Dersin Verildiği Yarıyıl (Ders her iki yarıyıl veriliyorsa yıllık ders olarak belirtilmesi gerekir)
V. Yarıyıl
Dersin Öğretim Üyesi (Üyeleri)
Yrd.Doç. Dr. Zeynep ÇAKMAKÇI
Öğretim Sistemi (Örgün Eğitim, Uzaktan Eğitim)
Örgün Öğretim
Eğitim Dili (Türkçe, İngilizce, Almanca)
Türkçe
Dersin Önkoşulu Olan Ders(ler) (Önkoşul olan dersler ya da bu dersi başarmak için alınmış olması önerilen dersler varsa yazılması gerekir. Ön koşul ders yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar (Ders için önerilen konular varsa yazılması, yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Yok
Staj Durumu (Bu dersle ilgili herhangi bir staj uygulaması varsa yazılması, yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Yok
DERSİN AMACI
Bu ders kapsamında Roma-Erken Hristiyanlık -Erken Bizans duvar resimlerinin Anadolu ve Anadolu dışı örnekler üzerinden teknik, üslup ve ikonografik değerleriyle incelenmesi amaçlanır. Ayrıca İkonaklazma dönemi ve sonrasında değişen bezeme anlayışı ve yeni resim programı örneklerle eşliğinde incelenerek, dönemin tasvir üzerindeki etkisi tartışılır.
ÖĞRENME ÇIKTILARI
1.Bizans Resim Sanatının genel tanımını ve yapım tekniklerini
açıklayarak dönemlerine göre benzerlik ve farklılıklarını tartışır.
2. Bizans Resim Sanatı örneklerini dönemlerine göre, ikonografileri ve üslup özellikleri açısından değerlendirebilecektir.
3. Bizans Resim Sanatını, dönemin siyasal, sosyal, dini, ekonomik ve sanatsal boyutlarının tümünü göz önünde bulundurarak değerlendirebilecektir.
4. Bizans Resim Sanatında işlenen konuları göz önüne alarak dönemin siyasal, sosyal, dini, ekonomik ve sanatsal durumunu tartışır.
DERSİN İÇERİĞİ
Bu ders kapsamında Geç Roma, Erken Hristiyanlık dönemi duvar resimleri ile Roma Katakomplarındaki duvar resimleri ve İtalya'daki erken Bizans dönemi yapılarını süsleyen mozaikler konu edilecek, ayrıca İkonaklazma dönemi ve sonrasında ortaya çıkan resim faaliyetleri Anadolu ve Anadolu dışı yapı örnekleri üzerinden ayrıntılı olarak incelenecektir.
HAFTALIK AYRINTILI DERS İÇERİĞİ (YARIYILLIK DERSLER İÇİN ARASINAV VE FİNAL SINAVLARI DAHİL EDİLEREK 17 HAFTALIK)
KONULAR
Teorik Dersler
Uygulama
1
Bizans resim sanatının genel tanıtımı ve yapım tekniklerine ve türlerine göre gruplandırılması
2
Anadolu ve Anadolu dışından erken dönem duvar resimlerinin incelenmesi- (görsel malzeme eşliğinde)
3
Roma Katakomplarında yer alan Erken Hristiyanlık Dönemi duvar resimlerinin ikonografik ve üslupsal açıdan incelenmesi (görsel malzeme eşliğinde)
4
Anadolu’da bulunan Geç Roma-Erken Bizans dönemi zemin mozaiklerinin ikonografik ve üslupsal açıdan incelenmesi- Antakya örnekleri (görsel malzeme eşliğinde)
5
İtalya’daki Erken Bizans dönemi yapılarını bezeyen mozaik teknikli duvar resimlerinin incelenmesi ve yorumlanması- Roma’da bulunan örnekler (görsel malzeme eşliğinde)
6
İtalya’daki Erken Bizans dönemi yapılarını bezeyen mozaik teknikli duvar resimlerinin incelenmesi ve yorumlanması- Ravenna’da bulunan örnekler (görsel malzeme eşliğinde)
7
Yunanistan’daki Erken Bizans dönemi yapılarını bezeyen mozaik teknikli duvar resimlerinin incelenmesi ve yorumlanması- (görsel malzeme eşliğinde)
8
ARA SINAV
9
İstanbul Büyük Saray Mozaiklerinin ikonografik ve üslupsal açıdan incelenmesi-(görsel malzeme eşliğinde)
10
İkonaklazma döneminin anlatılması ve bu dönemin Bizans tasvir sanatına etkilerinin örneklerle tartışılması-(görsel malzeme eşliğinde)
11
İkonaklazma sonrası ortaya konan yeni tasvir anlayışının Bizans resim sanatındaki uygulamaları ve Dönemin genel özelliklerinin irdelenmesi- İstanbul Ayasofya Kilisesi mozaiklerine genel bir bakış -(görsel malzeme eşliğinde)
12
İstanbul Ayasofya’sı duvar mozaiklerinin detaylı incelenmesi ve dönemin tasvir anlayışının böyle anıtsal bir yapıdaki etkilerinin tartışılması -(görsel malzeme eşliğinde)
13
Orta Bizans Dönemi Resim sanatına giriş. Kiliselerde uygulanan yeni resim programı ve ikonografisinin anlatımı- (görsel malzeme eşliğinde)
14
Yunanistan’ın Orta Bizans Dönemi yapılarındaki tasvirlerin örneklerle incelenmesi - Khios, Nea Moni Kilisesi, Daphni, Dormition Kilisesi, Delphi Hasios Loukos Kilisesi (görsel malzeme eşliğinde)
15
Kapadokya bölgesi kaya kiliselerinde görülen resim programı ve örneklerin incelenmesi
16
FİNAL SINAVI
17
FİNAL SINAVI
DERS KİTABI/MALZEMESİ/ÖNERİLEN KAYNAKLAR
-BECKWITH, J., Early Christian and Byzantine Art, London 1979
-BOURGUET, P., Early Christian Painting, New York 1966.
-BOVINI, G., Ravenna Mozaikleri, Katalog
-Cutler, Transfiguration: Studies in the Dynamics of Byzantine Iconography, London 1975.
-CULTER, A., Imagery And Ideology İn Byzantıne Art, Great Britain 1992.
-DEMUS, Byzantine Mosaic Decoration, London 1948.
-FERGUSON, G., Signs And Symbols İn Chrıstıan Art, London 1955.
-GRABAR, A., La Peinture Byzantine, 1979.
-GRANT, M., The Art And Life Of The Herculaum And Pompei, Milan 1979.
Hetherington, P., Byzantium, City of Gold, City of Faith, 1981.
-MATHEWS, T. F., Byzantium, From Antiquity to the Renaissance, New York 1998.
-RICE, D.T., The Art of Byzantium, London 1959.
-RICE, D.T., Art of the Byzantine Era, London 1994.
-ÖTÜKEN, Y., Göreme, Kültür ve Turizm BakanlıĞı Yayını Tanıtma Eserleri Dizisi, Ankara 1987.
-ÖTÜKEN, Y., Ihlara Vadisi, Kültür Bakanlığı Tanıtma Eserleri Dizisi, Ankara 1990.
DEĞERLENDİRME
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri
Sayısı
Katkı Yüzdesi %
Ödev
2
40
Ara Sınav
1
60
TOPLAM
100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinliklerinin Başarı Notuna Katkısı
40
Yarıyıl (Yıl) sonu sınavının Başarı Notuna Katkısı
60
TOPLAM
100
Dersin Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme Etkinlikleri Çerçevesinde İş yükünün Hesaplanması
Etkinlikler
Sayısı
Süresi
(saat)
Toplam İş Yükü
(saat)
Haftalık ders saati
14
2
28
Ara sınav sayısı ve harcanacak süre
1
2
2
Ara sınava hazırlanmak için çalışılması gereken süre
1
10
10
Final sınavı ve harcanacak süre
1
2
2
Final sınavına hazırlanmak için çalışılması gereken süre
1
16
16
Bir yarıyılda verilecek ödev sayısı ve hazırlamak için harcanacak süre
2
10
20
Dersin tekrarı için 1 yarıyılda harcanması gereken toplam süre
14
3
42
Dersin başarılması için harcanması gereken toplam süre
120 saat
AKTS KREDİSİNİN HESAPLANMASI
120/30=4 AKTS
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
Ders Öğrenme Çıktıları
Program Çıktıları
PÇ1
PÇ2
PÇ3
PÇ4
PÇ5
PÇ6
PÇ7
PÇ8
PÇ9
PÇ10
PÇ 11
PÇ 12
ÖÇ1
5
5
5
3
4
3
4
4
4
5
5
5
ÖÇ2
5
5
4
2
2
3
3
4
2
5
5
5
ÖÇ3
3
4
5
2
4
5
4
5
3
5
5
3
ÖÇ4
5
5
5
3
4
3
4
4
4
5
5
5
*Katkı düzeyi:1 Çok Düşük, 2 Düşük, 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek
Dersin Verildiği Yarıyıl (Ders her iki yarıyıl veriliyorsa yıllık ders olarak belirtilmesi gerekir)
VI. Yarıyıl
Dersin Öğretim Üyesi (Üyeleri)
Yrd.Doç. Dr. Zeynep ÇAKMAKÇI
Öğretim Sistemi (Örgün Eğitim, Uzaktan Eğitim)
Örgün Öğretim
Eğitim Dili (Türkçe, İngilizce, Almanca)
Türkçe
Dersin Önkoşulu Olan Ders(ler) (Önkoşul olan dersler y a da bu dersi başarmak için alınmış olması önerilen dersler varsa yazılması gerekir. Ön koşul ders yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar (Ders için önerilen konular varsa yazılması, yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Yok
Staj Durumu (Bu dersle ilgili herhangi bir staj uygulaması varsa yazılması, yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Yok
DERSİN AMACI
Bu ders kapsamında Son Bizans dönemi anıtsal resim sanatı örneklerinin başta İstanbul olmak üzere Anadolu’daki yapı örnekleri üzerinden teknik, üslup ve ikonografik değerleriyle incelenmesi amaçlanır.
ÖĞRENME ÇIKTILARI
1.Bizans Resim Sanatının genel tanımını ve yapım tekniklerini
açıklayarak dönemlerine göre benzerlik ve farklılıklarını tartışır.
2.Bizans Resim Sanatı örneklerini dönemlerine göre, ikonografileri ve üslup özellikleri açısından değerlendirebilecektir.
3.Bizans Resim Sanatını, dönemin siyasal, sosyal, dini, ekonomik ve sanatsal boyutlarının tümünü göz önünde bulundurarak değerlendirebilecektir.
4.Bizans Resim Sanatında işlenen konuları göz önüne alarak dönemin siyasal, sosyal, dini, ekonomik ve sanatsal durumunu tartışır.
DERSİN İÇERİĞİ
Son Bizans dönemi anıtsal resim sanatının genel özelliği hakkında bilgi verilerek, dönemin tasvir anlayışı ve resme uygulanışı yapı örnekleri üzerinden incelenir.
HAFTALIK AYRINTILI DERS İÇERİĞİ (YARIYILLIK DERSLER İÇİN ARASINAV VE FİNAL SINAVLARI DAHİL EDİLEREK 17 HAFTALIK)
KONULAR
Teorik Dersler
Uygulama
1
Son Bizans Döneminin ekonomik ve siyasi durumu hakkında bilgi verilerek bunun tasvir sanatına etkileri tartışılır.
2
Son Bizans dönemi resim sanatını ayrıntıyla inceleme ve kavrama- İstanbul Kariye (Khora Manastır Kilisesi) camii resimlerine genel bakış (görsel malzeme eşliğinde)
3
İstanbul Kariye (Khora Manastır Kilisesi) camii resim programını ayrıntıyla inceleme. İkonografik ve üslupsal farklıkları ortaya koyarak dönem özelliğini belirleme ve yorumlama (görsel malzeme eşliğinde)
4
İstanbul Fethiye (Pammakaristos kilisesi) Camii resim programını inceleme ve tartışma (görsel malzeme eşliğinde)
5
Son Bizans dönemi resim programını İstanbul dışı örnekler üzerinden inceleme ve yorumlama Trabzon Aya Sofya Kilisesi freskolarını inceleyerek İstanbul örnekleriyle karşılaştırma ve değerlendirme (görsel malzeme eşliğinde)
6
Bizans kitap resmine giriş. İçerik ve türlerine göre yazmaları sınıflandırma
7
Erken Bizans Dönemi yazmalarına bakış. Sinop ve Rossano İncili (görsel malzeme eşliğinde)
8
ARA SINAV
9
Erken Bizans Dönemi yazmalarına bakış. Viyana Genesis ve Rabula İncili ile Dioskorides yazması (görsel malzeme eşliğinde)
10
Orta Bizans Dönemi yazmaları hakkında genel bilgi. Bu dönem yazmalarının üslupsal ve ikonografik özelliklerini anlatma. Khludou Psalteri (görsel malzeme eşliğinde)
11
Orta Bizans Dönemi yazmalarına bakış. Paris Psalteri (görsel malzeme eşliğinde)
12
Orta Bizans Dönemi yazmalarına bakış. Kosmographia ve Leo İncili (görsel malzeme eşliğinde)
13
Orta Bizans Dönemi yazmalarına bakış. Yeşu Rulosu ve Psedo Ophianus yazması (görsel malzeme eşliğinde)
14
Orta Bizans Dönemi yazmalarına bakış. II.Basileus Menelogion’u ve psalteri, (görsel malzeme eşliğinde)
15
Orta Bizans Dönemi yazmalarına bakış. Ioannes Khrysostomos Homiliyesi ve Saray Octotech’i (görsel malzeme eşliğinde)
16
FİNAL SINAVI
17
FİNAL SINAVI
DERS KİTABI/MALZEMESİ/ÖNERİLEN KAYNAKLAR
-BECKWITH, J., Early Christian and Byzantine Art, London 1979
-BOURGUET, P., Early Christian Painting, New York 1966.
-BOVINI, G., Ravenna Mozaikleri, Katalog
-CUTLER, Transfiguration: Studies in the Dynamics of Byzantine Iconography, London 1975.
-CUTLER, A., Imagery And Ideology İn Byzantıne Art, Great Britain 1992.
-DEMUS, Byzantine Mosaic Decoration, London 1948.
-FERGUSON, G., Signs And Symbols İn Chrıstıan Art, London 1955.
-GRABAR, A., La Peinture Byzantine, 1979.
-GRANT, M., The Art And Life Of The Herculaum And Pompei, Milan 1979.
-HETHERINGTON, P., Byzantium, City of Gold, City of Faith, 1981.
-MATHEWS, T. F., Byzantium, From Antiquity to the Renaissance, New York 1998.
-RICE, D.T., The Art of Byzantium, London 1959.
-RICE, D.T., The Church Of Hagıa Sophia At Trabzond, Edinburg 1968.
-RICE, D.T., Art of the Byzantine Era, London 1994.
- OUSTERHOUT, R., Sanatsal Açıdan Kariye Camii, İstanbul 2002.
-ÖTÜKEN, Y., Göreme, Kültür ve Turizm BakanlıĞı Yayını Tanıtma Eserleri Dizisi, Ankara 1987.
-ÖTÜKEN, Y., Ihlara Vadisi, Kültür Bakanlığı Tanıtma Eserleri Dizisi, Ankara 1990.
DEĞERLENDİRME
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri
Sayısı
Katkı Yüzdesi %
Ödev
2
40
Ara Sınav
1
60
TOPLAM
100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinliklerinin Başarı Notuna Katkısı
40
Yarıyıl (Yıl) sonu sınavının Başarı Notuna Katkısı
60
TOPLAM
100
Dersin Öğrenme, Öğretme ve Değerlendirme Etkinlikleri Çerçevesinde İş yükünün Hesaplanması
Etkinlikler
Sayısı
Süresi
(saat)
Toplam İş Yükü
(saat)
Haftalık ders saati
14
2
28
Ara sınav sayısı ve harcanacak süre
1
2
2
Ara sınava hazırlanmak için çalışılması gereken süre
1
10
10
Final sınavı ve harcanacak süre
1
2
2
Final sınavına hazırlanmak için çalışılması gereken süre
1
16
16
Bir yarıyılda verilecek ödev sayısı ve hazırlamak için harcanacak süre
2
10
20
Dersin tekrarı için 1 yarıyılda harcanması gereken toplam süre
14
3
42
Dersin başarılması için harcanması gereken toplam süre
120 saat
AKTS KREDİSİNİN HESAPLANMASI
120/30=4 AKTS
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
Ders Öğrenme Çıktıları
Program Çıktıları
PÇ1
PÇ2
PÇ3
PÇ4
PÇ5
PÇ6
PÇ7
PÇ8
PÇ9
PÇ10
PÇ 11
PÇ 12
ÖÇ1
5
5
5
3
4
3
4
4
4
5
5
5
ÖÇ2
5
5
4
2
2
3
3
4
2
5
5
5
ÖÇ3
3
4
5
2
4
5
4
5
3
5
5
3
ÖÇ4
5
5
5
3
4
3
4
4
4
5
5
5
*Katkı düzeyi:1 Çok Düşük, 2 Düşük, 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek
Dersin Verildiği Yarıyıl (Ders her iki yarıyıl veriliyorsa yıllık ders olarak belirtilmesi gerekir)
V. Yarıyıl
Dersin Öğretim Üyesi (Üyeleri)
Yrd.Doç. Dr. H. Sibel ÜNALAN
Öğretim Sistemi (Örgün Eğitim, Uzaktan Eğitim)
Örgün Eğitim
Eğitim Dili (Türkçe, İngilizce, Almanca)
Türkçe
Dersin Önkoşulu Olan Ders(ler) (Önkoşul olan dersler ya da bu dersi başarmak için alınmış olması önerilen dersler varsa yazılması gerekir. Ön koşul ders yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar (Ders için önerilen konular varsa yazılması, yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Yok
Staj Durumu (Bu dersle ilgili herhangi bir staj uygulaması varsa yazılması, yoksa “yok” diye belirtilmesi gerekir.)
Yok
DERSİN AMACI
Rönesans döneminde resim, heykel ve mimari alanında üretilen yapıtlar, ait oldukları çağın tarihsel, toplumsal ve düşünsel gelişmeleri dikkate alınarak incelenir. Maniyerizm hakkında bilgi verilerek bu sanatın temsilcilerinin eserleri incelenir.
ÖĞRENME ÇIKTILARI
1. Rönesans Heykel Sanatı hakkında bilgi verebilir.
2. Rönesans Mimarisi hakkında bilgi verebilir ve dönemler arasında karşılaştırma yapabilir.
3. İtalya dışında Kuzey Avrupa’daki Rönesans Resim Sanatı ve sanatçıları hakkında bilgi verebilir.
4. İtalya ve İtalya dışında Kuzey Avrupa’daki Resim Sanatı arasında karşılaştırma yapabilir.
5. Maniyerizm hakkında bilgi verebilir.
6. Maniyerist sanatçıları öğrenir.
7. Maniyerist heykel, mimari ve resim sanatı hakkında bilgi verebilir.
8. Rönesans Sanatı ve Maniyerist akımın özelliklerini kavrar ve karşılaştırma yapabilir.
DERSİN İÇERİĞİ
Rönesanas dönemi mimarisi ve heykel sanatı, İtalya dışındaki Rönesans Sanatı (Kuzey Avrupa’daki 16. Yüzyıl sanatı) ve Maniyerizm anlatılacaktır.
HAFTALIK AYRINTILI DERS İÇERİĞİ (YARIYILLIK DERSLER İÇİN ARASINAV VE FİNAL SINAVLARI DAHİL EDİLEREK 17 HAFTALIK)
KONULAR
Teorik Dersler
Uygulama
1
Rönesans Heykel Sanatı hakkında bilgi verilmesi ve sanatçıların üslup özellikleri ile eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması Lorenzo Ghiberti, Donatello, Andrea del Verrochio,
2
Erken Rönesans Mimarisi hakkında bilgi verilmesi ve sanatçıların üslup özellikleri ile eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Filippo Brunelleschi, Bartolomeo Michelozzo)
3
Erken Rönesans Mimarisi hakkında bilgi verilmesi ve sanatçıların üslup özellikleri ile eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Leon Battista Alberti)
4
Yüksek Rönesans Mimarisi hakkında bilgi verilmesi ve sanatçıların üslup özellikleri ile eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması Antonio da Sangallo
5
İtalya dışındaki Rönesans Sanatı ve Kuzey Avrupa’da 16. Yüzyıl Resim Sanatı hakkında bilgi verilmesi ve bu dönem sanatçılarının üslup özellikleri ile eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Jan Van Eyck, Albrecht Dürer, Matthias Grunewald)
6
Kuzey Avrupa’da 16. Yüzyıl Resim Sanatı hakkında bilgi verilmesi ve bu dönem sanatçılarının üslup özellikleri ile eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Hans Holbein, Albrecht Altdorfer, Joachim Patenier)
7
Kuzey Avrupa’da 16. Yüzyıl Resim Sanatı hakkında bilgi verilmesi ve bu dönem sanatçılarının üslup özellikleri ile eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Hieronymus Bosh, Pieter Brueghel)
8
ARA SINAV
9
Maniyerizm (1520-1600) hakkında bilgi verilmesi ve bu akımın genel özelliklerinin anlatılması
10
Maniyerist Heykel Sanatı hakkında bilgi verilerek bu dönem sanatçılarının üslup özellikleri ve eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Benvenuto Cellini, Michelangelo Buonarroti)
11
Maniyerist Mimari hakkında bilgi verilerek bu dönem sanatçılarının üslup özellikleri ve eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Michelangelo Buonarroti)
12
Maniyerist Mimari hakkında bilgi verilerek bu dönem sanatçılarının üslup özellikleri ve eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Vignola-Gia Como della Porta, Jacopo Sansovina)
13
Maniyerist Mimari hakkında bilgi verilerek bu dönem sanatçılarının üslup özellikleri ve eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Andrea Palladio)
14
Maniyerist Resim hakkında bilgi verilerek bu dönem sanatçılarının üslup özellikleri ve eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Parmagianino, Jacoppo Carucci Pontormo, Agnolo Bronzino)
15
Maniyerist Resim hakkında bilgi verilerek bu dönem sanatçılarının üslup özellikleri ve eserlerinin görseller eşliğinde anlatılması (Paolo Caliari Veronese, Jacopo Rabusti Tintoretto, El Greco)
16
FİNAL SINAVI
17
FİNAL SINAVI
DERS KİTABI/MALZEMESİ/ÖNERİLEN KAYNAKLAR
-BELL, JULIAN, Mirror of the World-A New History of Art, 2007.
-BELL, JULIAN, (Çev. Ünlü, U. C. – İleri, N. – Gürtuna, R.), Sanatın Yeni Tarihi, İstanbul 2009.
-BURCKHARDT, JACOB, The Architecture of the Italian Renaissance, Chicago 1985.
-CÖMERT, BEDRETTİN, Giotto’nun Sanatı, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara 1977.
-CÖMERT, BEDRETTİN, Mitoloji ve İkonografi, Ankara 2006.
-CROIX, HORST DE LA – TANSEY, RICHARD G. – JOVANOVICH, HARCOURT BRACE, Art Through The Ages, New York 1948 (8th edition 1986).
-Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C.1,2,3, Yem Yayınları, İstanbul 1997.
-ERHAT, AZRA, Mitoloji Sözlüğü, İstanbul 1993.
-FERGUSON, G., Signs and Symbols in Christian Art: with illustrations from paintings of the Renaissance, Oxford University Press, 1976.
-FLETCHER, BANİSTER, A History of Architecture, London 1943.
-FRERE, JEAN-CLAUDE, Early Flemish Painting, Terrail, Paris 1997(2007).
-GOMBRICH, E.H., Çev. Cömert, B., Sanatın Öyküsü, İstanbul 1992.
-GORDON, DILLIAN, 100 Great Paintings: Duccio to Picasso, London 1989.
