Birleşmiş Milletler (BM) Kadının Statüsü Komisyonu (ksk) 59. Dönem Toplantısı Raporu tariH

8.4 Kadına Yönelik Şiddete Karşı Multi-sektörel Program (Multi-Sectoral Programme to Address Violence Against Women)” Konulu Yan Etkinlik

11 Mart 2015 tarihinde Bangladeş tarafından düzenlenen etkinlikte Bangladeş’in yanı sıra BM Kadın Birimi Asya ve Afrika Bölge Ofisi, Zimbabve ve Danimarka’dan da temsilciler yer almıştır. Yan etkinlikte asıl olarak, Bangladeş ile Danimarka’nın birlikte yürüttükleri bir program olan “Kadına Yönelik Şiddet Multi-sektörel Programı” anlatılmıştır.

Program 2000 yılında iki ülke hükümetlerinin ortaklığında başlatılmış olup, 2021 yılına kadar sürdürülmesi planlanmaktadır. Program; Adalet, Kanunlar ve Parlamento İşleri Bakanlığı, Bilgi Bakanlığı, Sosyal Refah Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sağlık ve Aile Refahı Bakanlığı, Eğitim Bakanlığı, Din İşleri Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Yerel Yönetim, Kırsal Kalkınma ve Kooperatifler Bakanlığı’nın ortaklığında yürütülmektedir. Programın amacı, kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet olaylarını, ilgili bakanlıklar ve STK’ların işbirliğini sağlamak suretiyle azaltmaktır. Programın yönetimi üç komite eliyle sağlanmaktadır: Yönlendirme Komitesi (politika yapıcı düzeydeki uzmanlar ve diğer personelden oluşmakta, Kadın ve Çocuk İşleri Bakanlığı tarafından sekretaryası gerçekleştirilmektedir), Koordinasyon Komitesi (masabaşı çalışanlar ve diğer personelden oluşmakta, kalkınma ve planlama ile Kadın ve Çocuk İşleri Bakanlığı ortaklığında sekretaryası yürütülmektedir) ve Hastane Çalışma Komitesi (farklı bölümlerden doktorlar ile diğer gerekli personelden oluşmakta ve Hastane müdürü tarafından başkanlık yapılmaktadır). Programın temel bileşenleri; Tek Kapı Kriz Merkezi, Ulusal Adli DNA Profilleme Laboratuvarı, Ulusal Travma Danışma Merkezi, Tek Kapı Kriz Ünitesi, Rehabilitasyon Programı, Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddette Ulusal Veri Tabanı, Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddette Ulusal Yardım Hattı Merkezi, Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddeti Önlemek İçin Ulusal Eylem Planı, Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddetle Mücadelede Farkındalık Programı, Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddetin Önlenmesi İçin Politikalar, Yasalar, Mevzuatlar Yapmayı Desteklemek ve Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet Ulusal Merkezi’dir.

Tek Durak Kriz Merkezi; dört doktor, dört polis, altı hemşire, bir avukat, bir psikososyal danışman, bir sosyal hizmet memuru ve destek personellerinden oluşan personel kadrosundan oluşmaktadır. Merkezin amacı şiddet mağduru kadın ve çocuklara tek elden gerekli tüm hizmeti sağlamaktır. Her merkez 8-10 yatak, bir toplantı odası, çeşitli profesyoneller için odalar ve ziyaretçiler için bekleme odalarını içermekte olup, hastanelerin acil servislerine yakın bir şekilde konumlanmakta ve7/24 hizmet vermektedir. Merkezden hizmet alan şiddet mağdurlarının ve yakınlarının bilgileri gizli tutulmaktadır. Merkezlerde temel olarak, şiddet mağduru kadın ve çocuklara tek bir elden çeşitli hizmetler sunulmaya ve şiddet mağduru kadın ve çocuklar için hastanelerde gerekli hizmetleri harekete geçirmeye ve diğer kurumlarla sevk mekanizmasının geliştirilmesine çalışılmaktadır.

Ulusal Adli DNA Profilleme Laboratuvarında görevli kişiler; bir yönetici, altı bilimsel memur, altı laboratuvar teknoloji uzmanı ile destek personellerinden oluşmaktadır. Bölgesel DNA inceleme laboratuvarı takımı ise; iki bilimsel memur, iki laboratuvar teknoloji uzmanı ve destek personellerinden oluşmaktadır. Ulusal Adli DNA Profilleme Laboratuvarı, Bangladeş'te bu alandaki ilk laboratuvardır ve 2006'da Dakka'da kurulmuştur. Laboratuvarda esas olarak; çeşitli araştırma kurumlarına şiddetle ilişkili cinayet veya tecavüz gibi suçları çözmeleri için DNA testi yoluyla hizmet sunmak, babalık-annelik, göç veya kalıtım gibi konularda ortaya çıkan anlaşmazlıkları çözmek, kayıp çocukların, afetzedelerin veya parçalanmış cesetlerin kimliklerini saptamak, doktorların, hakimlerin ve yasa koyucu kurumların duyarlılaşması için eğitim ve seminer düzenlemek ve adalete erişim sürecini geliştirmek alanlarında hizmet sunulmaktadır.

Ulusal Travma Danışmanlık Merkezi; 2009 yılında Dakka'da kurulmuştur. Profesyonel klinik psikologlardan oluşan Merkezi; yüz yüze danışmanlık, telefonla danışmanlık, çevirim içi danışmanlık, çift danışmanlığı, aile danışmanlığı, grupla psikolojik danışma ve kriz-intihar önleyici müdahaleyi içeren geniş çaplı danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Ana Faaliyetleri arasında; şiddet mağduru kadın ve çocuklara psikososyal danışmanlık hizmeti sunmak, farklı STK'lardaki personeller, kamu ve özel üniversite ve hastaneleri için farkındalık arttırma seminerleri ve çalıştayları düzenlemek ve psikososyal danışmanlık sağlayan organizasyonlar arasında ağ oluşturmak yer almaktadır.

Tek Kapı Kriz Hücrelerinde, her hücre bir program görevlisi, bir bilgisayar operatörü ve destek personelinden oluşmaktadır. Şiddet mağduru kadın ve çocuklara ülke çapında desteği arttırma amacındaki bu hücreler mağdurlara çeşitli hizmetler sunulmasında önemli rol oynamaktadır. Merkezlerde; hastanelerde şiddet mağduru kadın ve çocuklara gerekli hizmeti sağlamak ve diğer hükümet ve sivil toplum kuruluşlarını harekete geçirmek, kadın ve çocuklara karşı şiddeti ele alan hizmet sağlayıcılar arasında sevk bağlantıları oluşturmak ve toplumda kadın ve çocuklara karşı şiddet üzerine farkındalık yaratmaya yardımcı olmak ve bunun önlenmesi için toplumu harekete geçirmek konularında faaliyetler yürütülmektedir.

Rehabilitasyon Programında; doktor, polis, psikososyal danışman, avukat ve hemşire şiddet mağduru kadın ve çocukların başarılı rehabilitasyon ve sosyal entegrasyonu için birlikte çalışmaktadır. Tek Durak Kriz Merkezinden hizmet alan mağdurların rehabilitasyonu amacı ile; iyi istihdama, ekonomik özgüven artışına ve sosyal güçlendirme hedeflerine ulaşım sağlamak için çalışmalar yürütmektedir. Şiddet mağdurları, Tek Kapı Merkezinden taburcu olduktan sonra, yaşam becerisi eğitimi için sığınma evlerine ve rehabilitasyon merkezlerine geçici olarak sevk edilmektedir.

Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddette Ulusal Veri Tabanı; kadın ve çocuklara karşı şiddetin bilgi ve verilerini toplamakta ve muhafaza etmektedir. Bu amaçla; kadın ve çocuklara karşı şiddetle ilişkili bilgi ve verileri toplamak, incelemek ve muhafaza etmek, kadın ve çocuklara karşı şiddetin bilgi ve verilerini karşılaştırmak, ilgili organizasyonlarla paylaşmak ve farklı hizmet sağlayıcıları arasında etkili bağ oluşturmak yönünde faaliyetlerde bulunmaktadır.

Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddette Ulusal Yardım Hattı Merkezi; 2012 yılında kurulmuş olup, avukatlar, psikososyal danışmanlar, sosyal çalışmacılardan oluşan çeşitli profesyonellerden ve Programda yer alan doktorların, hemşirelerin, polislerin ve DNA uzmanlarının ulaşılabilir olduğu diğer bileşenler ağından oluşmaktadır. Şiddet mağduru kadın ve çocuklar, akrabaları ve diğer ilgililer Ücretsiz Yardım Hattından 7/24 gerekli destek ve rehberliği edinebilmektedir. Şiddet mağduru kadın ve çocuklara, akrabalarına ve diğer ilgililere kriz anında çeşitli destek ve hizmetlerle alakalı yardımdan bulunmak; cinsel şiddeti ve çocuk evliliğini, yerel yönetimler, yasa uygulayıcı kurumlar, kamu görevlileri ve STK’ları harekete geçirmek yoluyla önlemek üzere çeşitli çalışmalar yürütmektedir.

Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddeti Önlemek İçin Ulusal Eylem Planı (2013-2025)’nın tam bir şekilde uygulanması için ilgili bakanlıkların, bölümlerin, kalkınma ortaklarının ve STK'ların görüşleriyle gözlem ve değerlendirme komitesi kurulmuştur. Eylem planı; yasal düzenlemeler ve yasal aktiviteler, sosyal farkındalık ve zihinsel dönüşüm, kadın ve çocuğun sosyoekonomik ilerlemesi, kadın ve çocuğa karşı şiddet için destekleyici hizmetler, korumu ve rehabilitasyon ile Ulusal Eylem Planını gerçekleştirmek için kurumsal önlem ve stratejiler oluşturmak alanlarından oluşmaktadır.

Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddetle Mücadelede Farkındalık Programı; devam eden önemli faaliyetlerinden biridir. Kamu farkındalığı kampanyası, profesyonellerin ve ilgililerin duyarlılaştırılması, toplumdaki bireyler, özellikle gençler için, toplumun kalıp yargılardan uzaklaştırılması ve zihniyet dönüşümünün sağlanması amacıyla faaliyetler yürütmektedir. Bu kapsamda, ilgili bakanlık ve kuruluşlarla işbirliği içinde eğitimler, seminerler düzenlenip kurumsal katılım sağlanmaktadır. Çeşitli materyallerin dağıtımı/yaygınlaştırılması; broşür, kitapçık, websitesi vb. yollarla artırılmaktadır. Bangladeş televizyonlarında kadın ve çocuklara karşı şiddetin önlenmesi için yayınlar yapılıp, elektronik ve yazılı basında farkındalık artırılmaktadır. Sergilerle, sempozyumlarla halk katılımı sağlanmaktadır.

Kadın ve Çocuklara Karşı Şiddetin Önlenmesi için Politikalar, Yasa Yapmayı Desteklemek bileşeni; yasa ve politika reformlarında Kadın ve Çocuk işleri Bakanlığı’na teknik destek sağlayarak katkıda bulunulmuştur. Ulusal kadın kalkınma politikası, ulusal çocuk politikası, aile içi şiddet (önleme ve koruma) yasası, aile içi şiddet (önleme ve koruma) mevzuatı, DNA yasası ve çocuk yaşta evliliğin önlenmesi yasa taslağının hazırlanması konularında önemli katkı sağlanmıştır.

Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet Ulusal Merkezi ise; bir birim yöneticisi ile toplumsal cinsiyete dayalı şiddeti önleme uzmanları ve diğer ilgili uzmanlar grubundan oluşmaktadır. Bangladeş'te kadın ve çocuklara karşı şiddeti önlemek için tüm programı koordine etmek, gözlemlemek ve denetlemek için kurulan Merkez; kadın ve çocuklara karşı şiddeti, hükümet mekanizmaları, sivil toplum kuruluşları, kalkınma ortaklarını içeren eşgüdümlü yaklaşımla önlemek, kadın ve çocuklara karşı şiddeti önlemek ve sonuçlarıyla başa çıkmak için kapsamlı sosyal mekanizmalar geliştirmek, kadın ve çocuklara karşı şiddetle mücadele üzerinde çalışan profesyoneller ve ilgililer için merkezi bilgi sistemi temin etmek amaçlarına yönelik çalışmalarını sürdürmektedir.