ÇÎrok çÎrokên kurdî kurmancî

nav hev û hevdu biêşandina. Baş bû ku Şêro biaqil derket û

ew zû ji hev kirin. Piştî ku wan lawikê poz û guhmezin û Gurî ji

hev kirin, zû grûb çêkirin û dest bi maça xwe kirin.Wextê wan tenê

panzdeh deqîqe mabû. Di sêzdeh deqîqên pêşî de her yekî deh

gol avêtin hev. Di herdu deqîqên dawî de, Gurî bi serê xwe goleke

din avêt. Bi wî awayî, maça wan bi yanzdeh û deh dawî hat.

Bi lêdana zengil re hemû zarok bdav bûn. Yên ku ber bi daşirê ve

bazdan û yên ku ber bi sinfên xwe ve. . . Hewşa dibistanê di wê deqîqê

de vala bû. Gurî dîsan berî hemû zarokan kete sinifa xwe. Vê

yeka han kêfa mamosta wî anî, wê destê xwe di serê wî da û pê şa

bû. Piştî ku hemû zarok ketin hundur û li cihê xwe rûniştin, mamoste

ji bo ku Gurî navê xwe li têxt binivîsîne, ew rakire text. Gurî

bi hêdîka û bi şermokî çû ber text, rahişt tebeşîrê û bi tîpine çdoxwarî

navê xwe yê rastî, "Çepo" nivîsand.

Mamosta îcar xwe bi ser wî de tewand û hêdîka tîp bi tîp jê re

got:

- Min ji te re got, navê xwe binivîsîne.

Gurî ew navê ku li texte nivîsandibû, bi tiliya xwe nîşanî mamostê

da û got:

142

- Navê min yê rastî ev e, Çepo ye.

Mamostê bi şaşmayî jê pirsî:

- Ger navê te Çepo be, ji bo çi bavê te Gurî nivîsand?

- No, niha navê min Gurî yê. Navê min berê Çepo bû. Biçûkî,

gava ez hîn sê salî bûm, hin pizik di serê min de hatibûn, pizikên

mezin. . .Wer ku ez ji ber êşa wan pizikan giriyabûm, bavê min rojekê

bi ser min de qîriyabû û gotibû: "Lo Gurî te em ji guhan kirin,

ma te xêr e tu evqasî digirî?" Ev gotinên bavê min ketin devê birayê

min yê mezin û ji bo ku ew min biqeherîne, her dem ji min re digot:

"Gurî". Bi vî awayî navê min Gurî ma. Li nifusê jî Gurî ye.

Mamostê destê xwe di serê wî da û bi devkenî got:

- Porê te ji yê min bêtir e, ka ku dera te gurî ye?

- Nîvê porê min yê pir weşiyabû. Bavê min çêleka me firot û ez

birime ser doktor. Piştî serîdana doktor bi çendakî, porê min şîn

hat û ji yê berê pirtir bû. Mamoste daqûl bû, herdu destên xwe bi

nermî li gepên wî xistin û got:

- Baş e, êdî ez dizanim bê ji bo çi navê te Gurî ye.

Piştî ku wê Gurî şande cihê wî, deftera navan derxist, li ser masê

rûnişt û dest bi xwendina navan kir. Ji Nûjîn pê ve hemû zarok li

wir bûn. Mamostê li zarokan mêze kir û pirsî:

- Kesî ji we Nûjîn dîtiye?

Beko destê xwe hilda jon

- Ew nexwes e, mamoste, got.

- Tu ji ku dizanî ku ew nexweş e? mamostê jê pirsî.

- Em cîranê hev in, diya wê do êvarî ji me re got. Mamoste serê

xwe kil kir û got:

- Baş e.

Mamostê deftera xwe ya navan danî qorziyeke masê, rabû ser xwe

û du sê cara di hundur de çû û hat. Dû re çû ber textê nivîsandinê,

rahişte tebesîrê û ji zarokan pirsî:

- Ma hûn dizanin îro çi roj e û mana wê çi ye?

Hin zarokan di mana nabûnê de milên xwe hejandin, hinan go-

143

tin na, hinan jî destên xwe hildan jor ku bipeyivin. Mamostê ji nav

yên ku destê xwe hildabûn jor, Gurî hilbijart û jê pirsî:

- Mana îro çi ye lawê min?

- îro roja zarokan e, mamoste.

Mamoste keniya û got:

- Aferîn. Ma we rojên wilo li gund pîroz dikirin?

Gurî kete heyecanê, rûyê wî sor bû û zimanê wî li hev aliqî. Pistî

ku çend caran xweziya xwe daqurtand, got:

- Na, min li gund rojên wilo nebihîstibûn. Lawê cîranê me yê

xwendevanê lîseyê do êvarî ji me re got.

Mamostê ji zarokan xwest ku ew defter û pênûsên xwe derxin û

resimekî ku maneya wê rojê bide çêbikin. Beko bêî ku destê xwe bilind

bike û destûra peyvê bixwaze, got:

- Min çentê xwe li malê ji bîr kiriye, pênûs û deftera min tune

ye.

Mamosta bi ser de qîriya:

- Ma çente tê jibîrkirin?

- Çima nayê jibîrkirin? Min çentê xwe ji bîr kiriye û pênûs û deftera

min jî tune ye.

Piştî ku mamostê axînek kişand, got:

- Ma tu îro bi bisiklêtê hatiyî?

- Erê, ez bi bisiklêtê hatime, Beko bersiv da.

- Baş e, wê çaxê tu zû li bisiklêta xwe siwar bibe, here çentê xwe

bîne û were.

- Ez ê çawa herim çentê xwe bînim mamosta? Mala min dûr e. . .

Mamostê bi sertî peyva wî birî:

- Ez ji te re dibêjim, here çentê xwe bîne, zû!. . .

Beko bêî dilê xwe rabû û çû. Ji nava hemû zarokan yê herî dewlemend

Beko bû. Deh dikanên bavê wî, hotêlek û belkî zêdeyî hezar

donim erdê wî yê avî hebû. Gava dinya nexweş bûya, baran bibariya,

an jî derve hebekî sar bûya, bavê Beko ew bi otomobîlê dibir û

dianî. Ger dinya xweş bûya jî, Beko bi bisiklêta xwe diçû û dihat.

144

Wî nedihişt tu zarok destên xwe bi bisiklêta wî bikin. Ger carina

hin zarokan destê xwe bi bisiklêta wî bikirana û bixwestana seriyekî

lê siwar bibin, Beko bi wan re dixeyidî, ger zora wî di wan de biçûya,

li wan dixist. Kincên Beko hertim nû û ûtîkirî bûn. Ku kincên

hin zaroka kevin û pînekirî bûya, wî henekê xwe bi wan dikir û ew

dibehecandin. Bi qasî ku ew dewlemend bû, ew ewqasî jî pozbilind

û bi xwe bawer bû. Wî li dibistanê bi ya tu mamostan nedikir û bi

tu zarokan re xweşikahî hevaltî danetanî.

Piştî ku Beko derket, mamosta ji zarokan daxwaza çêkirina resim

kirin. Zarokan defterên xwe yê resim derxistin û dest bi çêkirina resim

kir.

Berî ku li zengilê navbirê bikeve, mamostê hemû resimên ku zarokan

çêkiribûn dane hev. Dû re ew li ser kursiya xwe rûnişt û yek

bi yek bi li hemû resiman nihêrî. Ji nava hemû resiman, wê bêtir resimê

Gurî eciband. Gurî pênc-şeş zarokên ku bi destê hevdu girtibûn

çêkiribû û her zarokek bi rengekî cihê boyax kiribû.

Hîn wilo, mamostê li resiman dinihêrî, bêî ku li derî bikeve, derî

vebû û Beko kete hundur. Mamosta bi ser de qîriya:

- Ev saeteke te, ma tu li ku bû yî? Ma mala te ewqasî dûr bû?

Beko dîsan weke hercar tiştin li hev anîn. Lê mamostê serê xwe

hejand û hew tiştek got.

Piştî ku li zengil ket û hemû zarok derketin derve, mamostê ew

hemû resimên ku zarokan çêkiribûn bi hev ve zdiqandin û bi dîwêr

ve kirin. Wê rojê zarok tenê dahnekî çûne dibistanê. Çaxa Gurî wilo

zû çû malê, diya wî şaş ma û jê pirsî:

- Çima lawê min, ji bo çi tu evqasî zû hatiyî malê? Ma qey tu îro

neçûbû mekteba xwe?

Gurî çentê xwe danî ser kîsê genim û bi devkenî got:

- Belê yadê, ez çûbûm dibistanê, lê me îro zû xelas kir.

- Ez jî tirsiyam, min got qey tu neçûbû mektebê. Ma tu ne birçî

yî?

Ji kêfan qet birçîbûn nedihate bîra Gurî. Lê gava diya wî li ber

145

guhên wî xist, wî got:

- Bdê, ez birçî me, ma ka çi heye ez bixwim?

- Min vê sibehê satilek mast kirî bû. Wa ye mast di bin teştê de

ye. Tu ji xwe re çend kevçiyan têxe sênîkekê û bixwe. Lê tu hinek

qîmaxê ser mêst ji bavê xwe re jî bihde wê baş be.

Çavên Gurî di nîvê serê wî de bdoq bûn:

- Mast. . .

Hema wî zû ji xwe re tacikek ji nava firaxan derxist û çend kevçî

mast berda binê tacikê. Bi wî awayî çend dilop jî rijiyan erdê. Gava

wî dîsan teşt danî ser satilê, satil xwar bû û wextî hemû mast birijiya

erdê. Gurî nanê sêlê kire kovik û wek gurekî birçî xwar. Wî zû de

mast nexwaribû. Şîva wan her tim an savar, an jî şorbe bû. Şorbe û

savara ku ji êvarî de dima jî, wan adinî rojê germ dikirin û dixwarin.

Piştî ku diya wî hevîr kir û destên xwe şuştin, jê pirsî:

Dersa te îro çawa bû lawê min?

Gurî tiştên ku li dibistanê qewimî bûn, hezkirina mamostê ya li

hemberî wî û jêhatîbûna xwe ji diya xwe re got.

Diya wî destê xwe di serê wî da, ew maçî kir û got:

Eferim lawê min, divê tu me li hemberî gundiyên me rûreş dernexî.

Bila qet gundî nebêjin "Lawê Oso bû pêxwasê bajêr"

Gurî ew mastê ku ji xwe re kiribû tacikê hemû xwar. Lê wî têr

nexwar. Ji bo ku ew çend kevçiyên din jî bixwe, li ber diya xwe geriya:

Yadê ma ez ji xwe re çend kevçiyên din jî têximê?

Ji ber ku Gurî bi tenê bû û ddaliyê malê bû, pirê caran diya wî

ew nedişikand. Diya wî tacika wî ji destê wî girt û jê re çend kevçiyên

din jî xistinê.

Dû re ji aliyekî ji kêfan, ji aliyekî ve jî ji kerban hêsir ji çavên diya

wî hatin. Wê lawê xwe yê din, yê ku miribû, anî bîra xwe. Şevekê

wî jî wilo mîna Gurî hinek penîr zêde xwestibû, lê diya wî nedabûyê

û gotibû " Na, tiştê te xwar bes e, dawiya maye jî bila ji birayê te

re be". Roja piştî wê lawik dikeve ber traktorê û dimire. Ji wê rojê

146

de Gurî çi bigota diya wî bi ya wî dikir. Lê bavê wî ne wisa bû. Ger

Gurî bixwesta tiştekî ne li rê bike, bavê wî tu caran destûra wî nedida.

Rojekê bavê wî cigarek di destê wî de dîtibû, ku ne ji diya wî

bûya, wê bavê wî ew bi lêxistinê seqet bikira.

Piştî ku Gurî xwarina xwe xwar, çentê xwe ji ser kîsê genim daxist

û dersa xwe xwand. Dû re wî ew tiştê ku ji çentê mamosta

xwe derxistibû da ber pozê xwe, bêhn kir û di kefa destê xwe da.

Kefa destê wî ji boyaxê sor bû. Piştî ku wî hebekî di kaxezê da,

bang diya xwe kir û ew tiştê xwe nîşanî wê da. Diya wî li nik wî rûnişt,

ew tişt ji destê wî girt û lê nihêrî:

- Ev ne weke qeleman e lawê min, te ev ji ku aniye?

- Min li erdê dît, yadê.

Êvarî gava bavê wî hate malê, ruyê wî tirş bû. Wê êvarê ew ne

keniya û ne jî peyivî. Lê, Gurî li ba wî rûnişt, xwe bi wî şelafi kir û

dîsan weke berê dest bi tiştên ku li dibistanê bûbûn, kir. Peyvên

Gurî hebekî bêhna bavê wî fireh kir. Êdî hebekî rûyê wî vebû û peyivî.

Di ser şîvê de diya wî ji bavê wî pirsî:

- Xêr e Ûso, ma îro tiştin qewimî ne, kêfa te ne li te ye?

Ûso bersiv neda, tenê di mana "nabûnê" de serê xwe vir de û wir

de hejand.

Jinikê dîsan jê pirsî:

- Welleh helbet tiştin qewimî ne. De ka bêje, çi bû ye?

Mêrik qederekî fikirî, dû re bersiva jina xwe da:

- Xwediyê karê min dbcwaze min û çend kesên din ji kar derxîne.

- Ji bo çi Ûso, pepûko?

- Ma ez ji ku zanim ji bo çi ye? Camêran derxînin wê derxînin.

Karê wan e. . .

- Ey ma ew nabêjin ji bo çi ye?

- Qey karker hew ji wan re lazim in. Ew ne mecbûr in jî bibêjin

ji bo çi ye.

H7

Xwarin hew di ber jinikê de çû. Kevçiyê di destê xwe de danî û ji

sifrê vekişiya. Ji kerban dixwest bigirî, lê dikir û nedikir hêsir ji çavan

nedihat. Te digot qey hêsirên wê di hundurê wê de ziwa bûbûn.

Dîsan ji mêrê xwe pirsî:

- îcar ew nabêjin, wê we kengî ji kar derxin?

- Ez niha nizanim, lê li ser kar xelk wilo qal dikin.

Gava Ûso wilo got, hebekî bêhna jinikê hate ber wê. Bi qûnkişkê

ber bi wî çû û bi bergerîn jê re got:

- Ûso, ez bi qurban, hema ew çi bibêjin tu qebûl bike. Ji bo xatirê

vî lawikî her tiştî qebûl bike. Ma ku tu ji kar derkevî em ê çilo vî

lawikî bidine xwendin.

- Ger ez serkarker bertîl bikim, dibe ku ew min ji kar dernexînin,

Ûso bi hêvî got.

- Ûso, ez bi qurban, hema wî çi xwest bidiyê.

Hîn wilo çavên wî li wî tiştê ku Gurî ji çentê mamosta xwe derxistibû,

ketin:

- Ew çi ye li wê erdê? Gurî hela ka tu wê bide bavê xwe!

Gurî û diya xwe li çavên hevdu nihêrîn, diya wî got:

- Gurî ew li erdê dîtiye.

Gurî rahiştiyê û da bavê xwe. Piştî ku bavê wî bêhn kir, ji Gurî

re got:

- Kuro ev boyaxa lêvan e lawo, te ev ji ku aniye?

- Min li erdê dît, Gurî bi tirs got.

Bavê wî bi hêrs:

- Rast bibêje! got. Te ev ji ku aniye? Ev ne ya mamosta te be?

Gurî dizanîbû ku bavê wî ji derewan hez nake. Ya rast got:

- Min ji çentê mamosta xwe derxist.

Diya wî wa bi şaşmayî jê pirsî:

- Te ji çentê mamosta xwe derxist?

Ji bo ku Gurî rastî ji bavê xwe re gotibû, bavê wî xwest ku meselê

bi awayekî nerm çareser bike û Gurî wilo şîret bike, ku ew careke

din tiştekî wilo neke. Wî bi nermî ji Gurî re got:

148

- Ma te ev ji bo çi ji çentê mamosta xwe derxist, lawê min?Tu ê

çi bikî ji vê boyaxa lêvan?

Gurî lêva xwe daliqand û milên xwe hejandin:

- Nizanim, min got belkî qelemeke sor e.

Mêrik bêdeng ma û serê xwe ber bi jêr ve hejand. Dû re wî serê

xwe hilda jor, qederekî li Gurî nihêrî û got:

- Binihêre, sibehê zû divê tu awayekî ji vê boyaxa mamosta xwe

re çê bikî. Sibehê, hîn berî zarok têkevin dersê, tu wê li bin masa

mamosta xwe deyne. An na, ger mamosta te pê bihese ku tu ketiyî

çenteyê wê û boyaxa wê ji çenteyê wê derxistiyî, ew ê te ji mektebê

biavêje. Ew te neavêje jî, dê te li hemberî hemû mamostan û zarokan

rezîl bike. Li mektebê hew tu kes baweriya xwe bi te tînin. Erê?

Te fêhm kir? Dizî pîs e, lawê min!

Tiştên bavê wî gotin, ketin serê wî. Wî li ba diya xwe ji bavê xwe

re sond xwar, ku ew ê careke din tiştekî wilo neke.

Dê û bav û law wê êvarê li ser boyaxa mamostê peyivîn. Ew li ser

diziyê, li ser xerabî û nebaşiya diziyê peyivîn. Lê gava cîranê wan

Ehmed hate şevbuhêrkiya wan, wan peyva xwe dagerandin ser tiştekî

din. Gurî zêde li civatê nema, ew çû kete nava nivînê xwe û raza.

Dotira rojê, sibehê zû, gava Gurî çû dibistanê, wî pêşî çû ew boyaxa

mamosta xwe danî ber lingê kursiya wê.

Çaxa li zengil ket û hemû zarok ketin hundur, wextî mamostê ji

zarokan bipirsiya, bê kî ketiye çentê wê û boyaxa wê ya lêvan jê derxistiye,

lê gava li ber lingê kursiyê ew çav li boyaxa xwe ket, tiştek

negot, li cihê xwe rûnişt û navên zarokan xwend. Ji Nûjîn pê ve hemû

zarok hatibûn. Zarok bi resimên xwe yên li dîwêr pir kêfxweş

bûn. Ji nava hemû zarokan tenê Beko tu resim çênekiribû. Tenê

Beko rûtirş û bê kêf di cihê xwe de rûnişt. Gurî bi wê rewşa Beko

êşiya, lê zîvirî û got:

- Ger tu bbcwazî ez û tu dikarin ji te re jî resimekî çêbikin û bila

mamoste wî jî bi dîwêr ve ke? Beko li kêleka Gurî rûniştibû. Gava

Gurî wisan got, pir kêfa Beko hat. Wan kirî bi hev re dest bi çêki-

149

rina resim bikirana, lê mamoste dersek din da ber wan. Ji ber wê

yekê, wan çêkirina resim hiştin navbirê. Piştî ku wan ew dersa xwe

kirin û li zengilê navbirê ket, Gurî û Beko derneketin der û ji Beko

re resimekî xweşik çêkirin. Piştî navbirê Gurî ew resimê ku ji Beko

re çêkiribûn, ji bo ku mamosta wî jî li dîwêr bixe, dirêjî wê kir.

Mamostê bi devkenî ew resim ji destê Gurî girt û ew jî di rex resimên

zarokan de daliqand.

IV

Çend rojên destpêkê dibistan hebekî bi Gurî zehmet hat. Lê jê pê

ve ew lê vebû. Bi zanebûna xwe jî wî xwe zû xiste çavên mamosta

xwe. Hemû dersên malê, yên ku mamosta wî didayê, wî çêdikirin.

Ji xwe gava ew ji dibistanê diçû malê, tiştên ku wî pêşî dikirin çddrina

dersan bû. Ger wî dersa xwe çênekira, ew ne diçû nava zarokên

taxê dileyist, ne jî xwarin dbcwar. Carina, ku ew pir birçî bûya, wî

radihişte perçak nan û wilo tisî dixwar. Piştî xwarinê, tiştê ku wî dikir

her xwendin bû.

Serê dê û bavê wî ji kêfa digihîşte asmana. Êdî baş baweriya wan

hatibû ku dê Gurî xwendina xwe bidomîne û bibe tiştek. Bavê wî

bi meaşê xwe yê pêşî jê re pantorek û qutikekî nû jî kirî bû. Gava

bavê wî jê re ew kinc kirî bûn, pir kêfa Gurî hatibû. Ji roja ku Gurî

bîr biribû, wî tu caran kincên nû û xusûsî ji bo wî hatibûn çdcirin,

li xwe nekiribûn. Her tim diya wî, kincên bavê wî, yên ku kevin dibûn,

jê re biçûk dikirin û bi destan didirût. Carina kêlên diya wî

weke kdên koran xuya dikirin. Lê vî pantor û qutikê ku bavê wî jê

re xusûsî dabû dirûtin, bêtir kefa wî ji jînê û ji dibistanê re anîbû.

Gava wan herdu zarokên roja pêşî tilî avêtibûne Gurî û bi pînê

pantorê wî keniyabûn, çav li kincên wî yên nû ketin, çavnebarî û

dexesî kirin. Gurî jî rojekê pîneyek li milê çakêtê yekî ji wan dîtibû,

lê deng nekiribû. Wî jî mîna wan tiliya xwe ber bi wî venekiribû û

150

negotibû "ha, ha, li pînê çakêtê wî binêrin".

Gurî guh nedida kincên tu zarokan. Kîjan zarok çi kinc lê bûya,

ji wî re ne xem bû. Yên ku kincên wan pînekirî bûya wî bi çavekî

biçûk li wan nedinihêrî û yên ku kincên wan nû û xweşik bûya jî bi

çavekî mezin li wan nedinihêrî. Gurî weke mezinên biaqil difikirî.

Bavê wî jê re qala xizanî û dewlemendiyê kiribû û gotibû "gava ez

weke te zarok bûm, em pir xizan bûn". Hingî Gurî peyva wî birîbû

û gotibû: "Ma hûn ji niha jî xizantir bûn?"

Bavê wî destê xwe li ba kiribû û gotibû: "Lo lo, ji niha jî xizantir

bûn? Niha ne xizanî ye, lawê min. Ma di dema me de nan bi destên

kê diket? Pariyek nan li me hesret bû. Em giş belengaz, feqîr, tî, birçî

û tazî bûn. Hingî terextor merextor li gund tunebû. Hemû cot

bi destan bûn. Me bi qantir, ga û keran cot dikir. Me her kar dikir,

lê em dîsan jî xizan û bêmal bûn".

Rojekê apê wî ji gund hatibû mêvandariya wan. Ew çav li rewşa

wan a bajêr ketibû û gotibû: "Niha tu bi Xwedê kî ez li gund çi dikim?

Çima ez jî malê bar nakim bajêr, ba we?" Bavê Gurî alîkariya

wî kiribû û mala wan bar kiribû bajêr, lê piştî du-sê mehan ew dîsan

poşman bûbû û bi paş de vegeriyabû gund. Ji ber ku ne lawê wî

dikarîbû li dibistanên bajêr bixwenda, ne jî wî dikarîbû ji xwe re karek

peyda bikira. Hingî, gava dîsan mala apê wî vegeriyabû gund,

Gurî ji bo mêvandariyê çend rojan bi wan re çûbû gund. Hemû zarokên

gund lê civiyabûn û ji ser bajaran pirs jê kiribûn. Gurî tiştên

di derheqa bajêr de dizanîbû û tiştên ku dîtibûn, ji wan re gotibû. Ji

wan re qala malan, dikanan, dibistanan û sînemayan kiribû. Hingî

piraniya zarokan ji wî bawer nekiribûn. Dê çawa zêdeyî sed dikanan

di rêzekê de hebûya û xaniyên pênc-şeş qatî hebûya? Tew sînema?

Dê çilo însan li ser dîwarekî spî bisekinin, bipeyivin û bileyizin?

Pir tiştên ku Gurî ji zarokan re gotibûn, neketibû serê wan.

Hin zarokan di dilê xwe de gotibûn: " Na lo, Gurî jî çûye bajaran û

bûye derewîn. Yên ku diçin bajaran wilo xerab dibin û dibine derewîn".

Hinan jî di dilê xwe de gotibûn: " Xwezî me jî ji xwe re bajar

151

bidîta".

Gurî li zarokan şaş û ecêbmayî mabû. Yaho çima zarokan ji wî

bawer nedikirin? Gava wî ji zarokên bajêr re qala gund û jiyana

gund dikir, zarokên bajêr jê bawer nedikirin û gava ku wî ji zarokên

gund re qala bajêr û jiyana bajêr dikir, zarokên gund ji wî bawer

nedikirin.

Çaxa zarokan digotin:

- Em ji te bawer nakin.

Wî jî digot:

- Ger hûn ji min bawer nakin, herin ji xwe re bi çavên xwe bibînin.

Baş bû ku rojekê mamosta wan li ser gundan û li ser rewş û jiyana

gundiyan peyivî bû.

Hingî zarokan di dilê xwe de gotibûn. " Lawo Welleh xebera Gurî

ye, ew rast dibêje".

Gurî kêm caran derew dikir. Ji xwe dîn û îmana wî ji diziyê diçû.

Hinekan li ba wî qala diziyê bikira, ew hêdî radibû ser xwe û ji nik

wan dida rê û diçû. Lê wî bi xwe herdu jî kiribû, Hem dizî, hem jî

derew. . . Ew bi şîretên bavê xwe ji ser wê riya şaş vegeriyabû.

Bavê wî jê re gotibû:

- Lawê min, tu derew û diziyê neke, wekî din tu çi dikî bike. Ger

tiştek ji te re lazim bû, tu ji min bixwaze, ger qeweta min bigihîjê,

ez ê ji te re bikirim. Ne hewce ye ku tu herî derew û diziyê bikî.

Ew ji riya şîretên bavê xwe dernediket. Bi wî awayî ew hem li ber

dilê bavê xwe, hem jî li ber dilê diya xwe şêrîn dibû. Wî xwe bi wî

awayî baş xistibû çavên mamosta xwe jî. Ji xwe mamosta wî rojekê

ji bavê wî re gotibû:

- Ev heft salên min in ku ez mamostetiyê dikim, ez hîn li şagirtekî

weke Gurî zîrek û bi edeb rast nehatime.

Lê bavê Gurî ew gotinên mamostê ji Gurî re negotibûn.

Bi wî awayî pênc-şeş mehên Gurî li wê dibistanê qediyan. Wî hema

hema xwe bi hemû zarokan û bi hemû mamostan dabû hez ki-

152

rin. Ji xwe Beko rojekê Gurî nedîta sebra wî nedihat. Bi xêra Gurî

êdî Beko jî guh dida dersên xwe û bi hevalên xwe yên sinifê re xweş

dida û distand. Ger wî weke berê pêxwasî û quretî bikira, ew bi tenê

û bê heval dima. Pêşî di sinifa Gurî de zarok bûne du grûb.

Grûbek li aliyê Gurî bû, grûba din jî li aliyê Beko bû. Lê vê yeka

han pir dom nekir. Piştî wextekî kurt tu berberî di navbera herdu

grûban de nema û herdu grûb bûne destek. Wan bi her awayî zora

sinifên din dibirin. Li dibistanê çi qayişkişandin çêbibûya, sinifa

Gurî yekemîn derdiket. Ji xwe bi futbolê ew di hemû dibistanê de

hatibûn naskirin.

Rojekê, gava Gurî ji dibistanê derket ku here malê, sê zarokên sinifa

çaran riya wî birîn. Lê Gurî he kete heyecanê, ne jî tirsiya; bi

xweşikahî ji wan re got:

Lawo, dev ji min berdin û bi riya xwe de herin. Yê min ez şer

naxwazim.

Yekî ji wan zarokan xwe avête stûkura wî û got:

Tu ê careke din li dibistanê quretiya bikî an na? Gurî destê wî ji

stûkura xwe avêt û dîsan bi nermî got:

Binêrin lawo, ez tu quretî muretiya nakim. Ez ji we re dibêjim

bi riya xwe de herin, ez şer naxwazim.

îcar yekî din xwe da pêşiyê, destê xwe avêt çenga Gurî, bilind kir

ûgot:

Kuro li çavê min binêre, ma tu Xwedayê vê dibistanê yî ku tu

evqasî quretiyan dikî? Ha!... Ma tu bû çi ûlan!... Tu bûyî çi ku tu

hemû zarokan didî dû xwe?. . .

Gurî du-sê caran serê xwe vir de wir de hejand. Piştî ku bi hêrs

axînek kişand, got:

Kuro ez ji we re dibêjim, dev ji min berdin û bi riya xwe de herin

Hingî yekî ji wan zarokan pehînek li çoka Gurî xist. Gurî hêrs bû

û ji hêrsan laşê wî mîna hdkanê hejiya. Lê, ji wan zarokên din webû,

ku Gurî ji tirsan wilo dilerize. Gurî hema zû çentê xwe avête er-

153

dê û hutikek li zikê yekî ji wan xist. Herduyên din ji tirsan bêî ku li

paş xwe binihêrin, baz dan. Yê din jî destê xwe avêt zikê xwe, kuliya

û bi dû hevalên xwe baz da.

Gurî rahişt çentê xwe û ber bi malê ve lezand.

Gava dibistan xdas bû û Gurî ji sinifa sisiyan derbasî sinifa çaran

bû, mamosta wî ew hemêz kir û got:

- Gurî, heya ji te bê tu bbcwîne lawê min. Ez hêvîdar im tu ê bigihîjî

armanca xwe.

Evarî Gurî qerna xwe nîşanî diya xwe û bavê xwe da. Ji kêfan dê

û bavê wî kirî bifiriyana. Wê êvarê bavê wî çû sûkê pirtûqal, sêv, şekir

û biskiwît kirî û ji bo Gurî kêf kirin; xwarin, vexwarin. Adinî

rojê jî kîloyek goşt kirî û cîranê xwe ezimande xwarinê. Piştî şîvê

bavê wî pakêtek anî û ji Gurî re got:

- Ev pakêt ji te re ye, ka tê derxe bê çi tê de ye?

Gurî li pakêtê nihêrî, fikirî û got:

- Ez nizanim.

Bavê wî pakêt nedayê, dîsan jê pirsî:

- Sê caran bibêje.

Gurî dîsan li pakêtê nihêrî. Piştî ku biçûkbûn û mezinbûna pakêtê

di mêjiyê xwe de derbas kir, got: .

- Gomleg e.

Bavê wî serê xwe vir de û wê de hejand:

- Du carên te man.

- Ez nizanim, çi ye, ka bide min.

- Na, tu têdernexî ez nadime te, bavî wî bi dilşahî û bi henekî

got.

Gurî dîsan hebekî fikirî, paşê mîna ku hate bîrê:

- Ha, pantor e, bi kêfgot.

Bavê wî di mana "erê" de serê xwe kil kir û keniya:

154

Te têderxist. Ha ji te re, li wê bejna te pîroz be.

Hema Gurî zû bi zû pakêt vekir, pantor jê derxist û li xwe kir.

Dû re bazda ber neynikê û li xwe nihêrî. Pantor tam li gora wî bû.

Bejna wî kurt bû. Porê wî yê reş kurîşk û kurt bû. Ew ne qelew bû,

lê bi navmil xuya dikir. Wî piştî ku xwe li ber neynikê baş ediland,

çû civatê û xwe nîşanî wan da. Gava diya wî bi wî awayî çav li wî

ket, kêfekê ew girt û bi dilşahî got:

Wey ez bi qurbana zavakê xwe yê biçûk bim. Binêrin, bê pantorê

wî çiqasî li bejna wî tê. Li te pîroz be lawê min, tu bi xêr û selamet

biqetînî.

Gurî çend carên din jî baz da mezela din û di neynikê de li xwe

nihêrî. Piştî ku Gurî ji ber neynikê, ji mezda din vegeriya, bavê wî

jê pirsî:

Pantorê te çawa ye, lawê min, te jê hez kir?

Erê, min pir jê hez kir, Gurî got.

Çaxê xewê, Gurî pantorê xwe baş qat kirin, kursiyek kişande ber

serê xwe û ew li ser kursiyê bi cih kir. Heya dereng, di nava nivînan

de, dîsan ew li pantorê xwe difikirî.

VI

Wê salê hejmara bajêr ji sî hezarî bû çil hezar. Ji gundên dorhêlê û

ji bajêr dorhdê ên biçûk jî mirovan bar kirin bajêr. Her roj, ku mirov

biçûya ser riya bajêr, mirov dê kamyonên malan, ên ku ji gundan

bar dikirine bajêr bidîtana. Ew bajarê biçûk, yê xerabe û wêran,

di wê salê de bû bajarekî mezin, xweş û bajarê kar. Riyên nû yên qîr

û zift çêbûn, otobusên belediyê û texsiyên nû hatin bajêr. Yên ku ji

gund û bajarên dorhêlê dihatin, piraniya wan dest bi tevirdan û

hevdana pembo kirin. Hejmareke biçûk jî dest bi qaçaxkeriyê kirin.

Lê piranya wan dest bi tevirdanê, eşêfê û hevdana pembo kirin. Ji

bilî yên ku malên wan li bajêr bûn jî, gundî bi demsalî ji bo kar hatine

bajêr. Gava hejmara bajêr wilo bi carekê ve bilind bû, bajarî li

155

hemberî gundiyan derketin, li wan xistin, ew tehdît kirin û nehiştin

ew êdî werine bajêr. Bi wî awayî dîsan hin gundî ji tirsa bajariyan

vegeriyan gundên xwe. Lê tenê hejmareke biçûk vegeriyan gundan.

Hejmara mezin jî xwe kirin yek û li hemberî bajariyan serî hildan.

Heya ku berberiya di navbera gundî û bajariyan ji navê rabû, demeke

dirêj derbas bû. Gundî jêhatî û karkir bûn. Ji keda wan pê ve tiştekî

wan tune bû. Lê bajariyên bi cih xwedî mal û dikan bû. Jinên

gundiyan ên ku mast û hêk ji bo firotinê dianîne bajêr, kesên bajarî

çav davêtin namûsa wan, tiştên nemayî bi serê wan dikirin. Peyayên

kal, ên ku bi keran êzing dianîn bajêr, zarokên dewlemendan

henekên xwe bi wan dikirin, barên êzingên wan werdigerandin û bi

xeber û gotinên ne li rê ew diêşandin. Gundiyên ku li bajêr bi cih

bûn, êdî tu tirsa wan ji bajariyan nema. Yên ku ji wan ji xwe re çayxane,

xwarinxane û dikan vekirin, ên din jî xwe li wan digirtin. Lê

ji gundiyan ên ku ev îmkan kete dest wan tenê hejmareke biçûk bû.

Hejmara mezin jî bê kar man, an jî salê tenê du-sê mehan kar bi

dest wan ket.

Piştî demekê ew berberiya bajarîtî û gundîtiyê hêdî hêdî ji navê

rabû. Lê îcar berberiyek nû serî hilda. Berberiya di navbera karker û

maldaran de... Gelek caran maldaran perê karkeran bi sê-çar mehan

bi derengî dbdstin û carinan jî bi fen û filtan nîvê perên wan

dixwarin. Ji ber ku karker ne di tu sendîkayan de bûn, mafê wan û

pirsê jî tunebû. Maldaran ji ber vê yekê qet ji wan neditirsiyan û tu

hesab ji wan nedikirin. Ku carinan hin karker li hemberî maldaran

rabûna û li mafê xwe bipirsiyana, ew kes zû ji kar dihatin avêtin. Ji

ber ku karker pir bûn û kar hindik bû, tu hewcedariya maldaran zêde

ji karkeran tune bû. Gava maldarek sibehê zû biçûya çarşiyê, ji

karkeran mirov ax biavêta li erdê nediket. Wî maldarî karker li hev

dicivandin û bazara kar bi wan re dikir. Dawî dawî bi buhayekî

hindik komek karker didan ber xwe û dibir berdida nava erdê xwe.

Ji rohilat heya bi roava bi wan kar dikir û rojê perayekî pir hindik

dida wan. Karkerên Çukurovayê bi du qatî wan pere distandin û

156

karên ku dikirin jî ji yên wan hindiktir bûn. Hingî hin kes ji bo kar

çûne Çukurovayê, lê dîsan kara wan di zerara wan de derneket û

ew berepaş vegeriyan. Ji ber vê yekê mal ji wan re ji dûriyê çêtir bû.

Ger ew li malê nexweş biketana, dê nas, dost û mirovên wan guh

bidana wan. Lê li Çukurovayê? Ma dê kê li kê binihêriya û alîkariya

kê bikira? Kî li nava wan erdê Çukurovayê nexweş biketana, ew wilo

bi stûxwarî dimirin û tu kes li wan xwedî dernediketin. Ji xwe

nexweşî, ta û mirin ji bo karkerên Çukurovayê jiyana rojê bû. Li

bajêr jî, karker bêtir diketin ber makînan û dimirin. Carna jî kamyon

û traktorên karkeran li hev diqdibîn, karker birîndar dibûn û

dimirin. Ji xwe birîndarên ku bihatana nexweşxana bajêr jî xelasiya

wan tune bûn. Ji ber ku li wê nexweşxana bajêr ya mezin, carina

doktor tunebû.

Rojekê, danê nîvro sê-çar texsî di sûka bajêr re derbas bûn û ber

bi nexweşxanê ve çûn. Li nexweşxanê mirovên ku bi alîkariya doktoran

û xelkê ji tirimpdan hatin derxistin, nîvê wan serî pdbcî bûn,

yên hinekan jî dest û lingên wan jê bûbûn. Gava hinekan ji şofêran

pirsîbûn: " Gdo ma xêr e, ev çi kes in?" Şofêran gotibûn: "Ev karkerên

pembo ne, kamyona wan di pirê werbûye". Ji xwe gava mirov

li yên ku hatibûne nexweşxanê dinihêrî, mirov bawer nedikir dê

kes ji wan xelas bibin. Bi rastî jî wilo bû. Piştî hefteyekê, ji keçikeke

biçûk pê ve tu kes xweş neman, hemû mirin. Keçika ku nemir û xelas

bû jî, seqet û bi lingekî ma.

Dîsan rojeke din li bajêr xelkê ji hev pirsîn. Jinan li ser tenûran ji

hev pirsîn:

- Ma we bihîstiye xwehê, dibêjin dîsan nexweşxane ji karkerên

pembo yên birîndar tijî bûye.

Mêran li çayxanan ji hev pirsîn:

- Yaho dibêjin, dîsan hin karkerên birîndar anîne nexweşxanê,

ma kesî ji we bihîstiye?

Hingî yekî ji wan peyayên li çayxanê ji çayger pirsî:

- Lawo, ma haya te jê heye, bê ew nexweşên ku hatine nexweşxa-

157

nê kî ne?

- Dibêjin karkerên pembo ne dîsan. Dibêjin ku karkeran kuvarkên

bi jehr xwarine û hemû bi jehrî ketine. Heya niha du kes ji wan

mirine.

Yekî ji peyan:

- Hda, hela, got.

Lawikê çayger peyva xwe domand:

- Bi saloxan van karkeran li gundekî jor di emrê axayekî de pembû

didane hev. Lê piştî ku sermayê û baranê dest pê kiriye, karkeran

xwestine herin malên xwe. Lê axê nehiştiye, dest daniye ser perên

wan û gotiye:

"Heya tayek pembûyê min li erdê bimîne ez çerxiyekî nadime

we. Divê hûn pembûyê min gişî biçinin".

Karker jî mecbûrî li ser erd, di konên xwe de mane. Lê piştî ku

baran dibare, konên wan bi ser wan de dikevin û hemû dahn û

xwarina wan li ber avê diçin; ew mecbûr dimînin ku bi çolan bikevin

û ji xwe re pincêr û kuvarkan bidine hev, da ku ew xwe pê xwedî

bikin. Şansê wan yê xerab, kuvark hemû bi jehr derdikevin û hemû

karker dikevin haletê mirinê.

Xwediyê çayxanê bi hêrs bang çayger kir:

- Kuro, ma tu çi sohbetê dikî, ev çayê li vir bûne qeşa!

Çayger peyva xwe birî û ber bi ocaxê ve bazda. Piştî ku çayger çû,

yê herî ciwan kursiya xwe ber bi pêş ve kişand û bi dengekî nizim

got:

- Ma hûn nabêjin em çi bikin, lo? Ma em ji van maldaran re tiştekî

nebêjin?

Yê herî bi emir, ku porê wî spî bûbû û çend tayên spî ketibûn

simbdê wî, kursiya xwe ber bi masê ve kişand û got:

- De here lo! Ma em dikarin bi vî awayê xwe çi bikin û ji maldaran

re çi bibêjin? Ji we weye ev karê zarokan e? Ji xwe peyva li çayxanan

û li ser masan pir xweş e.

Ev peyvên peyayê hebekî bi emir, li telê yê ciwan ket. Yê ciwan

158

hebekî bi hêrs got:

- Ji xwe heya yên mîna we tirsonek hebin, wê halê me ev be. . .

- Kuro tirsonek yên mîna te ne! Tu li gorî emrê xwe bipeyive!. . .

- Çend tayên spî ketine porê te, ji te weye tu biaqil î niha?

Peyayê bi emir bi milê wî girt, ew hebekî dehfda û bi hêdîka got,

ji bo ku deng neçe mirovên din yên li çayxanê:

- De rabe ji vir lo, here ji xwe re li cihekî din rûnê.

Yê ciwan zû cigarek ji pakêta xwe derxsit û vêxist. Dû re wî serê

xwe bi hêrs hejand û got:

- Welleh ez ji xwe şerm dikim, an na. . .

Peyayê bi emir rabûyê ku lê bixe, lê yên din ew dane rawestandin

û ji herduyan re gotin:

- Kuro dev ji van awayên xwe û dev ji vê serhişkiyê berdin. Ne

em dibêjin em ê alîkariya karkeran bikin. Ger em her roj li hev bixin

û dilê hevdu bihêlin, em ê çawan alîkariya karkeran bikin? Dibe

ku we nebihîstibe, lê dibêjin, dê xwendevan karkeran têxin grevê.

Ne hewce ye ku hûn li vir rûnên û li ser problema karkeran dilê

hevdu bihêlin.

(Mêrik cigarek vêxist û peyva xwe domand)

Lê nîvê karkeran naxwazin dev ji karên xwe berdin. îcar xwendevanan

biryar dane, ku sibehan zû derkevin ser riyan û karkerên ku

bixwazin herin kar, wan bi paş de vegerînin. Ev yeka han ne tenê li

vir dibe, wê li gelek bajaran bibe, ji xwe tesîra xwendevanên wan

bajaran e, ku li xwendevanên me bûye. Lê ez ditirsim esker û polîs

li karkeran bireşînin.

Ew di wir de sekinî û li çavên yên din nihêrî. Gava tu deng ji kesî

derneket, mêrik peyva xwe dom kir:

- Hema çawa be wê karker bi tiştên wilo bihesin. Ew ê bizanibin

ku grev hene. Ger xwendevan bêne girtin jî xem nake. Ji xwe jiyana

van xwendevanên me her tim di talûkê de ye. Ger ew xwe bi xwe

pevneçûna û hevdu nekuştana wê çiqas baş ba.

Di wir de yekî peyva wî birî:

159

- Bi rastî jî wan xwe bi xwe hevdu nekuştina, dikarîbûn gdek

tişt bikirana.

Gava du polîs ketin hundurê çayxanê, wan peyva xwe dagerandin

ser tiştekî din. Lê ev munaqeşe di nava bajêr de bdav bûbû.

Her kesî, li her derê qala karkerên pembo dikirin. Xwendevanan

hefteyekê dev ji dibistanên xwe berdan û bi karkeran re çûne ser erdan.

Wan di hundurê wê heftê de karker hînî pir tiştan kirin. Mîna

şagirtan wan guh didane xwendevanan û li wan guhdarî dikirin.

Ew têgihîştibûn ku xwendevan ji bo wan têdikoşin. Ma ne ji bo

wan bûya, dê ji bo çi xwendevanan dev ji dibistanên xwe berdana û

biçûna nava erdan. Xwendevan sibeha zû bi wan re li traktor û

kamyonan siwar dibûn, diçûne nava erdan û êvaran jî bi wan re vedigeriyan.

Her ku kamyon û traktorên wan diçûne nava erd û vedigeriyan,

wan di nava sûkê de bang dikirin:

- Roja palan erzan e, heqê kîlok bacan e!

Karkeran li ser erdan bang dikirin:

- Roja palan erzan e, heqê kîlok bacan e!

Xwendevanan li ser dîwaran dinivîsandin: "Roja palan erzan e,

heqê kîlok bacan e!

Bi vî awayî, hemû bajar, bi van gotinên "Roja palan erzan e, heqê

kîlok bacan e" hesiyan.

Pir tê re neçû karker ketine grevê. Ev devjikarberdana karkeran

xwendevanan plan kiribûn. Armanca greva wan ew bû, ku roja karkeran

ji sih lîran bibe çil û rojê heyşt saet kar. Lê maldaran ev pêşniyara

karker û xwendevanan qebûl nekirin û xwestin bi darê zorê

karkeran bibine ser erdan. Xwendevan li hember vê zilma maldaran

derketin û nehiştin karker herin ser erdan. Dû re xwendevanan belavok

nivîsandin, armanca grevê tê de dane xuyakirin û ew bdavok

di nava bajêr de bdav kirin. Paşê xwendevanan li ser cawên spî û

mezin "Roja palan erzan e, heqê kîlok bacan e" nivîsandin û sibehekê

zû, di gd karkeran di sûkê de meşiyan. Li ba stasyona trênê polîs

û leşker derketin pêşiya wan. Ew polîs û leşker hema gihîştine kê

160

ew dane ber pehîn û qundaxên sîlahan. Xwendevanan ev yeka han

texmîn kiribûn, loma ji hemûyan re gotibû:

- Ger polîs û leşker bêne me û li me bixin jî, hûn li hemberî wan

ranebin. Em bê hêz in, ew ê me perîşan bikin.

Kesî li van gotinan guhdarî nekirin. Gava polîs û leşkeran li karkeran

xistin, yekî ji nava karkeran kevirek avêt cîpa eskeran. Bi avêtina

wî kevirî re, weke ku hêzek ji karkeran re çêbû, her yekî ji hda

xwe ve kevir avêtin esker û polîsan. Lê esker û polîsan jî bi sîlahan

bersiva wan dan.

vn

Diya Gurî zû de hişyar bûbû û li deng û qerebalixa sûkê guhdarî

dikir.

- Welleh hebe tune be dîsan hukûmet û telebe ketine ber hev, wê

bi tirs got.

Carekê ji nişkê ve û bi dengekî hebekî bilind got:

- Ma ne karkeran dev ji kar berdane îro? Gelo ne xwedîerd û telebe

bin?

Paşê wê ber bi nivînê Gurî ve bazda, bi herdu destan ew hejand û

got:

- Gurî, Gur! Hda tu rabe ser xwe lawê min! bajêr hevdu xwar!

Ma dengê teqe teqa sîlahan nayê te?

Ji ber ku Gurî şeva çû dereng raza bû, ew bi carekê ve hişyar nebû.

Tew gava diya wî bang wî kir, ji wî webû ku xewn e.

îcar diya wî lihêf ji ser wî avêt, bi herdu destan milên wî hejandin,

bi dengekî bilind û bi heyecan got:

- Gurîî!... Hda tu rabe ser xwe lawê min! Ma deng nayê te?

Dinya xerab bû! Bavê te jî ne teva wan be lawo?

Piştî ku Gurî xwe zîvirande vî alî û wî alî, rabû ser xwe û li ser nivînê

xwe rûnişt. Çer ku Gurî li ser xwe rûnişt, destek sîlah, li kuçê,

li ber deriyê wan hate berdan. Gurî pêşî tirsiya, paşê rabû ser xwe û

161

bi tena derpîkê kinik baz da ber deriyê hewşê.

Diya wî bang wî kir:

- Kuro were hundur lawo, wê gulle li te bikevin!

Hîn wilo birek leşker, polîs û karkeran bera ser pişta hev dan û

derbas bûn. Gurî ji ber teperep û bazdana wan tirsiya û berepaş vegeriya

hundur.

Diya wî du-sê caran di hundur de çû û hat, li resimê bavê wî yê

bi dîwêr ve bû, nihêrî, kelogirî bû û got:

- Gurî, lawê min, gdo tiştek bi bavê te jî neyê? Ne wî jî dev ji kar

berdaye, ew jî bi xwendevanan re ye. Tiştek pê neyê, bavê diya xwe?

Ku ew bê girtin an kuştin, em ê çi bikin, wê kî li me binêrin?

Gurî bi wan peyvên diya xwe hêrs bû, dîsan xwe negirt û ber bi

deriyê hewşê ve bazda. Lê diya wî bi dû wî de baz da, bi milê wî

girt, ew ber bi hundur ve kişand û got:

- Kuro were hundur, ma xwîna te ketiye çavên te? Ma dengê teqe

teqa sîlahan nayê te?

Dengê teqe teqa sîlahan, dengê hawar û gaziyê, dengên giriyê zaro

û pîrekan tevlîhev dibûn û li bajêr belav dibûn. Carina jê wan

dengan tirs dixistin dilê Gurî, carina jî ew hêrs dikir.

Adeteke Gurî hebû; ew ne zû ditirsiya, ne jî zû hêrs dibû. Gava

hêrs bibûya jî ew pir hêrs dibû. Çavên wî beloq dibûn, laşê wî dixuriya

û çongên wî weke hêlkanê dihejiyan.

Piştî ku hebekî dengê qerebalixa bajêr hate birîn, ew li ber diya

xwe geriya:

- Yadê, ma çi dibe lê, îzna min bide ez herime bajêr. Va ye dengê

teqîna sîlahan jî hate birîn.

Ji xwe qidûmê diya wî şikestibû. Her ku qala şer û kuştinê dibû li

wê wilo dihat. Rûyê wê zer dibû û xwîna wê ziwa dibû.

Bersiva ku wê da Gurî dîsan "na" bû.

Gurî îcar bi hêrs got:

- Welleh tu bihêlî nehêlî ez ê herim! Ma te xêr e tu evqas ditirsî?

Ji te weye tenê bavê min li bajêr e?

162

Diya Gurî li ber wî geriya:

- Baş e lawê min, tu diherî here, lê qet nebe çavê xwe li bavê xwe

bigerîne, bê tu wî nabînî.

Gurî derket û baz da. Gava ew li serê kuçê çav li eskeran ket, wî

gavên xwe sist kirin û hêdî meşiya. Ew li serê dikanan, li ber çayxana

Hemo li hevalekî xwe rast hat. Hevalê wî bi kêf hate ba wî, destê

xwe li milê wî xist û bi henek got:

- Tu heya niha di ku de bûyî, lo! Piştî ku şer betal bû tu derdikevî?

Eh, min jî digot tu mêrxas î. Ji sibehê ve em û esker û polîs bera

ser pişta hev didin.

Gurî bi peyvên hevalê xwe hebekî êşiya. Xwe di wê deqîqê de newêrek,

tirsonek û xerab dît.

Dû re wî ji lêwik pirsî:

- Ka çi bûye, ma kes hatine kuştin an girtin?

Lêwik bi destê wî girt, kişand û got:

- Ka tu were em herin ba polîsxanê.

Gurî dîsan jê pirsî:

- Erê, em ê herin, ma pir kes hatine girtin?

Piştî ku ew ber bi polîsxanê ve meşiyan, lêwik got:

- Pir kes hatin girtin, lê ew dîsan hatin berdan. Niha tenê

neh-deh kes girtî mane.

- Yên girtî kî ne?

- Tu çîko nas dikî? (Piştî ku hebekî fikirî, peyva xwe domand)

Tu Kerîz Humal nas dikî?

- Erê, ez wî nas dikim, ma ew jî hatiye girtin?

- Erê, Kerîz Humal jî hatiye girtin. Wekî din çend mamoste,

çend telebe û çend karker girtî mane. Dibêjin mamosta we jî tevlî

wan e.

Gurî li ber mamosta xwe ket, lê Kerîz Humal ji bîrê nediçû.

- Ji bo çi Kerîz Humal hatiye girtin? wî pirsî, ma wî çi kiriye, ku

ew hatiye girtin?

- Eh... Wdleh çi kir Kerîz Humal kir. Pêşî namûs ji wî çêbû û

163

wî kevir avête polîsan. Lê pir kes dibêjin " Kerîz Humal nebaş kiriye,

ku kevir avêtiye polîsan û hemû bajar bera ber hev daye".

Heya ew gihîştin ber deriyê polîsxanê, lêwik ji Gurî re qal kir.

Wilo bi heyecan digot, ku wî carina xwe diavête vî alî û wî aliyê

Gurî. Gurî zehfpoşman bûbû ku ew derneketibû û tevlîwan nebûbû.

Lê gava ew gihîştin ber polîsxanê, Gurî şaş ma. Li ber deriyê

polîsxanê û li dor polîsxanê mirov ax biavêta li erdê nediket. Wir tijî

mirov bûn. Gelek mirov jî derketibûn ser kursiyên çayxana hemberî

polîsxanê û li hêla polîsxanê dinihêrîn.

Hîn wilo dengek bi aparloyê hat:

- Milleeet!. . . Guhdarî bikin!. . . Ku hûn di hundurê panzdeh deqîqan

de belav nebin, em ê emrê lêdanê bidiiin!. . .

Wî dengî sê-çar caran li ser hev wilo got. Mirovên ku li wir hatibûn

ser hev bêçare man û hêdî hêdî belav bûn. Wan dizanîbûn ku

ew belav nebin, dê polîs û leşker li wan bireşînin.

Herçiqas Gurî di nava wê qerebalixê de çavên xwe li bavê xwe gerandin

jî, dîsan nedît. Wî ji çend kesên nas pirsî, lê wan jî bavê wî

nedîtibûn. Gava ew vegeriya mal û gihîşte ber deriyê hewşê, kirî

dîsan bi paş de vegeriya, lê venegeriya, deriyê hewşê vekir û kete

hundur.

Diya wî li hewşê qutikê wî radixist:

- Tu hatî lawê min? wê got.

- Lê min bavê xwe nedît, Gurî got. Ma ez dîsan vegerim û lê bigerim?

Bavê wî ji hundur bang kir:

- Gurî, were lawê min, va ez li mal im.

Gurî bi şaşmayî û bi kêfji diya xwe pirsî:

- Ma bavê min hatiye malê?

- Erê lawê min, ew berî niha bi nîvsaetekê hat.

Gurî reviya hundur û ji bavê xwe pirsî:

- Ma tu kengî hatî, bavo?

- Ez berî niha bi demekê hatim, lawê min.

164

- Ma te jî dev ji kar berdabû?

- Erê, lawê min, min jî dev ji kar berdabû.

Rûyê Gurî hebekî tirş bû. Bi hêrs got:

- Ger we ê dev ji kar berdaya çima te ji min re jî negot. Ma ji bo

çi te haya min jî negihandiyê? Ji te weye ez hîn zarok im? Bavê wî

hebekî fikirî û li bersivekê geriya:

- Na lawê min, bi serê te min jî nizanîbû ku em ê îro dev ji kar

berdin. Erê min bihîstibû, lê min nizanîbû ku îro ye.

Gurî dîsan bi hêrs got:

- Na Wdleh te zanî bû, lê te ji min re negot.

- Bi serê te min nizanîbû, bavê wî dîsan got.

Diya Gurî destên xwe bi dawa xwe paqij kirin û kete hundur. Li

mêrê xwe û li lawê xwe nihêrî û ji wan pirsî:

- Çi ye, hûn li ser çi dipeyivin?

Bavê Gurî destê xwe ber bi Gurî ve dirêj kir û got:

- Gurî dibêje ku "we ê îro dev ji kar berdaya çima te ji min re negot

.

Diya Gurî keniya û bi henek got:

- Eh, ma ji te re bigota te ê çi bikira? Ji te weye ev karê zarokan e?

Herdem wisa bû. Ger tiştek bibûya û Gurî lê bipirsiya, hem diya

wî û hem jî bavê wî digotin: " Ev ne karê zarokan e lawê min". Gava

wan wilo digotin, Gurî hêrs dibû. Ew wisan hêrs dibû, ku carinan

ji hêrsan digiriya. Gurî dîsan weke her car hêrs bû û bi wê hêrsbûnê

ji diya xwe re got:

- Çi ye, hema çi dibe tu dibêjî "ev ne karê zarokan e". Ma ji te

weye ez qet tiştekî fêhm nakim?

Bavê Gurî peyv guhert û ji diya wî pirsî:

- Ka tiştek tune ye ez bbcwim lê, ez ji birçîna mirim.

Diya Gurî rabû ser xwe, ew tirşika ji do êvar de mabû, li hewşê, li

ser kuçik germ kir û anî li ber Gurî û bavê wî danî. Bavê Gurî bêî

ku destên xwe bişo, ew kişiya ser xwarinê û xwar. Lê Gurî wilo hîn

bûbû, ku heya wî destên xwe neşuşta, wî tu caran xwarin nedixwar.

165

Piştî ku Gurî destên xwe şuştin, hat li ba bavê xwe rûnişt û bi wî re

xwar.

Diya wî di ser xwarinê de ji bavê wî pirsî:

- Erê we dev ji kar berda, ma ka we çi safî kir?

Mêrik pariyê di devê xwe de cût û got:

- Me her tişt safî kir. Em bi qeweta xwe hesiyan.

- Pepûko ma ew çi dengên sîlahan bûn? Ma kes hatine kuştin?

- Na, na! Tu kes nehatine kuştin, tenê yek birîndar bû ye. Şansê

wî hebû ku gulle ji navê û berjêr lêketibû, an na xelasiya wî tune

bû.

Gurî peyv ji diya xwe girt û ji bavê xwe pirsî:

- Dibêjin Kerîz Humal pir mêrxasî kiriye, ma rast e?

- Erê, rast e. Pêşî namûs ji wî çêbû û wî li ber esker û polîsan dest

hilanî. Lê hinek jî dibêjin wî ne baş kiriye.

Diya Gurî:

- Ev Kerîz Humal çi teba ye, çima navê wî wilo ecêb e?

Gurî keniya, bavê wî dom kin

- Kerîz Humal lê, yekî dînik e; li sûkê her kes qeşmeriyên xwe pê

dikin.

- Ger dînik e, çima ji we re serokatiyê dike?

Gurî keniya, wî dizanîbû ku diya wî çîrok fêhm nekiriye. Piştî ku

wî xwarina di devê xwe de daqurtand, got:

- Na yadê, ew ne serok e. Lê dibêjin, wî mêrxasî kiriye û li

hemberî esker û polîsan dest hilanî ye.

- Rast e, bavê Gurî got. Dînik dibe, çi dibe bila bibe, camêr

mêrxas derket.

Jinikê dev ji biaqilbûn û dînbûna Kerîz Humal berda û dest bi

karê malê kir. Gurî jî ji sifrê vekişiya, çû li ser mînderê rûnişt û ew

rojnameya ku lawê cîranê wan berî sê-çar rojan dabûyê, xwend.

Bavê wî jî piştî ku têr xwar, xwe li ser mînderê dirêj kir û pir tê re

neçû bi xew re çû.

\66

vin

Bihar çû, havîn çû, payiz çû, salek derbas bû, hîn jî dibistana Gurî

venebûbû. Gurî her sibeh radihişt çentê xwe û diçû dibistanê, lê her

carê midûr ew bi paş de vedigerand û digot:

- îro jî mamoste tune ye.

Rojekê Gurî digel Beko û Nûjîn ji midûr pirsîn:

- Ka çi bi mamosta me hatiye, ew ê kengî were?

Midûr pêşî nexwest bersiva wan bide, dû re hebekî bi hêrs got:

- Mamosta we û çend mamosteyên din hatine girtin.

Gurî ji midûr pirsî:

- Ew ji bo çi hatiye girtin? Ew ê kengî were berdan?

Midûr li dora xwe nihêrî û hêdî di ber xwe de bersiva Gurî da:

- Ew ji bo devjikarberdana karkerên pembo hatiye girtin.

- Ji bo devjikarberdana karkerên pembo?

- Erê, ji bo wê.

Midûr hew peyivî, cigara xwe vêxist û derkete derve.

Gurî, Beko û Nûjîn jî derketin û berên xwe dane malê.

Di rê de Beko di ber xwe de got:

- Bi rastî mamosta me zehf haş bû. Ma tu dibê wê çi bikine jê,

Gurî?

Gurî milên xwe hejandin:

- Ez nizanim.

- Ma ew jinan jî dbcin hepsê? Nûjîn pirsî.

Beko bersiva Nûjîn da:

- Erê, ew jinan jî dbcin hepsê. Ji bo pirtûkeke kurdî ev saleke cîrana

me ye ku di hepsê de ye. Carekê polîsan kirî lawikê cîranê me

jî bigirta lê bavê min nehişt.

Nûjîn:

- Ma ew jin û mêran dbdne ba hev?

- Ew wan carina dbcine ba hev, carina jî ji hev vediqetînin, Beko

got.

167

Beko baş bi vê yeka han nizanîbû, lê mîna ku ew bi her tiştî bizanibe

bersiv dida. Ev toreyek wî ya kevin bû. Berê hinekan tiştek jê

bipirsiya, wî zanîbûya nizanîbûya, rasterast bersiv dida. Wî pirê caran

bersivên şaş û ne rast didan. Ku hinek zarok li hember bersivên

wî derketina, zora wî di zarokan de biçûya, li wan dixsit, ger zora wî

di wan de neçûya, digiriya û digot:

- Ez ê ji bavê xwe re bibêjim.

Piştî hevnasîna wî û Gurî, Beko bû Bekoyekî din. Gdek guhertinên

baş tê de çêbûbûn. Berê hema hema peyva rast ji devê wî dernediket

û her derew dikir. Lê niha pir kêm derew dikir. Wî berê bi

tu zarokan re nikanîbû hevaltî bikira, niha ji bilî Gurî zêdeyî deh

hevalên wî hebûn. Di gel van guhertinan jî dîsan Gurî jê ne xweş

bû. Ji ber ku.hindik bûya jî dîsan wî derew dikir.

Di rê de Gurî ji Beko pirsî:

- Beko, ma tu tu caran hatiyî girtin lo?

- Ez?. . . Ee. . . No, ez nehatime girtin.

- Ma tu hatiyî girtin?

-No.

Nûjîn ji Gurî pirsî:

- Ma ne carekê bavê te hatibû girtin?

- No, ew cîranê me bû, Gurî got.

Piştî wê bi hefteyekê dîsan Gurî, Beko û Nûjîn ji dibistanê vegeriyan

û bi hev re çûne mala Gurî. Lê kes li mala Gurî tunebû, ne

diya wî li mal bû, ne jî bavê wî. . . Gurî û Beko pêlavên xwe ji pê kirin

û derbasî ser mînderan bûn. Lê, Nûjîn derbasî hundur nebû,

ew li ber derî, li ser lingan rawestiya:

Gurî jê pirsî:

- Çima tu derbas nabî, Nûjîn?

Nûjîn hebekî şermokî bû. Gava ew dipeyivî serê xwe dixist ber

xwe, wê qet li çavên mirov nedinihêrî.

- Na, ez ê herime malê, wê bi şermokî got.

- Çima? Tu ê li mal çi bikî?

168

Nûjîn milên xwe hejandin û tu bersiv neda.

Beko henek pê kin

- Qey ew naxwaze tevlî lawikan bileyize.

Nûjîn keniya, Gurî got:

- Bi rastî tu naxwazî tevlî lawikan bileyizî?

- Bdê, ma kê gotiye ez naxwazim?

Hîn wilo, diya Gurî kete hundur. Gava ew wilo çav li Nûjîn ket,

wê bi devkenî jê pirsî:

- Çima tu li wir rawestiyayî keça min? Derbas bibe, rûne.

- Na amojnê, ez ê herime malê.

- De de, tu jî rûnê û tevlî Gurî û Beko pariyek nan bixwe.

Bi qasî ku diya Gurî ji Gurî hez dikir, ji hevalên wî jî hez dikir.

Ew, zimanê ku bi Gurî re dipeyivî, bi hevalên wî re jî dipeyivî. Ji

ber vê yekê hevalên Gurî ji wê hez dikirin. Gava ew dihatin mala

Gurî wan xwe li malê didîtin. Nemaze Beko... Tew mirov digot

qey Beko bûye lawê malê. Roja ku ew neçûya mala Gurî tunebû.

Tew carina, gava şev dereng dibû, ew li mala Gurî radiza.

Diya Gurî ji wan re çend îsot û çend bacan di tawê de sor kirin û

anî danî ber wan.

Pêşî Nûjîn nexwest bbcwe, lê diya Gurî jê re got:

- Çima tu naxwî keça min? Were tu jî du pariyan bixwe.

Hingî ew jî bi wan re rûnişt û hêdî hêdî xwar.

Diya gurî ji wan pirsî:

- Ma wê heya kengî mekteba we girtî be? Ma qey ew hew vedibe?

Gurî:

- Mamosta me jî bi mamostên din re hatiye girtin. Heya ew neyê

berdan wê mekteba me girtî be, got.

Beko jî bi ser ve zêde kir û got:

- Ez bawer nakim saleke din jî mekteba me vebe.

Beko bi du-sê mehan ji Gurî biçûktir bû. Lê ew ji Gurî dirêjtir û

bi navmiltir bû. Porê wî zer, çavên wî mezin û şîn bûn. Carina rabûn

û rûniştina wî weke ya mezinan bû, carina jî dibû weke zaro-

169

kên çar pênc salî. Ew li gorî rewşê dihate guhertin.

Wan di ser xwarinê de qala hevalekî xwe dikirin. Hema ku ew ji

xwarinê vekşiyan, ew hevalê wan kete hundur. Gava lawik kete

hundur, Gurî got:

- Binêre, mêrên çê wilo bi ser navê xwe de tê.

Piştî ku lawik rûnişt, Gurî jê pirsî:

- Ma tu ne birçî yî?

- Na, spas.

- Kuro ger tu birçî bî, bbcwe.

Lêwik du-sê parî li wê xwarina li erdê xist û ji sifrê vekşiya. Piştî

ku ew ji sifrê vekşiya û destên xwe bi pêsgîra nîvşil pak kir, ji Gurî

pirsî:

- Min bihîst wê Walî were vir û we gotiye, hûn ê li hemberî wî

bimeşin, ma rast e?

Beko li çavên Gurî mêze kir.

Gurîjilêwikpirsî:

- Kê got?

- Ev du roj in li mektebê her kes li ser dipeyivin. Hema hema her

kes pê hesiyan e. Ji midûr bigire, heya bi sinifa yekê.

- Mamoste jî pê hesiyane?

- Erê, erê, ew jî pê hesiyane.

- Midûr jî?

- Erê, giş, giş. . . Lê midûr pir hêrs bûye. Ew dibêje zarokên ku vê

yeka han bikin, ez ê wan ji mektebê biavêjim.

Gurî serê xwe kil kir, Nûjîn hebekî tirsiya; lêwik domand:

- Midûr li hemû sinifan geriya û ji hemû zarokan re got, ku ew

tiştekî wilo bikin, ew ê ji mektebê bêne avêtin. Lê gava midûr pişta

xwe dida zarokan, zarokan gişan bi ya xwe dikirin û digotin ku ew

ê li hemberî Walî bimeşin.

Beko ji lêwik pirsî:

- Ê baş e, ma ew nabêjin, kî dê vê yekê bikin?

- Çawa nabêjin?

170

Li çavên Gurî nihêrî:

Dibêjin, bi alîkariya xwendevanên lîseyê, dê Gurî vê bike. Midûr

digot ku ew bi dest min bikeve, ez ê serê wî ji nava milên wî

hilqitînim, ez nahêlim êdî lingên wî bi hewşa vê mektebê bibin.

Ew çi dike bila bike, ji xwe ev nêzîkî salekê ye ku mekteba me

girtî ye û mamosta tunene. Ger ew wilo dibêje, çima ew ji me re

mamostan peyda nake.

Di wê navberê de diya Gurî di gel kincên şuştî kete hundur. Gava

wê bihîst ku ew behsa dibistan û mamostan dikin, ji lêwik pirsî:

Ma dersdarê we jî hatiye girtin, bavo?

Na, jinapê, ew nehatiye girtin, lê weke ku ew jî girtî be, rojekê

mekteb heye, deh rojan tuneye.

Nûjîn mamosta xwe bi bîr anîbû:

Jinapê, Welleh mamosta me pir baş bû. Wê pir ji me hez dikir.

Beko xwe avête navê:

Ji ber ku ew jin bû, wê ji te hez dikir. Çima wê ji min hez nedikir?

Ger tu baş bûya, ew ê ji te jî hez bikira. Piştî hatina Gurî wê ji

te jî hez kir. Tu berê qet nebas bûyî. Min jî ji te hez nedikir, ez ji te

diqeherîm.

Ew heya saet sisê piştî nîvro li mala Gurî man. Dû re ew rabûn

çûn mala hin hevalên xwe, yên din. Lê, Nûjîn bi wan re neçû, wê

xatir ji wan xwest û çû malê.

Gurî di gd neh-deh hevalên xwe yên sinifê û çend şagirtên lîseyê

heya bi derengê şevê li ser meşa li dijî Walî ya ji bo berdana mamostan

munaqeşe kirin. Wan bi boyaxa sor li ser cawên spî hin nivîs

nivîsandin: "Mamostê me berdin!", "Em mamostê xwe dbcwazin!"

û bi tîpên hûr jî di bin wan nivîsan de "Serîhildana Zarokan"

nivîsandin.

Ew sibehê zû, bi rohilat re, di gel wan cawên xwe çûne hewşa dibistanê.

Hîn tu kes nehatibûn; ne şagirt, ne jî mamoste. Lê bi tenê

paqijkerên dibistanê hatibûn. Yek ji paqijkerên dibistanê pîrejineke

171

qelew bû. Gava ew çav li zarokan ket, wê melkes û paçikê di destên

xwe de danîn, hate ba wan û ji wan pirsî:

- Ma haya we jê heye, ku wê îro Walî were û li mekteban bigere?

Gurî:

- Erê, em dizanin, got.

- Ger hûn dizanin çima we kincên xwe yên mektebê li xwe nekirine?

Ma Walî we di vê rewşê de bibîne ew ê nebêje çi?

Beko destên xwe xistin bêrîkên pantorê xwe û bi du gavan bi pêş

de hat:

- îro tu zarok nayên mektebê, em ê li hemberî Walî bimqin.

Jinika xizmetkar:

- Çii?. . . Hûn îro nayên mektebê?

- îro tu zarok nayên mektebê, Gurî jî bi dengekî hebekî nizim

got.

Jinikê wa bi ecêbmayî jê pirsî:

- Hûn çawa nayên mektebê kuro?

- Em nayên, Beko got. Heya ew ji me re mamostan peyda nekin

û mamostê me bernedin, tu zarok nayên mektebê.

Jinik hew bi wan re peyivî. Bi niyeta ku wê Walî were dibistanê,

ber bi satila xwe ya avê çû û dest bi paqijkirina xwe kirin.

Ew zarok heya bi vebûna dibistanê li hewşa dibistanê rawestiyan.

Hêdî hêdî kîjan zarokên ku hatin jî xwe li wan girtin. Hin zarokên

din jî li ser cawên spî nivîsandibûn. Wan hemû tiştên xwe yên ku

nivîsandibûn, spartin hewşa dibistanê û xwe jê re kirin talde da ku

midûr û hin mamoste nebînin.

Gava li zengil kêt û mamoste ketin hundurê sinifan, sinif hemû

vikîvala bûn. Hingî hin mamoste ecêbmayî man û di dilê xwe de

gotin: " îro ne şemî be?"Lê tu zarok neketin dersan. Hemû li dora

Gurî û hevalên wî kom bûbûn. Di wê navberê de xortekî bejinkurt,

ku ji simêlê wî devê wî xuya nedikir, li wir xuya bû. Ew xort ber bi

Gurî çû, hêdî destê xwe li milê wî xist, ew kişande qorzîkekê, bi dizî

tiştin jê re gotin, rojnameyeke du pelo dayê û bi riya xwe de çû.

172

Saet li dor yekê nîvro, tirimpda Walî di gel neh-deh tirimpdên

din bi tîtetît di sûkê re derbas bûn û ber bi sarayê ve çûn. Lê çer ku

ew derbas bûn, zarok weke kuliyan li sûkê peyda bûn. Hema hema

zarokên hemû sinifan li hev civiyabûn. Di wê deqîqê de te bi ku de

gava xwe biavêta zarok bûn. Zarokên dibistanên din jî ji bo meşê

derketibûn bajêr. Mirov tu caran bawer nedikir, ku wê ewqas zarok

li bajêr hebin. Li bajêr tu caran tiştên wilo nebûbûn. Mezinên ku

çav li wan diketin, şikin dikirin, tiştin ji hev dipirsîn û bi riya xwe

de diçûn. Sûk seranser tijî zarok bûbû. Carina gişan bi dengekî û bi

hev re bang dikirin " Mamostê berdin! Me mamostên xwe divên!"

Dengê wan bajar dixiste bin saw û tirsê, pirça xortan li wan gij dikirin,

leşker û polîsên bajêr ditirsandin û cih li Walî teng dikir. Zarok

bi xwe jî bi dengê xwe hêrs dibûn, bi xurtî û bi êrîşî ber bi sarayê

ve dimeşiyan. Lê berî ku ew bigihîjin ba sarayê bi panzdeh-bîst

gavan, leşker û polîs di pêşiya wan de rabûn, bi dar û qamçiyan pirên

wan ji hev belav kirin. Dû re wan bi hewa de sîlah berdan.

Hingî bajar li nav guhê hev ket. Her zarokekî bi cihekî de baz da.

Teqereq, qîj û wîj, hewar û gaziyê kelkela germê dida ji bîr kirin.

Mezinên ku ji sibehan heta bi êvaran li çayxanan rûdiniştin, rabûn

ser xwe, yên ku xwe bi dizî gihandin malên xwe û yên ku xwe di

quncikên dikanan de veşartin. Lê Gurî, Beko û hevalên xwe nereviyan.

Ew her ber bi sarayê ve dimeşiyan û bang dikirin: " Mamostên

me berdin! Me mamostên xwe divênf'Hîn wilo darek li paş stûyê

Gurî ket; yekî din û yekî din... Gurî şewişî û li erdê ket. Wilo,

çend dar li Beko û zarokên din jî ketin. Leşker û polîsan Gurî, Beko

û bîst-sî zarokên din jî girtin û ew avêtin tirimpêlên xwe.

Gurî digel wan zarokan du rojan di bin çav de man. Roja sisiyan

ku ew hatin berdan, wan dîsan bi alîkariya hin xwendevanên lîse,

wan meşeke din jî çêkirin. Piştî meşa duda, mamostên wan hatin

berdan û dibistanên wan vebûn.

Lê Gurî di gd dersên xwe yên dibistanê bi pir tiştên din ve jî mijûl

bû. Pirtûkên li ser stêrkan, yên dînî, yên li ser evînê, yên li ser

173

edebiyatê; hema çi têketa destên wî, wî dixwend. Wî di hundurê

demeke kurt de, ji bilî tirkî û kurdî xwe hînî erebî jî kir. Piştî ku wî

mewlûda kurdî ji ber kir, dest bi nivîsandina helbestan kir. Pêşî bi

tirkî, dû re jî bi kurdî nivîsand. Dawî dawî, wî bi hemû hêza xwe,

xwe da siyasetê. Ji ber vê yekê ew mecbûr ma ku wdatê xwe terk bike

û derkeve derveyî welêt. Ew pêşî li welatên ereban, dû re jî li

Ewrûpayê bi cih û war bû.

A va ye; niha jî ew bi bîst saliya xwe, li serbajarê Swêdê, li Stockholmê,

di xaniyê xwe yê xalî de rûniştiye û serpêhatiya xwe dinivîsîne.

174

WEŞANÊN NÛDEME

> BINGEHÊN GRAMERA KURDMANCÎ Celadet Bedir-Xan / Gramer

DÊ Û DÊMARÎ Egîdê Xudo / Roman

KESKESOR Nûredîn Zaza/Çîrok

Dl FOLKLORA KURDÎ DE SERDESTIYEKE JINAN Rohat / Lêkolîn

HÊZ Cl BEDEWIYA PÊNÛSÊ Mehmed Uzun / Essay (Ceribandin)

MÎRZA MEHEME Medenî Ferho / Roman

> MILKÊ EVÎNÊ Rojen Bamas / Şiîr

BIYANÎ Albert Camus Werger: Fawaz Hesên / Roman

SEVÊN SPÎ Dostoyevskî Werger: Firat Cewerî/Roman

MISK Û MIROV John Steinbeck Werger: Firat Cewerî/Roman

BEXÇEYÊ VÎSNE Çexov Werger: Rrat Cewerî / Piyes

Ll BENDA GODOT Samuel Beckett Werger: F'rat Cewerî/Piyes

GOTINÊN NAVDARAN Amadekar: Firat Cewerî / Aforisma

GIRTÎ Firat Cewerî/ Çîrok

KEVOKA SPÎ Firat Cewerî/ Çîrok

Çîrokên dı vê plrtClkê de dı des(pêkı salên 80'ê de

haane nıvîsandın cl pıranıya wan dı kovarên wan salan

de hatJne weşandın. Mîna pIrtûk Jî dı sala 1986'an de

derket. Demeke dırêJ dı ser nıvîsandın û çapkırına van

çîrokan re derbas bClye; Lêbelê bClyerên çîrokan, rewşa

zarokên kurdan, rewşa welêt, ars cl zılma leşkeran hê Jî

berdewam e.

Gava ez berî nıha bı çend salan serıyekî çClbClm welêt

û mın rewşa welêt bı çavên y;we dîn bû, mın JI nû ve

çapkırına van çîrokan p y;we re mîna berpırsıyarıyekê

dît. Dıgel ku nêrîna mın ya dı derheqa forma çîrokê de

hanye guherun Jî, dîsan ez bawer nakım ku ez ê îro bıkanıbım

bıgıhîpm zımanê van çîrokan, germahıya wan,

pdılıya wan. Firat Cewerî

**