karar V/5 Eki – Tarımsal biyoçeşitlilik iş programı
Program elemanı 1 – Değerlendirme
163.Ülkeniz bitki genetik kaynakları, hayvan genetik kaynakları, haşere yönetimi ve besin döngüsü gibi tarımsal biyoçeşitliliğin bileşenlerinin spesifik değerlendirmelerini gerçekleştirdi mi? (200)
a) Hayır
b) Evet, değerlendirmeler devam ediyor (lütfen bileşenleri aşağıda belirtin)
X
c) Evet, değerlendirme tamamlandı (lütfen değerlendirmenin bileşenleri ve sonuçlarını aşağıda belirtin)
Tarımsal biyoçeşitliliğin bileşenlerinin spesifik değerlendirmesi konusunda ilave yorumlar.
Tarımsal biyolojik çeşitliliğin bileşenlerinin değerlendirmesi tür bazında başta ekonomik öneme sahip bitki ve hayvan türleri olmak üzere, çiftlik hayvanları, balıklar, tarla bitkileri, meyve ağaçları, sebze türleri, mera bitkileri, tıbbi aromatik bitkiler, endüstri bitkileri, süs bitkileri, kültür bitkileri ve bunların yabani akrabaları ile geçiş formları için büyük ölçüde tamamlanmıştır. GEF I Bitki Genetik Çeşitliliğinin Yerinde Korunması Projesi kapsamında hazırlanan ”Türkiye Bitki Genetik Çeşitliliğinin Yerinde Korunması Ulusal Planı”nda bitki genetik çeşitliliğinin değerlendirme sonuçlarına dayanarak öncelikli türler sınıflandırılmıştır. Hayvan genetik kaynakları ile ilgili çalışmalar başlamıştır. Tarımsal biyolojik çeşitliliğin ekosistem hizmetlerini sağlayan bileşenlerinin spesifik değerlendirmesinde ise tozlaşma ve tozlayıcılar ile ilgili bilgiler eksiktir. Diğer bileşenlerin değerlendirmeleri devam etmektedir.
Bitkisel Biyolojik Çeşitliliğin Tanımlanması ve sınıflandırılması yapılmıştır. Tarımsal Biyolojik Çeşitliliğe yönelik veri tabanı – bilgi bankaları oluşturulmuştur. Ayrıca, veri ve bilgi alışverişi yapılmaktadır, örneğin; Bazı vegetatif çeşit listeleri uluslar arası veri bankalarına aktarılmıştır. Ancak, bu alanda daha etkin değerlendirme, izleme ve tekniklerin geliştirilmesine yönelik çalışmalara gereksinim vardır. 199
164.Ülkeniz tarımsal uygulamalar ile Sözleşmenin 1. Ekinde belirtilmiş olan biyoçeşitlilik bileşenlerinin korunması ve sürdürülebilir kullanımı arasındaki etkileşimin değerlendirmesini yapıyor mu (ör. ekosistemler ve habitatlar, türler ve topluluklar, sosyal, bilimsel veya ekonomik önemli olan genomlar veya genler)? (201)
a) Hayır
b) Evet, değerlendirme devam ediyor
X
c) Evet, bazı değerlendirmeler tamamlandı
d) Evet, kapsamlı değerlendirmeler tamamlandı
Biyoçeşitlilik bileşenlerinin değerlendirilmesi (ör. ekosistemler ve habitatlar, türler ve topluluklar, sosyal, bilimsel veya ekonomik önemli olan genomlar veya genler) konusunda ilave yorumlar.
TAGEM’e bağlı araştırma enstitüleri ekonomik önemi olan türlerin kültüre alınması, genetik çeşitliliğin belirlenmesi için karakterizasyon, yabani türlerin tarlada korunması, tarımsal girdilerin azaltılması gibi araştırma çalışmaları yürütmekte ve bunları uygulamaya aktarmaktadır.
165.Ülkeniz gıda üretimi ve gıda güvenliği için tarımsal biyoçeşitlilik ve tarımsal ekosistem servislerinin sürdürülmesinde çiftçilerin ve yerli ve yerel toplulukların bilgileri, yenilikleri ve uygulamalarının bir değerlendirmesini gerçekleştiriyor mu? (202)
Hayır
Evet, değerlendirme devam ediyor
X
Evet, değerlendirme tamamlandı (lütfen bilgilerin nereden alınabileceğini belirtin)
Çiftçilerin ve yerli ve yerel toplulukların bilgileri, yenilikleri ve uygulamalarının değerlendirmesi konusunda ilave yorumlar.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığının düzenli olarak yürüttüğü katılımlı çiftçi bilgilendirme, tarla günleri, araştırma grup toplantıları yoluyla çiftçilerin bilgileri, yenilikleri ve uygulamaları değerlendirilmektedir.
166.Ülkeniz Sözleşmenin yürürlüğe girdiği 1993 yılından bu yana tarımsal biyoçeşitliliğin genel bozulması, statükosu veya iyileştirilmesi / rehabilitasyonunu takip ediyor mu? (203)
a) Hayır
b) Evet, değişiklik yok (statüko)
c) Evet, genel bozulma bulundu (lütfen aşağıda ayrıntıları belirtin)
X
d) Evet, genel iyileşme ve rehabilitasyon gözlendi (lütfen aşağıda ayrıntıları belirtin)
Gözlemler konusunda ilave yorumlar.
Tarım alanlarının tarımsal amaçlar dışındaki (sanayileşme, kentleşme, turizm, yol, baraj vb. çalışmalar) kullanımlarından kaynaklı olarak tarım alanlarının tarımsal biyolojik çeşitliliğin azalması ve kaybolmasına neden olmaktadır.
Tarımsal üretime giren çeşit sayısının azalması ürün standardizasyonunu olumlu etkiler gibi görünse de; monokültüre neden olduğundan tarımsal biyolojik çeşitliliğin tür ve genetik düzeyde azalması ile sonuçlanmaktadır. Ayrıca, kendine döllenen bitkilerde bile hibrit türlerin piyasada baskın durumda olması her yıl tohum yenileme zorunluluğunu doğurmaktadır ki bu da gereksiz yere üretim maliyetini yükseltirken, yerel çeşitlerdeki başta adaptasyon ve kaliteyle ilgili genler olmak üzere genetik çeşitliliğin yitirilmesine de yol açabilmektedir.
