.16.ÇEVRESEL MARUZ KALMA DEĞERLENDİRMESİ Giriş Amaç
Bu bölüm çevresel maruz kalmanın nasıl değerlendirileceği konusunda rehber niteliğindedir. Daha spesifik olarak, aşağıdaki konular ele alınacaktır:
-
Yerel ve bölgesel ölçekte hava, su (atık su ve/veya yüzey suyu) ve toprağa salınımların değerlendirilmesi.
-
Çevresel kompartmanlarda ve kanalizasyona arıtma tesislerinde (hava, su, yüzey suyu, sediment, biyota) salınımların akıbeti ve dağılımı;
-
Sırasıyla maruz kalma konsantrasyonlarının hesaplanması:
-
Hem yerel hem bölgesel ölçekte; organizmaların doğrudan maruz kalması ve avcılar için besin zinciri yoluyla maruz kalmayı kapsayacak şekilde Öngörülen tahmini çevresel konsantrasyonlar (PEC'ler) bakımından çevresel kompartmanlar (Bölüm R.16.6.1)
-
Yerel ve bölgesel ölçekte içme suyu, balık, yaprak ürünü, kök ürünü, et ve süt ürünleri yoluyla insanların günlük madde alımı bakımından çevre yoluyla insanlar (Bölüm R.16.6.8).
Çevresel maruz kalma değerlendirmesi ile ilgili mevcut rehberlerin çoğu başlıca organik maddeler için geliştirilmiştir. Metaller ve metal bileşikler maruz kalma değerlendirmesi yaparken özellik gösterir (doğal zemin ve tarihi salınımlar, biyolojik türlerin evrimi, adsorpsiyon/desorpsiyon davranışı, biyolojik bulunurlukta farklılıklar). Bu konulara Ek R.7.13-2'de yer verilmiştir.
Çevresel maruz kalma değerlendirmesi için iş akışı
Çevresel maruz kalma değerlendirmesi aşağıdaki daha önce yapılan proseslere dayalıdır: konuyla ilgili madde özellikleri ve kullanım haritaları ile ilgili bilgilerin toplanması.
Madde özellikleri ile ilgili bilgi buhar basıncı, su çözünürlüğü, moleküler ağırlık, oktanol-su ayrışma katsayısı, erime noktasını ve çevresel maruz kalma hesaplaması için gereken hazır biyolojik bozulma bilgilerini kapsayan minimum veri setinden oluşur (örn, IUCLID 'den). Kullanım haritaları ilgili yaşam döngüsü evrelerinin tanımlanması (bkz. bölüm D ve bölüm R.12), kullanımların tanımlanması, çevresel salınım kategorisini-(Environmental Release Category –ERC) içeren uygun tanımlayıcının belirlenmesi, çevresel perspektiften kullanım koşullarının tanımlanması (bkz bölüm R.12) ve uygun tonajın tanımlanmasından oluşur.
Bu nedenle tüm maruz kalma değerlendirmesi salınım/maruz kalmaya neden olan maddelerin yaşam döngüsünün tanımlanmasına (bkz bölüm D ve bölüm R.12) ve her yaşam döngüsü basamağı için kullanımlara dayanır. Bu iş akışı tamamlandıktan sonra uygun maruz kalma değerlendirmesi başlayabilir.
Maruz kalma değerlendirmesi aşağıdaki basamakları içerir:
1. İşletim koşullarının (İK) ve risk yönetimi önlemlerinin (RYÖ) belirlenmesi, örneğin, maddenin miktarı, proses sıcaklığı, kullanım veya aktivitenin süresi ve sıklığı gibi ve endüstriyel atık su arıtma tesisleri, filtreler, yıkayıcılar, belediye atık su arıtma tesisleri gibi (Bölüm R.13);
2. Her tanımlanmış kullanım için uygun salınım faktörlerinden ve tonajdan başlayarak yerel ve bölgesel salınım hızlarının belirlenmesini (Bölüm R.16.3.2 ve R.16.3.3) içeren salınım değerlendirmesi;
3. Çevresel dağılım ve davranış ve maruz kalma değerlendirmesi. Bir maddenin çevresel dağılımı ve davranış Bölüm R.16.5 ve R.16.6) yerel ve bölgesel ölçekte değerlendirilir. Sonuç olarak, her çevresel kompartman için PEC (Predicted Environmental Concentration) öngörülen çevresel konsantrasyonlar) değerleri ve çevre yoluyla insanların günlük alımı (Bölüm R.1.6.6.8) yerel ve bölgesel olarak elde edilir. Avcılar (kendisi için gereken besinleri diğer canlıları yiyerek temin eden canlılar) için (Bölüm R.16.6.7) tek bir tüm PEC yerel ve bölgesel değerlerin katılımından elde edilir. kanalizasyon arıtma tesisi için PEC değerleri yerel ölçekte hesaplanır (Bölüm R.16.6.5 ve R.16.6.6).
Maruz kalma değerlendirmesi tekrarlamalı bir proses olabilir. Risk tanımlaması (Rehber bölüm E) uygulanan risk yönetim tedbirlerinin ve işletim koşullarının imalatta ve tüm belirlenmiş kullanımlardan kaynaklanan riskleri kontrol etmede yeterli olmadığını gösteriyorsa (risk karakterizasyon oranı, RCR>1) , maruz kalma değerlendirmesinin düzeltilmesi gerekebilir. Bu düzeltme iş akışının her basamağında mümkündür.
Diğerlerinin yanında, şunları yapmak mümkün olabilir:
-
Düzeltin veya daha spesifik RYÖ/İK ekleyin;
-
Uygulanan salınım değerlendirme yöntemindeki parametreleri RYÖ/İK ile bağlantılı olabilecek salınım ölçümleri gibi verilere göre düzeltin;
-
Her tanımlanmış kullanım için kullanım haritaları ve tonajı düzeltin (örn, pazar verilerini kullanarak);
-
Çevresel ölçülen verileri kullanın (örnek çevresel konsantrasyonlar veya ölçülen nehir akım hızları gibi çevrenin özellikleri);
-
Daha yüksek aşama maruz kalma değerlendirme araçlarını kullanın;
-
Madde özelliklerini kullanın (örn, parçalanma hızları, parçalanma katsayısı).
Aşağıdaki akış şeması (Şekil R.16-1) yukarıda tanımlanan basamakları göstermektedir; koyu mavi kutular maruz kalma değerlendirmesi ile ilgilidir, açık maviler maruz kalmaya etkisi olan diğer basamaklarla ilgilidir. Dikdörtgen kutular prosesleri ifade eder, paralel yüzlü kutular prosesin sonucunu gösterir.
Şekil R.16- Çevresel maruz kalma değerlendirmesi için iş akışı
-
Çevreye maruz kalma prensipte iki mekansal büyüklükte değerlendirilir: çevreye salınımın nokta kaynaklarının civarında yerel olarak ve tüm nokta kaynakları ve bu alandaki geniş yayılımlı kaynakları içeren daha geniş bir alanda bölgesel olarak. Kıtasal ölçekte salınımlar bölgesel çevre için içe akım konsantrasyonlarını sağlamak için düşünülür. Maruz kalma değerlendirmesi için nihai sonuçlar çevresel kompartmanlar hava, yüzey suyu (taze ve deniz), toprak, sediment ve biyotadaki (örn,sekonder zehirlenme için solucan ve balıklar) konsantrasyonlar (PECler) ve insanların hem yerel hem de bölgesel ölçekte çevre yoluyla günlük madde alımlarıdır. Maruz kalmanın sonlama noktaları olarak kıtasal konsantrasyonlar kullanılmaz.
Dostları ilə paylaş: |