“Bu kadar cehalet ancak tahsille mümkündür.”

İnsan Hakları İhlalleri ve Adli Tıp

• “Bu kadar cehalet ancak

• tahsille mümkündür.”

• Sakallı Celal

İstanbul Tıp Fakültesi

• İstanbul Tıp Fakültesi

• Adli Tıp

• Anabilim Dalı

• Tıpta Uzmanlık Öğrencisi

• Dr. Erenç Yasemin DOKUDAN

İnsan Hakları

İşkence

Adli tıp, tıp bilgisini adaletin sağlanmasına yardımcı olmak amacıyla kullanır.

• Hali hazırdaki düzenlemelere göre, işkence ve kötü muamele sonucu meydana gelen olayların yol açtığı hasarların saptanması ve muayenesi, bilirkişilik görevini üstlenmiş olan Adli Tıp uzmanlarının görevidir.

Adli Tıp ve Hukuk

• İşkence iddialarını soruşturan hukukçular,

• tıbbi bulguların işkence öyküsüyle uyumunu inceleyen adli tıp uzmanları ve diğer hekimler sadece adaletin yerine gelmesine değil, işkencenin ortadan kalkmasına da katkıda bulunmuş olurlar.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sının 17. Maddesinde “.............Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz, kimse insan haysiyeti ile bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz” denilmektedir.

• Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sının 17. Maddesinde “.............Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz, kimse insan haysiyeti ile bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz” denilmektedir.

• Fakat, işkence ve kötü muamele insanlık tarihinin başlangıcından beri varlığını sürdürmektedir.

TÜRKİYE’DE UYGULANDIĞI BİLDİRİLEN İŞKENCE YÖNTEMLERİ

• Pozisyonal

• İşkence????

Birinci Kuşak Haklar (İnsan Hakları

• Birinci Kuşak Haklar (İnsan Hakları

• (Klasik Haklar) Evrensel Bildirgesi 1948)

• - Yaşam hakkı ve kişi dokunulmazlığı

• - Kişi özgürlüğü ve kişi güvenliği

• - Düşünce ve düşünceyi açıklama özgürlüğü

• - İnanç ve ibadet özgürlüğü

• - Konut dokunulmazlığı

• - Çalışma özgürlüğü

• - Dilekçe hakkı

• - Seçme ve seçilme hakkı

• - Kamu hizmetine girme hakkı

• - Mülkiyet hakkı

• - Eşitlik hakkı

• - Dernek kurma hakkı

• - Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı

• Tarafsız bir yargıç önünde yargılanma hakkı

1 Mayıs 2008

• Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne gaz bombası atılmasıyla sonuçlanan gün..

Engin Çeber

• Haftalık bir dergiyi arkadaşlarıyla dağıtırken gözaltına alınan, İstinye Karakolu’nda ve tutuklanmak üzere gönderildiği Metris Hapishanesi’nde işkence sonucu öldüğü bildirilen bir kişinin ardından, Türkiye’de ilk kez bir Adalet Bakanı özür dilemiştir..

İstanbul Protokolü

İnsan hakları ihlali söz konusu olduğu zaman   bunun saptanabilmesi için vazgeçilmez koşul olaydan hemen sonra  adli tıp uzmanı  tarafından  yapılacak  olan  muayene ve bunların saptanarak rapor edilmesidir.

• İnsan hakları ihlali söz konusu olduğu zaman   bunun saptanabilmesi için vazgeçilmez koşul olaydan hemen sonra  adli tıp uzmanı  tarafından  yapılacak  olan  muayene ve bunların saptanarak rapor edilmesidir.

• Ancak bu, çoğu zaman mümkün olmamaktadır.

Yanlışlar

• İnsan hakları ihlalleri ve işkence bazı durumlarda kabul edilebilirdir.

• Gözaltı süresinin uzunluğu işkence olarak değerlendirilemez.

• Gözaltında olan kişilerin muayenesi kolluk güçlerinin gözetiminde yapılır.

• Özellikle de hekimin güvenliği tehdit altındaysa...

Yanlışlar

• Muayenede sanığa darp veya cebir uygulanıp uygulanmadığı sorulur.

• Eğer varsa, darp uygulanmış bölgenin muayenesi yeterlidir.

• Muayene esnasında sanık, hekime yalan söylüyor olabilir.

• Sanığın muayeneyi reddetme hakkı yoktur.

• Adli rapor, kolluk güçlerine verilir.

• Muayene sadece devletin görevlendirdiği hekimler tarafından yapılabilir.

Olgu

• Polise geciken otobüsü soruyor.

• Kimsenin işini iyi yapmamasından dert yanıyor.

• Polisler sinirlenip zorla polis aracına bindiriyorlar.

• Tenha bir bölgede kaba dayak uygulayıp orada bırakıyorlar.

Gözaltı, Sorgulama ve İfade Alma Talimatı Yönergesi

• Gözaltına alınanlara haklarının söylenmesi,

• Bunların her türlü işlemlerinin kayda geçirilmesi,

• Gözaltı başında ve sonunda doktor raporu düzenlenmesi,

• Sanıkların avukatlarıyla teması ve yakınlarına haber verilmesi,

• Adli mercilere yasal süre içinde sevk,

• Gözaltı yerlerinin fizik koşullarının uluslararası standartlara uydurulması

• Nezarethanelerin sık sık denetlenmesi,

• Doktor ve sanığın yalnız bırakılması,

• Beslenme ve sağlıkta ilgili zorunlu ihtiyaçların karşılanması,

• Ses ve görüntü kaydı,

• Sorgulamada uzman kişilerin görevlendirilmesi.

Uygun muayene için

• Muayene odasında kolluk güçleri olmamalı

• Hekimin cinsiyeti

• Muayene için özel bir önlük

• Fotoğraflama

• Öykü alma

• Öyküyü aktarmada yaşanan zorluklar

• Güven ortamı

• Muayeneyi reddetme hakkı

HEKİMİN VE MUAYENE EDİLENİN ÜZERİNDE BASKI OLMAMALI

• HEKİMİN VE MUAYENE EDİLENİN ÜZERİNDE BASKI OLMAMALI

Tıbbi Rapor

• -Adli rapor formuna yazılmalı

• -Görüşme koşulları

• -Başvurucunun anlattığı öykünün detaylı kaydı

• -Klinik muayenedeki tüm fiziki ve psikolojik bulguların kaydı

• -Gerekli görülen konsültasyonların istenmesi ve değerlendirilmesi

• (psikiyatri, üroloji, cerrahi, KBB, göz, nöroloji vs.)

• -Saptanan fiziki ve psikolojik bulguların olası işkence ve kötü muamele ile meydana gelme olasılığı hakkında yorum

• -Muayeneyi yapanın kimlik bilgileri

Tıbbi Rapor

• Bir nüshası hasta dosyasında kalmalı

• Bir nüshası doğrudan savcılığa teslim edilmeli

• “Darp ve Cebir izi bulunmamaktadır” X

• Hiçbir fiziki bulgu olmayabileceği bilinmeli

• -bu durumda elimizdeki tek veri psikiyatrik muayenenin sonucu olabilir

• Mağdurun veya yakınlarının “ikincil görüş” hakkı olduğu bilinmeli

Örnek Rapor – Sonuç Kısmı

• ÖNCE ZARAR VERME!!!!

• (Primum non Necere)

• Etik kurallar x Hukuk Kuralları

• Ulusal kurallar x Uluslar arası Kurallar

• Buyruk Kural (Jus Cogens)!!!!!!

“Polis bir fiske vurunca ‘gözü çizildi yüzü morardı’ diye, bunlara işkence denmesi durumunda polis görevini yapamaz hale gelir.”

• “Polis bir fiske vurunca ‘gözü çizildi yüzü morardı’ diye, bunlara işkence denmesi durumunda polis görevini yapamaz hale gelir.”

• Celalettin Cerrah

• TARTIŞMA

• [e-mail]