BiSMİllahir-rəhmanir-rəHİm kitabda istifadə olunan əDƏbiyyat

FƏZİLƏT HƏDİSLƏRİ HAQDA TƏHLİL VƏ MÜLAHİZƏLƏR 

Doğrusu, görəsən Peyğəmbər (s) öz səhabə-lərinin gələcəyindən xəbər verib, onların 

dini  təhrif  edəcəklərini  bəyan  etdiyi  bir  halda,  bu  hədisləri  Mədinədən  kənarda  yaĢayan 

və Əbu Bəkrə  zəkat verməkdən  imtina edən bir ərəbə  (Malik  ibni Nüveyrəyə)  necə aid 

etmək olar? 

Peyğəmbər  (s)  öz  sözlərində  “əshabi,  əshabi”  və  yaxud  “mimmən  sahəbəni” 

kəlmələrini  iĢlət-miĢdir.  Bu  sözlərin  mənası  “gecə-gündüz  mənimlə  birlikdə  olanlar” 

deməkdir. 

Belə  isə,  Mədinədən  bir  neçə  fərsəng  uzaqda  yaĢayan,  Peyğəmbər  (s)  ilə  bir-iki 

dəfədən artıq görüĢməyən və hətta o həzrətin vəfat xəbərini belə, bir neçə gündən sonra 

eĢidən Ģəxsi “Peyğəmbərlə həmiĢə birlikdə olan” Ģəxslərdən saymaq olmaz. Peyğəmbərlə 

(s) həmiĢə bir yerdə olan Ģəxslər məhz gecə-gündüz, səfərdə və qeyri-səfərdə, döyüĢlərdə, 

cümə  və camaat namazlarında o həzrətlə  birlik-də olanlardır. Əbu  Bəkr, Ömər, Osman, 

Əbdür-rəhman ibni Ovf, Səd ibni Əbi Vəqqas, Əbi Übeydə Cərrah, Əbu Səid Xidri, Bərra 

ibni Azib və sairləri Peyğəmbər (s) ilə həmiĢə birlikdə olan Ģəxslər idilər. 

Digər tərəfdən isə, sünnü alimləri öz rəvayətlərində Əbu Bəkri Peyğəmbərin həmiĢəki 

dostu  və  köməkçisi  kimi  qələmə  veriblər.  (Bu  barədə  olan  bəzi  rəvayətləri  keçmiĢ 

bəhslərdə izah etdik.) 

Bəzən səhabələrin özləri Peyğəmbərin onla-rın gələcəyi barədə dediyi sözlərini etiraf 

edir, dini qorumaqda səhlənkarlığa yol verdik-lərini qəbul edirdilər. 

Ġbni Həcər  “Əl-isabə kitabında yazır:  “Əli ibni Müsəyyib atasının Əbu Səid Xidriyə 

                                                

31

 “Ruhul-Bəyan”, “Maidə” surəsinin 54-cü ayəsi haqda olan bəhs. 

32

 Həsəndən məqsəd, bəlkə də sünnü alimi olan Həsən Bəsridir. 

33

 “Ruhul-Bəyan” təfsiri, “Maidə” surəsinin 54-cü ayəsi haqda olan bəhs. 

---

 

16 

belə  dediyini  nəql  edir:  Siz  necə  də  xoĢbəxtsiniz!  Çünki  Peyğəmbəri  görüb  onunla 

həmsöhbət olmusunuz! Əbu Səid Xidri: Bizim, Peyğəmbər (s)-dən sonra nələr etdiyimizi 

bilmirsiniz” - deyə cavab verdi.34 

Buxari yazır: “Əla ibni Müseyyibin atası deyir: “Bərra ibni Azibə dedim: Siz necə də 

xoĢbəxtsiniz! Çünki, Peyğəmbəri görüb, bir ağacın altında onunla beyət etmisiniz. O isə 

mənə, belə dedi: “Sən bizim Peyğəmbərdən sonra nə iĢlər gördüyümüzü bilmirsən!”35 

“Ət-təbəqat”  kitabının  müəllifi  yazır:  “AyiĢə  ölməmiĢdən  qabaq  deyirdi:  “Mən 

Peyğəmbərdən  sonra  yaramaz  və  nalayiq  iĢlər gördüyüm üçün,  məni onun zövcələrinin 

yanında dəfn edin (Peyğəmbərin özünün qəbri yanında dəfn etməyin.)”36