Bölüm I: yasal düzenlemeler
Yüklə 1,44 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bölüm III: ÖZGÜN ÇALIŞMALAR
- Bölüm IV: BİRİKTİRME, TOPLAMA VE TAŞIMA
- Katı Atık Üretim Aşamasında Uyulacak Esaslar
- Bertaraf Aşamasında Uyulacak Esaslar
- Katı Atıklardan Geri Kazanılmış Malzeme Üretenlerin Özendirilmesi
- Ayrı Bertaraf Edilmesi Gereken Atıklar
|
T. C.
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
KATI ATIKLAR PROJESİProf. Dr. Ertuğrul ERDİN 
Hazırlayan Serhat TANYERİ 1999501033 2004 – İZMİR Bölüm I: Yasal Düzenlemeler
Bölüm II: Mevcut durum tespiti
Bölüm III: ÖZGÜN ÇALIŞMALAR
Bölüm IV: BİRİKTİRME, TOPLAMA VE TAŞIMA
BÖLÜM V: Katı atık bertarafı teknolojisi
BÖLÜM 1: YASAL DÜZENLEMELER 1. ÇEVRE KANUNU
Yayını: 11 Ağustos 1983 tarih ve 18132 sayılı Resmî Gazete
Amaç, Tanımlar ve İlkeler Amaç: Madde l - Bu kanunun amacı, bütün vatandaşların ortak varlığı olan çevrenin korunması, iyileştirilmesi; kırsal ve kentsel alanda arazinin ve doğal kaynakların en uygun şekilde kullanılması ve korunması; su, toprak ve hava kirlenmesinin önlenmesi; ülkenin bitki ve hayvan varlığı ile doğal ve tarihsel zenginliklerinin korunarak, bugünkü ve gelecek kuşakların sağlık, uygarlık ve yaşam düzeyinin geliştirilmesi ve güvence altına alınması için yapılacak düzenlemeleri ve alınacak önlemleri, ekonomik ve sosyal kalkınma hedefleriyle uyumlu olarak belirli hukukî ve teknik esaslara göre düzenlemektir. Tanımlar: Madde 2 - Bu Kanunda geçen; a) "Çevre Korunması" terimi; ekolojik dengenin korunması, havada, suda, toprakta kirlilik ve bozulmaların önlenmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için yapılan çalışmaların bütününü, b) "Ekolojik Denge" terimi; insan ve diğer canlıların varlık ve gelişmelerini sürdürebilmeleri için gerekli olan şartların bütününü, c) "Çevre Kirliliği" terimi; insanların her türlü faaliyetleri sonucu, havada, suda ve toprakta meydana gelen olumsuz gelişmelerle ekolojik dengenin bozulması ve aynı faaliyetler sonucu ortaya çıkan koku, gürültü ve atıkların çevrede meydana getirdiği arzu edilmeyen sonuçları, d) "Kirleten" terimi; fiilleri sonucu doğrudan veya dolaylı olarak çevre kirliliğine sebep olan gerçek ve tüzel kişileri, e) "Atık" terimi; herhangi bir faaliyet sonucunda çevreye atılan veya bırakılan zararlı maddeleri, f) "Alıcı Ortam" terimi; atıkların bırakıldığı yakın veya uzak çevreyi, ifade eder. İlkeler: Madde 3 - Çevre korunmasına ve çevre kirliliğinin önlenmesine ilişkin genel ilkeler şunlardır: a) Çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi gerçek ve tüzel kişilerle vatandaşların görevi olup, bunlar bu konuda alınacak tedbirlere ve belirlenen esaslara uymakla yükümlüdürler. b) Çevre korunmasına ve kirliliğine ilişkin karar ve önlemlerin alınması ve uygulanmasında; insan ve diğer canlı varlıkların sağlığının korunması, alınacak önlemlerin kalkınma çabalarına olumlu ve olumsuz etkileri ile fayda ve maliyetleri dikkate alınarak kısa ve uzun vadeli değerlendirmelerin yapılması esastır. c) Arazi ve kaynak kullanım kararlarını veren ve proje değerlendirmesi yapan yetkili kuruluşlar, kalkınma çabalarını olumsuz yönde etkilememeyi dikkate alarak çevrenin korunması ve kirlenmemesi hedefini gözetirler. d) Ekonomik faaliyetlerde ve üretim metotlarının tayininde çevre sorunlarının önlenmesi ve sınırlandırılması amacıyla en elverişli teknoloji ve yöntemler seçilir ve uygulanır. e) (Değişik: 3416 - 3.3.1988) Kirlenmenin önlenmesi, sınırlandırılması ve mücadele için yapılan harcamaların kirleten tarafından karşılanması esastır. Kirletenin kirlenmeyi durdurmak, gidermek ve azaltmak için gerekli önlemleri almaması veya bu önlemlerin yetkili makamlarca doğrudan alınması nedeniyle kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan gerekli harcamalar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre kirletenden tahsil edilir. Ancak kirletenler, kirlenmenin önlenmesi ve sınırlanması için yapılan giderleri ödeme yükümlülüğünden söz konusu kirlenmeyi önlemek için gerekli her türlü tedbiri aldıklarını ispat etmek kaydıyla kurtulabilirler. f) (Değişik: 3416 - 3.3.1988) İnilebilecek en düşük kirlenme seviyesi esas alınarak, bu seviyenin üstünde meydana gelebilecek kirlenmeler için bu Kanunun 18 inci maddesinin (ı) bendinde belirlenen ücretler ayrıca alınır. g) Çevrenin korunması ve kirlenmenin önlenmesi konusunda alınacak tedbirlerin bir bütünlük içinde tespiti ve uygulanması esastır.
Merkezî ve Mahallî İdare Bölümleri ve Görevleri
Madde 4 - (9 Ağustos 1991 tarih ve 443 sayılı KHK’nin 43 üncü maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.)
Madde 5 - (13 Mart 1990 tarih ve 490 sayılı K.H.K.’nin 12 inci maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.)
Madde 6 - (8 Haziran 1984 tarih ve 222 sayılı K.H.K.’nin 30 uncu maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.)
Madde 7 - (8.6.1984 tarih ve 222 sayılı K.H.K.’nin 30 uncu maddesiyle yürürlükten kaldırılmıştır.)
Çevre Korunmasına İlişkin Önlemler ve Yasaklar
Madde 8 - Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır. Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililer kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Tespit edilen bu esaslar çerçevesinde aşırı ve yanlış kullanım, her türlü çöp ve atıkların yurt dışından getirilmesi nedeniyle ülkenin temel ekolojik sistemlerinin dengesinin bozulması, hayvan ve bitki türlerinin nesillerinin tehlikeye düşürülmesi, doğal zenginliklerin bütünlüklerinin tahribi yasaktır. Bakanlar Kurulu, ülke ve dünya ölçeğinde ekolojik önemi olan çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı alanları, tabiî güzelliklerin ileriki nesillere ulaşmasını emniyet altına almak üzere gerekli düzenlemelerin yapılabilmesi amacıyla, "Özel Çevre Koruma Bölgesi" olarak tespit ve ilan etmeye, bu alanlarda uygulanacak koruma ve kullanma esasları ile plan ve projelerin hangi Bakanlıkça hazırlanıp yürütüleceğini belirlemeye yetkilidir. Yukarıdaki fıkraya göre uygulamanın gerçekleştirilebilmesi amacıyla, ilgili Bakanlıkça 27.9.1984 gün ve 3046 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin ikinci fıkrasının (g) bendi hükümlerine göre geçici teşkilat kurulabilir. Bu bölgelere ilişkin plan ve projelerin hazırlanmasında, 3.5.1985 tarihli ve 3194 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi hükümleri uygulanmaz. Çevresel Etki Değerlendirilmesi: Madde 10 - Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler bir "Çevresel Etki Değerlendirme Raporu" hazırlarlar. Bu raporda çevreye yapılabilecek tüm etkiler göz önünde bulundurularak çevre kirlenmesine sebep olabilecek atık ve artıkların ne şekilde zararsız hale getirilebileceği ve bu hususta alınacak önlemler belirtilir. "Çevresel Etki Değerlendirme Raporu"nun; hangi tip projelerde isteneceği, ihtiva edeceği hususlar ve hangi makamca onaylanacağına dair esaslar yönetmelikle belirlenir.
İşletme izni alarak faaliyete geçen herhangi bir kurum, kuruluş ve işletme, faaliyetlerinde değişiklikler yapmayı ve tesisini büyütmeyi planladığında girişimlerini önceden mahallin en büyük mülkî amirine haber vermekle yükümlüdür. Mülkî amir durumu derhal Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı’na ve ilgili bakanlığa bildirir. Her türlü atık ve artıkların arıtılması, uzaklaştırılması veya zararsız hale getirilmesi ile yükümlü kuruluşlar da bu işlemlerin yerine getirilmesinde çevreye zarar vermeyecek önlemleri alırlar. Atık ve artıkların doğrudan veya dolaylı şekilde alıcı ortama verilmesinde uygulanması gereken teknik usuller alıcı ortamın özelliği ve ortamdan yararlanma imkânları göz önünde tutularak yönetmelikle belirlenir. Denetim: Madde 12 - (Değişik: 3416 - 3.3.1988) Atık, artık ve yakıtların arıtılması, uzaklaştırılması, zararsız hale getirilmesi ve ithali ile ilgili denetimler Çevre Müsteşarlığı’nca yapılır. Denetimlerin nasıl yapılacağı, denetleme elemanlarının nitelikleri, yönetmelikle belirlenir. Kuruluş ve işletmeler faaliyetlerinin denetlenmesi için kullandıkları yakıtın ve çıkardıkları atık ve artıkların özellik ve miktarlarına ilişkin bilgileri sürekli ve düzenli olarak belirlemek, bu hususu belgelemekle ve bunları Çevre Müsteşarlığı’na bildirmekle yükümlüdürler.
Madde 14 - Kişilerin huzur ve sükûnunu, beden ve ruh sağlığını bozacak şekilde yönetmelikle belirlenen standartlar üzerinde gürültü çıkarılması yasaktır. Fabrika, atölye, işyeri, eğlence yeri, hizmet binaları, konutlar ve ulaşım araçlarında gürültünün asgariye indirilmesi için gerekli önlemler alınır.
Madde 15 - Bu Kanunda yazılı yasaklara aykırı hareket eden veya kanunla belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen kurum, kuruluş ve işletmelere mahallin en büyük mülkî amiri, bu yasaklara aykırı faaliyeti düzeltmek ve kanunda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek üzere esasları yönetmelikle belirlenen yeteri kadar bir süre verir. Bu süre içinde yasaklara aykırı hareket ve yükümlülüğü yerine getirmemekten dolayı ayrıca ceza verilmez. Bu süre sonunda bunları yapmayan kurum, kuruluş veya işletmelerin faaliyeti, yasağın veya yerine getirilmeyen yükümlülüğün çeşit ve niteliğine göre kısmen veya tamamen, süreli veya süresiz olarak durdurulur.
Madde 16 - Çevre kirliliğinin toplum sağlığı yönünden tehlike yarattığı hallerde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı kendiliğinden veya Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı’nın talebi üzerine, bu kirlenmeye yol açan faaliyetlerin geçici bir süre için kısmen veya tamamen durdurulmasına karar verir ve kararın uygulanmasını mahallin en büyük mülkî amirinden ister. Söz konusu faaliyetler bu gibi hallerde, mahallin en büyük mülkî amirinin, vereceği kararla da durdurulabilir. Bu karar derhal Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı ile Başbakanlık Çevre Müsteşarlığı'na bildirilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çevre Kirliliğini Önleme Fonu
Madde 17 - Çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için "Çevre Kirliliğini Önleme Fonu" kurulmuştur. Çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için gerekli harcamaların % 45'ine kadarı, en çok yirmi yıl vadeli kredilerle Çevre Kirliliğini Önleme Fonu'ndan desteklenir.
a) Motorlu taşıt araçlarının her fenni muayenesi sırasında fenni muayene ücretinin beşte biri oranında, bir defaya mahsus olmak üzere motorlu taşıt alım vergisi tutarının dörtte biri oranında ayrıca tahsil edilen bedellerden, b) Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre gemi siciline tescil edilen ve 18 (dahil) gros tonun üzerinde olan her türlü deniz aracından gros ton başına her yıl alınacak yüz liradan, c) Hava taşıt araçlarının yurt içi taşımaları için ayrıca alınacak yolcu başına bilet bedelinin binde beşinden ve taşınan yük için ton başına yılda alınacak beş yüz liradan, d) Çevre Genel Müdürlüğü’nün bütçesine bu amaçla her yıl konan ödeneklerden, e) Fondan verilecek kredilerin faizleri ile banka faizlerinden, f) Bağış ve yardımlardan, g) Bu Kanunla alınması hükme bağlanan iştirak payları, tazminat ve diğer gelirlerden, h) Fon'a ait tesis ve işletmelerce üretilen araç ve gerecin satışından elde edilen gelirlerden, ı) Merkez çevre kurulunca, çevre kirliliğine yol açtığı belirlenen işletmelerden, aşağıdaki tarifeye göre alınacak iştirak paylarından,
Çevre kirliliğine Alınacak aylık iştirak payı tutarı yol açan işletmeler I. Derece II. Derece III.Derece _________________ _________ __________ __________
1. Grup 600.000 TL 400.000 TL 200.000 TL 2. Grup 400.000 TL 200.000 TL 100.000 TL 3. Grup 200,000 TL 100.000 TL 50.000 TL 4. Grup 100.000 TL 50.000 TL 25.000 TL 5. Grup 50.000 TL 25.000 TL 12.500 TL j) Bu Kanuna göre verilecek para cezalarından, oluşur.
Bakanlar Kurulu bu tarifede yer alan aylık iştirak payları tutarlarını her grup ve/veya her derece itibariyle ayrı ayrı veya topluca 10 katına kadar artırmaya veya Kanunda yazılı miktarlara kadar indirmeye, ayrıca bu maddenin (ı) bendi dışındaki maktu ve nispi hadleri ayrı ayrı ve topluca sıfır (0)'a kadar indirmeye veya % 50'sine kadar artırmaya yetkilidir. Fonun gelirleri bir Devlet bankasında açılacak hesapta toplanır. Bu maddenin (a), (b), ( c) bentleri gereğince toplanan paraların ilgililerce en geç ertesi ayın on beşine kadar Fon’un Devlet Bankasındaki hesabına yatırılması zorunludur. Tahsil edilen gelirleri ve ödenecek iştirak paylarını zamanında yatırmayanlar hakkında Fon İdaresi, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanarak gelirlerinin tahsil edilmesi için Fon mükellefinin bağlı olduğu vergi dairesinden talepte bulunur. Vergi dairesinde mükellefiyeti olmayanların Fon’a ödemeleri gereken meblağın hangi dairece tahsil edileceğine Maliye ve Gümrük Bakanlığı karar verir. Vergi Dairesi, tahsil ettiği Fon’a ait meblağı Maliye ve Gümrük Bakanlığının belirleyeceği esaslara göre Fon'un Devlet Bankasındaki hesabına aktarır. Bu maddenin (ı) bendi gereğince alınacak iştirak payları Büyükşehir belediye hudutları içinde Büyükşehir belediyeleri tarafından makbuz karşılığı tahsil edilerek mahallin en büyük mal memurluğuna yatırılır. Diğer yerlerde bu iştirak paylarını almaya mahallin en büyük mülkî amiri yetkilidir. Bu iştirak payları, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre mal memurluğunca tahsil edilir. Mahallin en büyük mülkî amiri veya Büyükşehir belediye başkanlıklarınca tahsil edilen iştirak paylarının % 30'u tahsil ile ilgili işlemler ve bölgenin çevre kirliliğini önleme projelerinde kullanılmak üzere tahsilatın yapıldığı yer il özel idaresi veya tahsil eden Büyükşehir belediyesine, % 70'i ise iştirak paylarının toplandığı ayı takip eden ayın on beşine kadar Çevre Kirliliğini Önleme Fonu'na aktarılır. Zamanında bu işlemi yerine getirmeyen ilgili kuruluşlar Fon için toplanan meblağı % 10 fazlasıyla öderler. Gecikmeye sebep olanlar hakkında kanunî işlem yapılır. Fon İdaresi ile bu idarenin emrinde kurulan Fon; kurumlar vergisinden, yapılacak bağış ve yardımlar nedeniyle veraset ve intikal vergisinden, yapacakları her türlü muameleler dolayısıyla damga vergisinden, açtıkları krediler dolayısıyla lehte tahakkuk edecek faizler banka ve sigorta muameleleri vergisinden muaftır.
Fonun ita amiri Çevre Müsteşarlığı’nın bağlı bulunduğu Devlet Bakanıdır. Bu Fondan yapılacak harcamalar 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu ve 2490 sayılı Artırma ve Eksiltme ve İhale Kanunu hükümlerine tâbi değildir. Fon’un gelir ve giderlerine ilişkin belgeler bütçe yılının hitamından itibaren üç ay içinde denetlenmek üzere Sayıştay Başkanlığına verilir. Fon ancak aşağıdaki maksatlar için kullanılır. a) Çevre kirliliğini önleyici araştırma faaliyetleri, b) Çevrenin temizlenmesi, c) Çevre kirliliğini önleyici eğitim faaliyetleri, d) Personel yetiştirilmesi, e) Teknoloji ve proje satın alınması, f) Proje yarışmaları düzenlenmesi, g) Arıtma tesisi yapacak olan gerçek ve tüzel kişilere kredi yardımı, h) (Değişik: 3416 - 3.3.1988) Çevre kirliliğini önleyici ve çevreyi iyileştirici faaliyetlerde kullanılacak olan her türlü araç gereç alımı, bu araçların bakımı, onarımı ile bu tür araç gerecin yapımı için kurulacak tesis ve işletmeler, ı) Ağaçlandırma, j) Hayvan ve bitki nesillerinin ıslahı için yapılacak çalışmalar. Fonun gelirlerinin tahsili, tespit edilecek Devlet bankasına yatırılması, kullanımı ile ilgili hususlar ve esaslar Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak yönetmelikle belirlenir. BEŞİNCİ BÖLÜM Cezaî Hükümler İdarî Nitelikte Cezalar: Madde 20 - Gerçek kişilerden bu Kanunun; a) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) 8 inci maddesinin birinci fıkrasındaki yasağa uymayanlara 100 bin lira; aynı maddenin ikinci fıkrasındaki yükümlülüğü, yetkili mercilerce usulüne göre yapılan bildirime rağmen yerine getirmeyenlere 500 bin lira, b) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) Yönetmelikte gösterilen koruma ve kullanım esaslarına aykırı davranmak suretiyle 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasındaki yasaklara uymayanlara 100 bin lira, c) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) Yönetmelikle belirtilen sınırlamalara uymamak suretiyle 13 üncü maddesine aykırı davranışta bulunanlara 1 milyon lira, d) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) 14 üncü maddesine aykırı davranışta bulunan ve önlemleri almayanlara 50 bin lira, para cezası verilir. Yukarıdaki fiiller kuruluş ve işletmeler tarafından işlendiği takdirde; bu maddede belirtilen cezalar kuruluş ve işletmelere üç katı olarak, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 182 nci maddesi gereğince bilanço esasına göre defter tutması gereken kuruluş ve işletmelere ise bu cezalar beş katı olarak verilir.
Madde 21 - Bu Kanunun; a) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) 11 inci maddesinin birinci fıkrasındaki yükümlülüğü yerine getirmeyen kuruluş ve işletmelere 1 milyon lira, aynı maddenin üçüncü fıkrasındaki önlemleri almayan kuruluş ve işletmelere 500 bin lira, b) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) 11 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen haber verme yükümlülüğünü yerine getirmeyen kuruluş ve işletmelere 300 bin lira, c) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) 12 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen yükümlülüklere uymayan kuruluş ve işletmelere 500 bin lira, para cezası verilir. Bu fiilleri işleyen kuruluş ve işletmeler, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesi gereğince bilanço esasına göre defter tutması gereken mükelleflerden ise bu maddede belirtilen cezalar üç katı olarak verilir.
a) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) Balast tahliyesi yapan tankerlerden 1000 (dahil) gros tona kadar olanlara 5 milyon lira, 1000 ilâ 5000 (dahil) gros ton arasındakilere 10 milyon lira, 5000 gros tondan fazla olanlara 50 milyon lira, b) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) Tankerler dahil diğer gemilerden, her türlü atık ve artık döken, sintine tahliyesi yapanlara 18 (dahil) ilâ 1000 (dahil) gros ton arasındakilere, 5 milyon lira, 1000 gros tondan fazla olanlara 10 milyon lira, c) (Değişik: 3301 - 4.6.1986) 18 (hariç) gros tona kadar olan gemilere ve gemi tarifine uymayan denizi kirleten veya sintine basan (iki zamanlı kıçtan takmalı ve benzine yağ karıştırarak çalışan motorlu teknelerin eksoz kirletmeleri hariç) deniz vasıtalarına 300 bin lira, para cezası verilir.
Madde 23 - Bu Kanunun 20, 21 ve 22 nci maddelerinde belirtilen fiillerin tekrarı halinde para cezaları bir katı artırılarak verilir.
Madde 24 - (Değişik: 3301 - 4.6.1986) Yukarıdaki maddelerde gösterilen cezalar doğrudan doğruya mahallin en büyük mülkî amiri tarafından verilir. Bu cezalar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre mal memurluğunca tahsil edilir. Ancak 22 nci maddede gösterilen cezalar: a) Büyükşehir Belediye hudutları içinde kalan sahillerimiz, boğazlarımız ile liman ve körfezlerimizde; göl ve akarsularımızda cezalar Büyükşehir Belediye Başkanlıkları tarafından verilir. Cezayı derhal ve defaten ödemeyen ve bu hususta teminat ve kefalet göstermeyen gemiler, diğer deniz vasıtaları seyrüsefer ve faaliyetten men olunur. Ceza ödenmediği takdirde, bu ceza 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri gereğince tahsil edilir. Büyükşehir Belediyeleri tarafından verilen para cezaları makbuz karşılığında tahsil edilerek mahallin en büyük mal memurluğuna yatırılır. Mal memurluğuna yatırılan cezanın % 20'si Büyükşehir Belediyesine, % 80'i Çevre Kirliliğini Önleme Fonu’na aktarılır. Çevre Kirliliğini Önleme Fonu'na aktarılan miktarın % 50'sine kadar olan kısmı Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığının önerisi ile çevre sağlığını ıslah işlerinde kullanılır. b) Büyükşehir Belediyelerinin hudutları dışında kalan denizlerimizde cezalar doğrudan doğruya Sahil Güvenlik bot komutanlarınca verilir. Cezayı derhal ve defaten ödemeyen gemiler ve götürülebilen diğer deniz vasıtaları en yakın ve uygun limana götürülerek savcılığa teslim edilir ve gemiler hakkında (a) fıkrasında belirtilen hususlar uygulanır. Kendi makineleri ile tahrik edilemeyen deniz vasıtaları hakkında gerekli zabıt tutularak, durum en yakın sahildar il veya ilçe merkezindeki savcılığa intikal ettirilir. c) Büyükşehir Belediye hudutları dışında kalan yerlerde yapılan kirletmeler ile, deniz, liman, bütün göl ve akarsulara yapılan kirletmeler için mülkî amirlerin ceza verme yetkileri saklıdır. Gerekli denetimi yukarıdaki esaslara uygun olarak yaparlar. Makbuz karşılığında tahsil edilen para cezaları, mahallin en büyük mal memurluklarına yatırılır. Gemi ve deniz araçlarına verilecek cezalarda suçun tespiti, cezanın kesilmesi usulleri ile ceza uygulamasında kullanılacak makbuzların şekli, dağıtımı ve kontrolü hususundaki esaslar yönetmeliklerle belirlenir.
Madde 25 - İdarî cezalara karşı, cezanın tebliğ tarihinden itibaren en geç yedi gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edilebilir. İtiraz idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz. İtiraz zaruret görülmeyen hallerde, evrak üzerinde inceleme yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır. İtiraz üzerine verilen cezalar kesindir.
12 nci maddedeki yükümlülüğü yerine getirirken yetkili makamlara yanlış ve yanıltıcı bilgi verenlere altı aydan iki yıla kadar hapis cezası verilir.
Çeşitli Hükümler Kirletenin Sorumluluğu: Madde 28 - (Değişik: 3416 - 3.3.1988) Çevreyi kirletenler ve çevreye zarar verenler sebep oldukları kirlenme ve bozulmadan doğan zararlardan dolayı kusur şartı aranmaksızın sorumludurlar. Kirletenin, meydana gelen zararlardan ötürü genel hükümlere göre de tazminat sorumluluğu saklıdır.
Teşvik tedbirleri ile ilgili esaslar yönetmelikle belirlenir. Bu Kanunda belirlenen cezalara neden olan fiilleri işleyen gerçek ve tüzel kişiler, verilen süre içinde söz konusu yükümlülüklerini yerine getirmedikleri takdirde bu maddede yazılı teşvik tedbirlerinden yararlanamazlar ve daha önce kendileri ile ilgili olarak uygulanmakta olan teşvik tedbirleri durdurulur.
Madde 31 - (Değişik: 3416 - 3.3.1988) Bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak çıkarılacak yönetmelikler, ilgili Bakanlıkların görüşü alınarak Çevre Müsteşarlığı’nca hazırlanır. Kanunun yürürlüğe girmesinden başlayarak en geç beş ay içinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulur.
Madde 32 - (Değişik: 3416 - 3.3.1988) Bu kanuna göre yürürlüğe konulacak yönetmeliklerin yayımından itibaren deniz kirliliğinin önlenmesi hususunda 618 sayılı Limanlar Kanununun 4 ve 11 inci maddeleri gereği yürürlükte bulunan ceza hükümleri ile 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununun 3288 sayılı Kanunla değişik geçici 1 inci maddesi hükümleri uygulanmaz.
Geçici Madde 1 - Bu Kanunda belirtilen ilgili yönetmelikler yürürlüğe konuluncaya kadar gemiler ve diğer deniz taşıt araçlarına 618 sayılı Limanlar Kanununun hükümlerine göre denizlerin kirletilmesi ile ilgili olarak yapılan ceza uygulamasına devam olunur. Geçici Madde 2 - (Değişik: 3416 - 3.3.1988) Bu Kanunun 12 ve 13 üncü maddelerinde belirtilen ilgili yönetmelikler yürürlüğe konuluncaya kadar, her türlü yakıt, atık, artık ve kimyasal maddenin ithali Çevre Müsteşarlığı’nın bağlı olduğu Devlet Bakanının onayına tâbidir. Yürürlük: Madde 33 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme: Madde 34 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. KATI ATIKLARIN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ Bu Yönetmelik, 14 Mart 1991 tarih ve 20814 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanmıştır.
Genel HükümlerAmaç Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı; her türlü atık ve artığın çevreye zarar verecek şekilde, doğrudan veya dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesi, depolanması, taşınması, uzaklaştırılması ve benzeri faaliyetlerin yasaklanması, çevreyi olumsuz yönde etkileyebilecek olan tüketim maddelerinin idaresini belli bir disiplin altına alarak, havada, suda ve toprakta kalıcı etki gösteren kirleticilerin hayvan ve bitki nesillerini, doğal zenginlikleri ve ekolojik dengeyi bozmasının önlenmesi ile buna yönelik prensip, politika ve programların belirlenmesi, uygulanması ve geliştirilmesidir.
Madde 2 - Bu Yönetmelik, meskun bölgelerde evlerden atılan evsel katı atıkların, park, bahçe ve yeşil alanlardan atılan bitki atıklarının, iri katı atıkların, zararlı atık olmamakla birlikte evsel katı atık özelliklerine sahip sanayi ve ticarethane katı atıklarının, evsel atık su arıtma tesisinden elde edilen (atılan) arıtma çamurlarının, zararlı atık sınıfına girmeyen sanayi arıtma tesisi çamurlarının, hafriyat toprağı ve inşaat molozunun toplanması, taşınması, geri kazanılması, değerlendirilmesi, bertaraf edilmesi ve zararsız hale getirilmesine ilişkin esasları kapsar. Özel ve/veya resmi kuruluşlarca ve gerçek kişilerce üretilip çeşidi, özelliği ve miktarı itibari ile insan sağlığına zarar veren, su, hava ve toprağı kirleten, yanıcı ve patlayıcı madde ihtiva eden, hastalık mikrobu taşıyabilen zararlı ve tehlikeli atıklar hakkında bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
Müsteşarlık: Başbakanlık Çevre Müsteşarlığını, Kanun: 2872 sayılı Çevre Kanununu, Katı atık: Üreticisi tarafından atılmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması bakımından, düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı maddeleri ve arıtma çamurunu, (iri katı atık, evsel katı atık, bu Yönetmelikte "katı atık" olarak anılmaktadır) İri katı atık: Buzdolabı, çamaşır makinesi, koltuk gibi evsel nitelikli eşyalardan oluşan ve kullanılmayacak durumda olan çoğunlukla iri hacimli atıkları, Evsel katı atık (çöp): Konutlardan atılan, tehlikeli ve zararlı katı atık kavramına girmeyen, bahçe, park ve piknik alanları gibi yerlerden gelen katı atıkları, Arıtma çamuru: Evsel ve evsel nitelikteki endüstriyel atık suların, fiziksel, kimyasal ve biyolojik işlemleri sonucunda ortaya çıkan, suyu alınmış, kurutulmuş çamuru, Ham çamur: Çürütme, kurutma ve su alma gibi ön işlemlere tabi tutulmamış arıtma çamurunu, Epidemik kusursuz çamur: Kimyasal ve termik şartlandırma, termik kurutma, ısıtma, kompostlaştırma, kimyasal stabilizasyon veya diğer işlemlerle hastalık mikrobu öldürülmüş çamuru, Kompost: (R.G.15.9.1998/23464) Organik esaslı katı atıkların oksijenli veya oksijensiz ortamda ayrıştırılması suretiyle üretilen toprak iyileştirici maddeyi, Üretici: Faaliyetleri süresince atık oluşmasına sebep olan kişi veya kuruluşları, Plastik: (R.G. 22.2.1992/21150) Petrol türevlerinden elde edilen ısı veya polimerizasyon yoluyla şekillendirilebilen, yeniden ısı tatbik edildiğinde şekil değiştirebilen polimerleri, (örneğin: PVC, PET, PS, PE, PP, PA, PC ve benzeri) Tekrar kullanım: (R.G. 2.11.1994/22099) Atıkların toplama ve temizleme dışında hiçbir işleme tabi tutulmadan aynı şekli ile ekonomik ömrü doluncaya kadar defalarca kullanılmasını, Geri dönüşüm: (R.G. 2.11.1994/22099) Atıkların fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirildikten sonra ikinci hammadde olarak üretim sürecine sokulmasını, Geri kazanım: (R.G. 2.11.1994/22099) Tekrar kullanım ve geri dönüşüm kavramlarını da kapsayan; atıkların özelliklerinden yararlanılarak içindeki bileşenlerin fiziksel, kimyasal veya biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye çevrilmesini, Komisyon: (R.G. 2.11.1994/22099) Geri Kazanım Komisyonu'nu, Kota veya depozito uygulamasına tabi işletmeler: (R.G. 15.9.1998/ 23464) (EK-I)'de yer alan madde ve ürünlerin içine konulduğu ambalajları üretenleri, ithal edenleri veya bu ambalajlara dolum yapanlar ile bu ambalajları dolu olarak ithal edenleri, Zararlı ve tehlikeli atık: Patlayıcı, parlayıcı, kendiliğinden yanmaya müsait, suyla temas halinde parlayıcı gazlar çıkaran, oksitleyici, organik peroksit içerikli, zehirli, korozif, hava ve su ile temasında toksik gaz bırakan, toksik ve eko toksik özellik taşıyan ve Müsteşarlıkça tehlikeli ve zararlı atık olduğu onaylanan atıkları, Bertaraf etme: (R.G. 15.9.1998/23464) Katı atıkların; konut, işyeri gibi üretildikleri yerlerde geçici olarak biriktirilmesi, bu yerlerden toplanması, taşınması, geri kazanılması gibi işlemlerden sonra, çevre ve insan sağlığı açısından zararsız hale getirilmesi ve ekonomiye katkı sağlanması amacıyla kompostlaştırma, enerji kazanmak üzere yakma ve/veya düzenli depolama işlemlerinin tümünü, İşleme tesisi: Geri kazanma tesisi, kompost veya yakma tesisi gibi katı atıklardan tekrar kullanılabilir madde veya enerji elde etmek, katı atıkların hacmini küçültmek ya da çevreye zararını azaltmak maksadı ile kurulan, inşa edilen tesis ve yapıları, Maddesel geri kazanma: Katı atık içindeki kağıt, plastik, cam gibi yeniden değerlendirilebilir nitelikteki maddelerin herhangi bir kimyasal ve biyolojik işleme tabi tutulmadan ekonomiye tekrar kazandırılması işlemini, Organik madde veya yanma kaybı: Katı atık veya kompostun kurutulduktan sonra kül fırınında 775°C’ de 3 saat süre ile yakılması sonucu yanan veya kaybolan madde miktarını, Kuru madde: Katı atık veya kompostun kurutma fırınında 103°C’ de yaklaşık 24 saat süre ile sabit ağırlığa gelinceye kadar kurutulması sonucunda geride kalan katı madde miktarını, Kota: (R.G. 15.9.1998/23464) Yönetmelik kapsamındaki ambalaj kaplarının, geri toplanması gereken miktarının, piyasaya sürülen miktarına oranını, Ambalaj: (R.G. 15.9.1998/23464) (EK-I)'de yer alan madde ve ürünlerin içine konulduğu plastik, metal, dönüşsüz cam kaplar ile termoplastik madde ihtiva eden karton esaslı kutuları, Değerlendirilebilir katı atık: (R.G. 15.9.1998/23464) Evsel ve evsel nitelikli endüstriyel atıklar içerisinde bulunan, fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirildikten sonra ekonomiye kazandırılması mümkün olan atıkları (kağıt, karton, plastik, metal, cam, termoplastik madde ihtiva eden karton esaslı kutu ve benzeri) ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Üretim, Bertaraf Etme ve Özendirmeye İlişkin Esaslar Katı Atık Üretim Aşamasında Uyulacak EsaslarMadde 4 - Katı atık üreten kişi ve kuruluşlar, en az katı atık üreten teknolojiyi seçmekle, mevcut üretimdeki katı atık miktarını azaltmakla, katı atık içinde zararlı madde bulun-durmamakla, katı atıkların değerlendirilmesi ve maddesel geri kazanma konusunda yapılan çalışmalara katılmakla yükümlüdür. (R.G. 22.2.1992/21150) Katı atıkların en aza indirilmesinde, uluslararası uygulamalara uyum sağlayabilmek amacıyla ambalaj atıklarının geri dönüşüm ve bertarafına ilişkin idari tedbirler almaya ve bu konuda tebliğler yayımlamaya Bakanlık yetkilidir.
EğitimMadde 6 - Müsteşarlık, mahallin en büyük mülki amiri ve belediyeler katı atık bertarafı ile ilgili olarak konut ve işyerlerinden daha az atık atılmasını temin etmek, atık içerisine zararlı maddelerin atılmasını önlemek, katı atıkları değerlendirme ve maddesel geri kazanma çalış-malarına katılımı sağlamak üzere ilgili kişilere yönelik olarak gerekli eğitim çalışmalarını yaparlar.
Madde 7 - (R.G. 15.9.1998/23464) Bakanlık, mahallin en büyük mülki amiri ve belediyeler; 1) Geri kazanılabilen veya insan sağlığına ve çevreye zarar vermeden bertarafı mümkün olan maddelerin kullanılmasını, 2) Geri kazanılmış maddelerden imal edilen malzeme ve ürünlerin kullanımının tercih edilmesini teşvik ederler. Katı atıkları geri kazanma amacıyla tesislerinde işleyen kişi ve kuruluşlara, bu faaliyetlerinden dolayı Müsteşarlığın bağlı bulunduğu Devlet Bakanlığı tarafından Çevre Kirliliğini Önleme Fonu'ndan karşılanmak üzere uygun görülmesi halinde maddi destek sağlanabilir.
a) Hastanelerin, kliniklerin, laboratuarların ve benzeri yerlerin hastalık bulaştırıcı enfekte, kimyasal ve radyolojik atıkları ile tehlikeli atıklarını, b) Tüketicilerin, kullanılmış akü ve piller ile ilaç atıklarını, evsel atıklar ile birlikte atmaları yasaktır. Belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, bu alanlar dışında ise mahallin en büyük mülki amiri, yukarıda belirtilen ve ihtiva ettikleri zararlı maddeler dolayısıyla toplanması, değerlendirilmesi veya bertarafı özel işlemler gerektiren atıkları, 27.8.1995 tarihli ve 22387 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ve 20.5.1993 tarihli ve 21586 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre bertaraf eder veya ettirir.
Bu Yönetmelik gereğince, kota veya depozito uygulamasına tabi işletmeler, ambalaj atıklarının toplanmasını ve geri kazanımını sağlar. Geri kazanımın mümkün olmadığı durumlarda ise, çevreye zarar vermeyecek şekilde diğer yöntemlerle bertaraf eder veya ettirir. (EK-I)'de belirtilen madde ve ürünleri, Yönetmelik kapsamındaki ambalajlara dolum yaparak piyasaya sürenler ile dolu olarak ithal edenler, bu ürünlerin boş kaplarını Komisyonun belirleyeceği oranlar doğrultusunda toplamak ve geri kazanmak zorundadırlar. İşletmeler kota veya depozito uygulaması için Bakanlıktan izin almak ve beyanda bulunmakla yükümlüdürler. İzin başvurusunda bulunmayanlar ile toplamakla yükümlü oldukları kaplardaki kota oranlarına ulaşamayan işletmeler depozito uygulamasına tabi olurlar. (EK-I)'de belirtilen madde ve ürünleri, Yönetmelik kapsamındaki ambalajlara dolum yaparak piyasaya sürenler ile dolu olarak ithal edenlerin kabul etmeleri durumunda, ambalaj üreticileri bir sistem kurarak ambalaj atıklarını toplama ve geri kazanma sorumluluğunu üstlenebilirler. Ancak, bu sisteme dahil olan işletmelerin tümü kotanın tutturulmasından sorumludur. Kotaya erişilmemesi durumunda sisteme dahil olanların tümü 12 nci maddede öngörülen şartlar çerçevesinde depozitoya geçer. Yönetmeliğin 49 uncu maddesinde belirtilen Komisyon; ambalaj atıklarının yıllar itibari ile toplama ve geri kazanım oranlarını, bir önceki yıl belirlenen oranlardan az olmayacak şekilde tespit eder.
İşletmeler bu izin başvurularında, kullanılan ham madde, üretilen, dolumu yapılan ve ithal edilen ürün miktarlarını, bu ürünlerin ambalajlarının cins ve miktarlarını bildirmek, ambalaj atıklarının toplanması, taşınması, tekrar kullanımı, geri dönüşümü, geri kazanımı, geri kazanılan ürünlerin kullanım alanları ve geri kazanımı mümkün olmayan ambalaj atıklarının nasıl zararsız hale getirileceği ile ilgili plan, proje, rapor ve diğer dokümanları ibraz etmek zorundadırlar. Bakanlık gerektiğinde ek bilgi ve belge isteyebilir.
Ayrıca, Bakanlık Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen izin başvurusu beyanlarını yeminli mali müşavirlere kontrol ettirebilir. Bunun için yapılacak harcamalar ilgili firmalar tarafından karşılanır. İzin başvurusunun Bakanlıkça incelenmesi sonucu, geri toplayacağı miktarın 1000 kilogramın altında olduğu belirlenen işletmeler ile 5 litre ve daha büyük hacme sahip geniş ağızlı ve kavanoz tipli ambalaj kapları kota uygulaması dışında tutulurlar. Ancak, bu işletmelerin (EK-II-a)'da yer alan Dolumcu-İthalatçı Firma Müracaat Formu'nu doldurma ve Bakanlığa her yıl beyanda bulunma yükümlülükleri devam eder.
Madde 12 - (R.G. 15.9.1998/23464) Kota uygulamasına tabi olan ve olacak işletmeler, kota uygulaması için izin başvurusunda bulunmamaları veya kota izni aldıkları halde belirlenen oranları sağlayamamaları durumunda; takip eden ilk yılda normal kotalarına ilaveten, eksik kalan miktarları % 10 fazlasıyla, ikinci yılda ise % 20 fazlasıyla toplarlar. İşletmeler, bu yılda da öngörülen hedeflere ulaşamadıkları taktirde, zorunlu depozito uygulamasına tabi olurlar. Depozito uygulamasına geçirilen işletmeler, o yıl için belirlenen kota oranlarını sağlamaları halinde, bir kereye mahsus olarak kota uygulamasına dönerler. Birden fazla ambalaj cinsi kullanan işletmeler, geri toplama yükümlülüğünü yerine getirmedikleri ambalaj türü için depozito uygulamasına geçerler. Depozito uygulamasına tabi işletmelerce; üretim ve satışın herhangi bir kademesinde, Yönetmelik kapsamındaki ambalajlara uygulanacak depozito bedeli, (EK-III)'de verilen oranlara göre tespit edilen depozito bedelinden az olamaz.
(R.G. 2.11.1994/22099) Depozito uygulamasına tabi işletmeler (EK-III)'de verilen oranlar üzerinden belirlenen depozito bedelini uygularlar. Bu işletmelerin dağıtıcıları ise bakkal, market gibi son satıcılara söz konusu madde ve ürünleri verirken şişe kutu adetleri toplamı kadar depozito bedelini de faturalarında belirtirler.
1) Piyasaya sürmek istedikleri ürünlerin ambalajlarına ve toplama sistemini oluşturan her türlü ekipmanın üzerine (EK-V)'de yer alan sembol ile Bakanlık tarafından verilecek kod numarasını yazmakla, 2) Depozito uygulamasına dahil işletmeler, depozito uygulamasına dahil oldukları tarihten itibaren 30 gün içinde kabın etiketine "depozitoludur" ibaresini yazarak uygulamaya başlamakla yükümlüdürler. (R.G. 2.11.1994/22099) Her iki uygulamada da kabın üzerinde cinsini ve hangi firma tarafından üretildiğini açıklayan ibarelerin bulundurulması zorunludur. Kapların Bertarafında Uyulacak Esaslar Madde 15 - (EK-I)'de belirtilen madde ve ürünleri yerli veya ithal malzeme kullanarak dolum veya şişeleme yapanlar veya söz konusu maddeleri dolu olarak ithal etmek suretiyle piyasaya sürenler toplanan atık kapları, kamuya ait çöp bertaraf tesislerinin dışında bertaraf etmeye mecburdurlar. Cam Kaplar ve Termoplastik Madde İhtiva Eden Karton Esaslı Kutularla İlgili Hükümler Madde 16 - (R.G. 15.9.1998/23464 ile yürürlükten kaldırıldı.)
Madde 17 - (R.G. 15.9.1998/23464) Bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilenler dışındaki ambalaj üreticileri ile ambalaj atıklarını toplayan ve geri kazanan kişi ve kuruluşlar Bakanlıkça hazırlanan bilgi formlarını öngörülen sürelerde Bakanlığa göndermek zorundadırlar. Bakanlık, bu işletmelerden ambalajlar ile ilgili detaylı bilgileri isteyebilir.
Yüklə 1,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|