Fâtih, nr. 4056, 4065, Esad Efendi, nr. 1675, Kılıç Ali Paşa, nr. 800/2, Ayasofya, nr. 2045; Bibliotheque Nationaİe, Supp. Turc, nr. 316

138 yazılışı 950/1543

139 yazılışı 1016/1607

140 bk. bibi

141 bk. Mehmed Rifat, Manastırlı

142 el-mahkûm aleyh

143 meselâ bk. celî kıyas] ya da bab şeklinde (meselâ bk. ictihad

144 İstanbul 1273, 1303,1318

145 İstanbul 1273, 1308; Kahire 1288

146 îzâhu'l-meknûn, II, 559

147 a.g.e., II, 430

148 el-îzâh fî 'ulümi'l-belâğa, s. 392-396

149 Zemlekânî, s. 98

150 münasebet ittisal ilinti

151 en-Nisâ 4/164

152 Yûsuf 12/82

153 el-Fecr 89/22

154 Süyûtî, 1, 358-359

155 Bekrî Şeyh Emîn, 11,71-75

156 s. Iö8-193

157 a.g.e., s. 173

158 van Ess, s. 105, 108-109

159 Mecâzü'l-Kur'ân, I, 279

160 Te'üUü müşkili'l-Kur'ân, s. 135, 146, 147, 149, 154-155

161 e/-Kâmi"U,45

162 el-Haşâ'iş, II, 442,447-448, 451

163 Delâ'Üü'14'câz, s. 288, 293-303; Esrârü'l-belâğa, II, 233-252

164 bk. İs­tiare

165 Abdül-kâhirel-Cürcânî,De-tccâ2, s. 288

166 el-Câsiye 45/24

167 bk, Mecâzü'l-Kur'ân; Müte-~Şâbih

168 Şevkânî, s. 49

169 bk. Kinaye

170 yk. bk.

171 Cessâs, 1,46-50, 359-370; Şemsüleimme es-Serahsî, I, 170-187; Gazzâlî, I, 341-345; Alâeddines-Semerkandî, s. 367-393; Şevkânî, s. 52-59

172 en-Nisâ 4/92

173 Mecelle, md. 60,61

174 Pezdevî, II, 40, 83; Şemsüleimme es-Serahsî, I, 184-185

175 Şem­süleimme es-Serahsî, 1, 173-176; Şevkânî, s. 59

176 konuyla ilgili tartışmalar için bk. Cessâs, 1. 367; Ebü'l-Hüseyin el-Basrî, I, 30-31; Bâcî, s. 187; Pezdevî, 1!, 41-43; Şemsüle­imme es-Serahsî, 1, 171-172; Şevkânî, s. 49-52

177 Ahmed Cevdet Paşa, s. 113

178 Topaloğlu, s. 31, 107, 157

179 Be-lâgat-ıOsmâniyye, s. 115-120

180 s. 8İ-87

181 bu da hâs ve âm olmak üzere iki kısımdır

182 ilkbaskısı İstanbul 1296

183 Ta'lîm-i Edebiyyât, s.216-324

184 Ahmed Reşid Rey

185 Süyûtî, H,753;Ebü'İ-Bekâ,s. 361

186 Buhârî, "Şalâtü'1-havf", 5; Müslim, "Cihâd", 69

187 el-Bakara 2/187

188 Buhârî, "Tefsir", 2, "Şavm", 16

189 Buhârî, "Zekât", 11

190 Zerkeşî, II, 377; Süyûtî, II, 703

191 el'Fütühât, II, 68

192 el-Mâide 5/64

193 İbn Teymiyye, VI, 301 -374; XX, 400-499; ayrıca bk. İbrahim Ukaylî, s. 131-148; Arpa, s. 165-178

194 Taşköprizâde, 11, 452

195 İbn Cinnî, II, 447-448

196 Keşşaf, I, 223

197 İbn Teymiyye, VII, 96; XII, 277-278; XX, 404-405

198 Abdülazîm İbrahim Mu-hammed el-Mut inî, I, 143; II, 1057

199 Nasr Hâ-mid Ebû Zeyd, s. 93; İbrahim Ukaylî, s. 129; D/A, V, 381

200 Ab­dülazîm İbrâhîm Muhammed el-Mut'inî, 11, 892, 900

201 Topaloğlu, s. 243

202 er-Rûm 30/41

203 el-Mâide 5/6

204 Abdülvehhâb Abdüsselâm Tavîle, s. 193-198

205 N, 42-457

206 bu konularla ilgili literatür için bk. İstiare; Kinaye; Mecaz; Akdemir, sy. 4 (1998i,s.62-73).

207 Yâküt, XIX, 52

208 nşr. Fuat Sezgin, l-II, Kahire 1954

209 bk. bibi

210 Şelâşü resâ'il fî i'câzi't-Kur'ân, nşr. Muhammed Haleful-lah - Muhammed Zağlû! Selâm, Kahire 1976 içinde

211 nşr. İbrahim Samerrâî, Amman 1985

212 s. 81-91

213 nşr. Zekeriyyâ Saîd Ali, Kahire 1415/1995

214 s. 21-176, 262-274

215 bk. bibi.

216 nşr. Hüseyin Ali Mahfûz.Tahran 1953; nşr. Muhammed Ab-dülganî Hasan, Kahire 1955; nşr. Mekkîes-SeyyidCâsim,Bağdad 1956; Beyrut 1986; eser Terceme-i Telhîşü'l-beyân can mecâ-zâti'l'Kur1 ân adıyla Farsça'ya tercüme edil­miştir jtrc. Muhammed BakırSebzevârî, Tahran 133O

217 nşr. Tâhâ Muhammed Zeynî, Beyrut 1986

218 İstanbul 1313/1895; Medine 1966; Dımaşk 1987; Beyrut 1987

219 nşr. Mu­hammed Mustafa b. Hac, Trablus 1992; nşr. Mustafa Muhammed Hüseyin ez-Ze-hebî, Londra 1419/1999

220 e/-İtkân, II, 753

221 Nuruosmaniye Ktp., nr. 594, 263 varak

222 bk. bibi

223 Beyrut 1406/1986; diğer çalışmalar için bk. Abdülcebbâr Rifâî, Mu'cemü'd-dirâ-sâti'l-Kur'ûniyye, Kum 1993,11,553-554

224 1395/1975, Câmiatü'I-Kâhire külliyyetü'1-âdâb

225 1996, AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü

226 2000, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bi­limler Enstitüsü

227 1987, MÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü

228 1997, Süleyman Demire! Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

229 St.l, L1X [1984|, s. 111-140

230 BSOAS, XXXllI/2 119701, s. 247-266

231 Mecelle-i Dânİşgede-i Edebiyyât ve cül0m-l İnsanî Dânişgâh-ı Firdeusî, XIX/l-2 [Meşhed 1345|, s. 181-210

232 MMİlr., XIV 3-4 [1410/1989], s. 323-367

233 bk. bibi

234 İbnü'n-Nedîm, s. 93-94; İbnü'l-Kıftî, III, 285

235 DTCF Ktp., İsmail Saib Sencer, nr. 4757; Murad Molla Ktp., nr. 206

236 Mecâzû'l-Kur'ân, neşredenin girişi, s. 18