Tuğrul Bey'in Abisi Çağrı Bey: Selçuklu Ordu Komutanı
Tuğrul Bey'in Abisi Çağrı Bey: Selçuklu Ordu Komutanı
TUĞRUL BEY :
TUĞRUL BEY :
* Selçuklular, Oğuzların Üçok kolunun Kınık boyundandır. * Büyük Selçuklu Devleti’ne, bu boydan olan Selçuk Bey adını verdi. * Selçuk Bey, Oğuzlar Devleti’nde subaşı iken, Oğuz Devleti’nin hükümdarı ile arasında çıkan anlaşmazlık yüzünden kendisine bağlı ordularla güneye inerek Seyhun ırmağı yakınlarındaki Cent şehrine yerleşti (930-935).
Türk-Müslüman devletlerinin hükümdarları, devletin başı olma sıfatıyla, hâkimiyetlerinin içeride ve dışarıda meşru bir güç olarak tanınması ve kabul edilmesi bir takım hâkimiyet sembolleri almışlar ve kullanmışlardır. Bunlar maddi ve manevi alametler olmak üzere iki bölümde incelenebilir.
Türk-Müslüman devletlerinin hükümdarları, devletin başı olma sıfatıyla, hâkimiyetlerinin içeride ve dışarıda meşru bir güç olarak tanınması ve kabul edilmesi bir takım hâkimiyet sembolleri almışlar ve kullanmışlardır. Bunlar maddi ve manevi alametler olmak üzere iki bölümde incelenebilir.
1) UNVAN
1) UNVAN
2)LAKAP
3)HUTBE
1)TAHT 10)OK ve YAY
1)TAHT 10)OK ve YAY
2)TAC 11)YÜZÜK ve MÜHÜR
3)SİKKE 12)ÇADIR
4)ÇETR 13)TEVKİ
5)NEVBET 14)TUĞRA
6)BAYRAK
7)TIRAZ
8)HİL’AT
9)GAŞİYE
Selçuk Bey: * Cent şehrinde İslamiyet’i kabul etti. * Bir çok Türk boyunu yönetimi altına aldı. * Samanoğulları ile Karahanlılar arasındaki savaşta, daha güçsüz olan Samanoğullarına yardım etti. Karşılığında toprak aldı.
Selçuk Bey: * Cent şehrinde İslamiyet’i kabul etti. * Bir çok Türk boyunu yönetimi altına aldı. * Samanoğulları ile Karahanlılar arasındaki savaşta, daha güçsüz olan Samanoğullarına yardım etti. Karşılığında toprak aldı.
Arslan Yabgu: * Selçuk Bey’in ölümünden sonra yerine oğlu Arslan Yabgu geçti. * Selçukluların güçlenmesini istemeyen Gazneli Mahmut, Arslan Yabgu’yu tutuklattı.
Arslan Yabgu: * Selçuk Bey’in ölümünden sonra yerine oğlu Arslan Yabgu geçti. * Selçukluların güçlenmesini istemeyen Gazneli Mahmut, Arslan Yabgu’yu tutuklattı.
Alp Arslan (1063/1072):
Alp Arslan (1063/1072):
* Önce iç işlerini düzeltti. Çıkan ayaklanmaları bastırdı. * Bizans İmparatorluğuna savaş açıldı. Gürcistan, Ani Kalesi ve Kars alındı. * Alp Arslan, komutanlarını Anadolu’nun fethi ile görevlendirdi. Türk akıncıları Akdeniz kıyılarına kadar ilerlediler.
Melikşah (1072-1092):
Melikşah (1072-1092):
Ege Denizine ve boğazlara kadar bütün Anadolu alındı.
Suriye, Filistin ve Arabistan alındı.
Devletin sınırları; doğuda Tanrı dağları ve Seyhun ırmağından batıda Akdeniz kıyılarına, kuzeyde Kafkas dağlarından güneyde Basra körfezine kadar genişletildi.
Vezir Nizamülmülk’ün koduğu kanun ve metotlarla devlet işleri çok düzenli olarak yürütüldü.
Güçlü bir ordu ile, çıkan ayaklanmalar hemen bastırıldı.
Başkent, Rey’den İsfahan’a taşındı.
Selçukluların en parlak dönemidir.
Melikşah’ın ölümünden sonra oğulları arsında taht kavgaları başladı ve ülkede ayaklanmalar çıktı.
Sultan Sencer (1118/1157):
Sultan Sencer (1118/1157):
Merv şehri başkent yapıldı.
Gaznelilerden Gazne şehri, Karahanlılardan Maveraünnehir alındı.
Karahitaylılarla yapılan Katvan Savaşı’nda Selçuklular yenilgiye uğradı (1141). Maveraünnehir elden çıktı.
Bundan sonra ayaklanan Oğuzlar üzerine gidildi. Fakat Sultan Sencer esir düştü. Bir süre sonra 1157’de öldü. Sultan Sencer’in ölümüyle Büyük Selçuklu Devleti yıkıldı (1157).
Dandanakan Savaşı (1040)
Dandanakan Savaşı (1040)
Dandanakan Savaşı (1040):
Selçuklular ile Gazneliler arasında yapıldı.
Sebepleri: * Gazneliler’in Selçukluları Horasan’dan çıkarmak istemeleri. * Selçukluların kendilerine yurt arayışı içinde olmaları. Sonuçları:
Gazneliler yenilgiye uğratıldı ve yıkılma sürecine girdi.
Selçuklular büyük bir zafer kazandı. Horasan ve İran toprakları Selçukluların eline geçti.
Büyük Selçuklu Devleti kuruldu (1040).
Tuğrul Bey sultan ilan edildi. Devleti Çağrı Bey ile birlikte yönetti.
Rey şehri alınarak başkent yapıldı.
Selçukluların İslam dünyasındaki otoritesi arttı.
* Abbasi halifesinin, Şii Büveyhoğullarının baskılarına karşı Selçuklulardan yardım istemesi üzerine Tuğrul Bey, Bağdat Seferine çıkarak 1055 Abbasileri Şii Büveyhoğullarının baskısından kurtardı. Böylece Türk-İslam dünyasının koruyuculuğu Selçukluların eline geçti. Bu olaydan sonra İslam Dünyasının dini lideri Abbasiler, siyasi lideri de Selçuklular oldu. * Bizans üzerine sefere çıkılarak Doğu Anadolu’da başarılı savaşlar yapıldı. Bir çok şehir alındı (Erzurum, Kemah, Malatya, Sivas).
Selçuklular ile Gazneliler arasında yapılan ve Selçukluların kurulmasını sağlayan 1040 Dandanakan Savaşı
Selçuklular ile Gazneliler arasında yapılan ve Selçukluların kurulmasını sağlayan 1040 Dandanakan Savaşı
Pasinler Savaşı (1048)
Pasinler Savaşı (1048)
Pasinler Savaşı (1048): * Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapılı. * Gürcüler Bizanslılara yardım etti. Sebepleri:
Pasinler Savaşı (1048): * Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapılı. * Gürcüler Bizanslılara yardım etti. Sebepleri:
Dandanakan Savaşı’ndan sonra Selçuklular’ın batı yönünde ilerlemeleri.
Bizanslıların, Türklerin Anadolu’ya girmelerini engellemek istemeleri.
Not: Pasinler (Hasankale) Savaşı, Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapılan ilk savaştır. Sonuçları:
Bizanslılar yenildi ve Selçukluları Resmen tanıdı.
Doğu Anadolu, Selçukluların denetimine girmeye başladı. Van’dan Trabzon’a kadar olan topraklar Selçuklular’ın eline geçti.
Gürcü Kralı Liparit, Selçuklulara esir düştü.
1071 Malazgirt Savaşında Alparslan
1071 Malazgirt Savaşında Alparslan
Malazgirt Savaşı (26 Ağustos 1071): Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapıldı. Gelişmesi:
Malazgirt Savaşı (26 Ağustos 1071): Selçuklular ile Bizanslılar arasında yapıldı. Gelişmesi:
Savaş, Malazgirt ile Ahlat arasındaki Malazgirt ovasında başladı.
Selçuklu kuvvetleri üçe bölündü.
Alp Arslan sahte geri çekilme planı uygulayarak Bizans ordusunu merkezden ayırdı.
Bu sırada Bizans ordusunda bulunan Peçenek ve Uzlar, Selçuklu tarafına geçtiler. Pusuya yatan Türk askerlerinin seri hücumu ile Bizans ordusu büyük bir yenilgiye uğradı.
Ancak savaşın kazanılmasında ordunun manevi gücünün yüksek olması, iyi teşkilatlanması ve Alp Arslan gibi yetenekli, güçlü bir hükümdar tarafından yönetilmesinin de büyük katkısı vardır.
Sebebi: Bizans’ın, Anadolu’ya yapılan Türk akınlarını önlemek, Doğu Anadolu’da gittikçe güçlenen Selçuklu egemenliğine karşı koymak istemesidir.
Sebebi: Bizans’ın, Anadolu’ya yapılan Türk akınlarını önlemek, Doğu Anadolu’da gittikçe güçlenen Selçuklu egemenliğine karşı koymak istemesidir.
Doğu Anadolu’da ki bazı şehirler Türklere bırakıldı.
Bizanslılar her yıl vergi verecekti.
Alp Arslan, esir alınan askerleri serbest bıraktı.
Not: Malazgirt zaferi ile Anadolu’nun kapısı Türklere açıldı. Türkler Anadolu’ya yerleşmeye başladı. * Alp Arslan, Batı Karahanlılar üzerine çıkacağı bir sefer sırasında öldürüldü.
Malazgirt Savaşında Selçuklu Askerleri
Malazgirt Savaşında Selçuklu Askerleri
1071 Malazgirt Meydan Muharebesinde esir alınan Bizans İmparatoru Roman Diyojen. Başkent Rey'de Alparslanın huzurunda.
1071 Malazgirt Meydan Muharebesinde esir alınan Bizans İmparatoru Roman Diyojen. Başkent Rey'de Alparslanın huzurunda.
1071 Malazgirt Savaşından Sonra Anadolu'da Kurulan Türk Devletleri
1071 Malazgirt Savaşından Sonra Anadolu'da Kurulan Türk Devletleri
Büyük Selçuklu Devleti’nin Yıkılma Sebepleri:
Büyük Selçuklu Devleti’nin Yıkılma Sebepleri:
Ülkenin hanedan üyeleri arasında paylaştırılması ve taht kavgaları,
Atabeylerin, merkezi otoritenin zayıflamasıyla bağımsızlıklarını ilan etmeleri,
Haçlı Seferlerinin meydana getirdiği sarsıntılar,
Türkmenlerin küstürülmesi,
Abbasilerin, eski güçlerine kovuşmak için Selçuklular aleyhine çalışmalarıdır.
Katvan Savaşı’nın yıkıcı etkisi,
Batınilerin çalışmalarıdır.
Büyük Selçuklu Devleti’nin Yıkılmasından Sonra Kurulan Devletler
Büyük Selçuklu Devleti’nin Yıkılmasından Sonra Kurulan Devletler
Suriye Selçukluları
Horasan Selçukluları
Kirman Selçukluları
Irak Selçukluları
Anadolu Selçukluları
TÜRKİYE SELÇUKLU DÖNEMİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK
TÜRKİYE SELÇUKLU DÖNEMİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK
Türk Tarihinin Dönemleri: 1071 Malazgirt zaferiyle Türklerin Anadolu’ya girmeleri ile birlikte, Türkiye Tarihi adı verilen yeni bir dönem başladı. Türkiye Tarihinin dönemleri şunlardır: 1- Anadolu’nun Oğuzlar tarafından fethi dönemi 2- Türkiye Selçuklu Dönemi 3- Türk beylikleri Devri 4- Osmanlı İmparatorluğu Devri 5- Türkiye Cumhuriyeti Devri Anadolu’da Kurulan ilk Türkmen Beylikleri: 1-Danişmentoğulları => Tokat,Niksar,Amasya ve Kayseri 2- Saltukoğulları => Erzurum,Kars,Artvin 3- Müngücekler => Erzincan,Kemah 4- Artukoğulları => Diyarbakır ve çevresi 5- Çaka Beyliği => İzmir ve çevresi Bu beylikler Anadolu’nun Türkleşmesinde etkili oldular. İlk Tüerkmen beylikleri olarak bilinen bu beylikler siyasi ve askeri yönden daha çok kültür ve uygarlık alanında etkili oldular. Bu dönemde özellikle mimaride Anadolu’nun çeşitli yerlerine Türk-İslam damgası vuruldu.
Türkiye Selçuklu (Anadolu Selçuklu) Devleti - Melikşah’ın komutanlarından Süleyman Şah tarafından kuruldu. - İlk başkenti İznik’tir. - Haçlı seferlerinden sonra merkezlerini Konya’ya taşıdılar. - En önemli hükümdarları Alaaddin Keykubat’tır. - Kösedağ savaşı sonunda Moğolların istilasına uğradılar ve parçalandılar. - Kösedağ savaşıyla Anadolu’nun siyasal birliği bozuldu. - Anadolu Selçukluları hemen hemen her alanda Büyük Selçuklu’nun etkisinde kaldı. Türkiye Selçuklularında Devlet Ve Memleket Yönetimi: - devletin başında Selçuklu soyundan gelen ve sultan ünvanı taşıyan bir hükümdar bulunurdu. - Ülke toprakları hükümdar ailesinin ortak malıydı. - Devlet yönetimindeki örgütlenme B.Selçuklulara benzerdi. - Devlet işleri Büyük Divan’da görüşülürdü. Divan’a vezir başkanlık ederdi. - Divan’nın diğer üyeleri şunlardır: Naip: Sultanın savaş veya diğer nedenlerle merkezden ayrılması durumunda onun yerine devlet ve memleket işlerine bakan kişidir. Müstevfi: Devletin bütün mali ve ekonomik işlerinden sorumlu idi. Pervaneci: Has ve tımarların dağıtılması ve bu alandaki defterleri tutan görevli idi. Emr-i Arız: Ordunun maaş ve levazım işlerine bakardı. Tuğracı: Hükümdarın emir ve fermanlarını hazırlardı. Emir-i Dad: Adalet işlerinden sorumlu idi. Divan-ı İstifa(Maliye),Divan-ı Tuğra(yazışma),Divan-ı İşraf(teftiş) ve Divan-ı Arz(askerlik) olmak üzere çeşitli divanlar vardı. Eyaletleri hükümdar ailesinden gelen prensler yönetirdi. Bu prenslerin yanında Atabey adı verilen danışmanlar görev yapardı.
Türkiye Selçuklu (Anadolu Selçuklu) Devleti - Melikşah’ın komutanlarından Süleyman Şah tarafından kuruldu. - İlk başkenti İznik’tir. - Haçlı seferlerinden sonra merkezlerini Konya’ya taşıdılar. - En önemli hükümdarları Alaaddin Keykubat’tır. - Kösedağ savaşı sonunda Moğolların istilasına uğradılar ve parçalandılar. - Kösedağ savaşıyla Anadolu’nun siyasal birliği bozuldu. - Anadolu Selçukluları hemen hemen her alanda Büyük Selçuklu’nun etkisinde kaldı. Türkiye Selçuklularında Devlet Ve Memleket Yönetimi: - devletin başında Selçuklu soyundan gelen ve sultan ünvanı taşıyan bir hükümdar bulunurdu. - Ülke toprakları hükümdar ailesinin ortak malıydı. - Devlet yönetimindeki örgütlenme B.Selçuklulara benzerdi. - Devlet işleri Büyük Divan’da görüşülürdü. Divan’a vezir başkanlık ederdi. - Divan’nın diğer üyeleri şunlardır: Naip: Sultanın savaş veya diğer nedenlerle merkezden ayrılması durumunda onun yerine devlet ve memleket işlerine bakan kişidir. Müstevfi: Devletin bütün mali ve ekonomik işlerinden sorumlu idi. Pervaneci: Has ve tımarların dağıtılması ve bu alandaki defterleri tutan görevli idi. Emr-i Arız: Ordunun maaş ve levazım işlerine bakardı. Tuğracı: Hükümdarın emir ve fermanlarını hazırlardı. Emir-i Dad: Adalet işlerinden sorumlu idi. Divan-ı İstifa(Maliye),Divan-ı Tuğra(yazışma),Divan-ı İşraf(teftiş) ve Divan-ı Arz(askerlik) olmak üzere çeşitli divanlar vardı. Eyaletleri hükümdar ailesinden gelen prensler yönetirdi. Bu prenslerin yanında Atabey adı verilen danışmanlar görev yapardı.
Ordu ve Donanma - Büyük Selçuklulardaki askeri yapının hemen hemen aynısı idi. Tek fark paralı askerlere daha fazla yer vermesiydi. - Ordu; Gulaman-ı Saray,Hassa Ordusu,Tımarlı Sipahiler,Türkmenler ve Yardımcı kuvvetlerden oluşmaktaydı. - Donanmaya büyük önem verilmişti. Türkiye Selçuklu döneminde Alanya ve Sinop’ta tersaneler inşa ettirilmiştir. ÇÖN: Gerçek anlamda ilk Türk donanması Çaka Bey tarafından kurulmuştur. Edebiyat,Bilim ve Sanat - Saray ve halk dili => Türkçe , Edebiyat dili => Farsça , Bilim dili Arapça idi. Karamanoğulları döneminde Mehmet Bey tarafından Türkçe resmi dil ilan edildi. - Yunus Emre,Hacı Bektaşi Veli,Mevalana gibi önemli hümanist düşünür ve edebiyatçılar bu dönemde yetişti. - Hoca Dehhani ve Nesimi şiirleriyle döneme damgalarını vurdular.
Ordu ve Donanma - Büyük Selçuklulardaki askeri yapının hemen hemen aynısı idi. Tek fark paralı askerlere daha fazla yer vermesiydi. - Ordu; Gulaman-ı Saray,Hassa Ordusu,Tımarlı Sipahiler,Türkmenler ve Yardımcı kuvvetlerden oluşmaktaydı. - Donanmaya büyük önem verilmişti. Türkiye Selçuklu döneminde Alanya ve Sinop’ta tersaneler inşa ettirilmiştir. ÇÖN: Gerçek anlamda ilk Türk donanması Çaka Bey tarafından kurulmuştur. Edebiyat,Bilim ve Sanat - Saray ve halk dili => Türkçe , Edebiyat dili => Farsça , Bilim dili Arapça idi. Karamanoğulları döneminde Mehmet Bey tarafından Türkçe resmi dil ilan edildi. - Yunus Emre,Hacı Bektaşi Veli,Mevalana gibi önemli hümanist düşünür ve edebiyatçılar bu dönemde yetişti. - Hoca Dehhani ve Nesimi şiirleriyle döneme damgalarını vurdular.
Hukuk, Toplum Yaşamı ve Ekonomi - Hukukta şer’i(islami) ve örfi(gelenekler) geçerli idi. - Toplum; şehirli,köylü ve göçebe olmak üzere üç gruba ayrılırdı. - Ticaret ve sanatla uğraşanların meslek ilkelerini belirleyen ahilik örgütleri vardı. - Türkiye Selçukluları doğu-batı ticaretinin gelişmesinde doğrudan etkili olmuşlardır. - Ticari yolların güvenliği sağlamak amacıyla Anadolu’nun çeşitli bölgelerine hanlar ve kervansaraylar inşa edildi. - Akdeniz’e ve Karadeniz’e açılan limanlar sayesinde dış ticaret daha da ilerledi. - Kurulan tersaneler sayesinde Sinop ve Alanya önemli ticari merkezler haline geldi. - A.Selçuklularında toplumsal yönü ağır basan bayındırlık hareketlerine öncelik verilmiştir. - Çok sayıda yardım kuruluşu ve şifahane açılmıştır. Kayseri’deki Gevher Nesibe , Konya’daki Alaaddin Keykubat ve Sivas’taki İzzettin Keykavus hastaneleri gibi.
Hukuk, Toplum Yaşamı ve Ekonomi - Hukukta şer’i(islami) ve örfi(gelenekler) geçerli idi. - Toplum; şehirli,köylü ve göçebe olmak üzere üç gruba ayrılırdı. - Ticaret ve sanatla uğraşanların meslek ilkelerini belirleyen ahilik örgütleri vardı. - Türkiye Selçukluları doğu-batı ticaretinin gelişmesinde doğrudan etkili olmuşlardır. - Ticari yolların güvenliği sağlamak amacıyla Anadolu’nun çeşitli bölgelerine hanlar ve kervansaraylar inşa edildi. - Akdeniz’e ve Karadeniz’e açılan limanlar sayesinde dış ticaret daha da ilerledi. - Kurulan tersaneler sayesinde Sinop ve Alanya önemli ticari merkezler haline geldi. - A.Selçuklularında toplumsal yönü ağır basan bayındırlık hareketlerine öncelik verilmiştir. - Çok sayıda yardım kuruluşu ve şifahane açılmıştır. Kayseri’deki Gevher Nesibe , Konya’daki Alaaddin Keykubat ve Sivas’taki İzzettin Keykavus hastaneleri gibi.
