Türk Edebiyatı Ders Kitabı-MEB,Türkçe Sözlük-TDK., Yazım Kılavuzu-TDK, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi-Nihat Sami BANARLI , makale Örnekleri
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri:
Dikkati Çekme
9. Sınıf Türk Edebiyatı dersinde şiir ve gelenek konusunda saf şiir geleneği konusunu görmüştünüz. Buradan hareketle saf şiir hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Güdüleme
Şiirde ahenk unsurları nelerdir?
Gözden Geçirme
Saf şiir konusu metin örneklerinden yararlanılarak işlenecektir…
Derse Geçiş
TAKRİR: Geçen ders işlenen konuların tekrar edilmesi, kazanımların değerlendirilmesi, analiz...
SUNUŞ: Hafta içinde işlenecek konu/konuların ve kazanımların tanıtılması, işleniş stratejileri ve yararlanılacak materyaller hakkında sunuş yapılacak
* Geçen hafta işlenen şu konular soru-cevap yöntemi ile tekrar edilecek.
ANLATIM: Saf şiir hakkında kısaca bilgiler verilmesi.
* Paul Verlaine’ın ŞİİR SANATI adlı şiiri okunarak şiirde şairin dile getirdiği görüşler belirlenecek.
[!] Gruplar oluşturan öğrenciler Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Muhip Dıranas, Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır (Yedi Meşale Grubu’ndaki diğer isimlerden) ve Cahit Sıtkı Tarancı gibi şairlerden seçtikleri şiirleri okur; bunların ses, söyleyiş, mısra örgüsü, tema ve dil bakımlarından özelliklerini belirler. Böylece önce öğrenciler derse hazırlanırlar; sonra da kazanımlarda ifade edilen hususlardan, önerilen etkinliklerden ve verilen açıklamalardan hareketle seçilmiş şiir metinlerini ahenk, yapı, tema ve dil bakımlarından inceler ve değerlendirirler.
[!] Şiirde ahengin söyleyiş tarzı, ritm, kafiye, iç kafiye ve aliterasyon gibi ses benzerliklerinden oluştuğunu kavratılır
Öğrenciler, kasetten veya CD’den tiyatro sanatçılarının okuduğu şiirleri dinler, onlar gibi şiir okumaya çalışır.
* N.Fazıl KISAKÜREK’in kendi sesinden şiirler dinlettirilecek.
Öğretmen, şiir okuma yarışması düzenler. Yarışmaya katılacak şiirlerin bu ünitenin konusu olan metinlerden olması istenir.
ETKİNLİK: Racaizade Mahmut Ekrem’in “ ŞEVKİ YOK “ adlı şiiri ile Ziya Gökalp’in “ Lisan” adlı şiirleri okunarak şiirler şiri dili, gelenekle ilişkisi yönünden incelenir.
* Öğrenci gruplarına şiirlerdeki ruh hallerini ve imgeleri bulmaları istenecek.
** C. Baudelaire’in “ Hüzün ve Serseri “ adlı şiiri ile Mallarme’nin “ Deniz matemi “ adlı şiirinden hareketle ortaya çıkan edebi akımın özellikleri belirnecek.
Öğrenciler, Ahmet Haşim’in veya Yahya Kemal’in bir şiiriyle Ahmet Hamdi Tanpınar’ın, Necip Fazıl’ın, Ahmet Muhip Dranas’ın bir şiirini ahenk ve tema bakımından karşılaştırırlar.
** Y: Kemal Beyatlı’nın “Sessiz gemi “ şiiri ile N.Fazıl KISAKÜREK’in “ TAKVİMDEKİ DENİZ “ adlı şiiri tema ve ahenk yönünden karşılaştırılacak.
METİN İNCELEME: Ziya Osman Saba’nın “ Çocukluğum “ adlı şiiri okunarak şiirdeki söyleyiş tarzı, kafiye, aliterasyon ve ritim özellikleri bulunacak. Şiirdeki sestekrarları üzerinde durulacak. Şiirdeki söz sanatı bulunacak.
[!] Millî Edebiyat Dönemi’ndeki şiir hareketlerinin ve etkinliklerinin bu dönemin şiirini oluşturduğu vurgulanır.
METİN İNCELEME: C.Sıtkı Tarancı’nın “Otuz Beş yaş “ şiiri okunarak ahenk yönünden incelenecek. Şiirdeki söz sanatları bulunacak. Şiir yapı yönünden incelenecek. Şiirin teması bulunacak.
[!]Şiire özgü düşsel bir âlem kurduklarını belirtilir.
Öğrenciler, gizemciliğin özelliklerini araştırırlar. Araştırma sonuçlarını arkadaşlarıyla paylaşırlar.
Öğrenciler, Necip Fazıl, Ahmet Muhip Dıranas veya Ahmet Hamdi Tanpınar’dan bir şiir, bir de 1911-1920 yılları arasında hece vezni ve sade dille yazılmış bir şiir seçerler (her öğrenci farklı şiir seçebilir). Şiirleri ses, tema, yapı ve dil bakımlarından inceler ve karşılaştırırlar. Şiirler arasındaki benzer ve farklı yönleri belirlerler ve ortak fikirleri sıralarlar.
METİN İNCELEME. A. Munip Dranas’ın “Olvido” adlı şiiri yapı, tema, ahenk, yerli ve mahalli olan unsurlar, söz sanatları yönünden incelenecek.
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri
(Ödev, deney, problem çözme vb.)
Grupla Öğrenme Etkinlikleri
(Proje, gezi, gözlem vb.)
Özet
ANLAMA YORUMLAMA: Verilen şiir örnekleri incelenerek saf şiir anlayışının özellikleri belirlenecek.
TAKRİR: Konu soru cevap yöntemi ile tekrar edilecek.
Saf (Öz) Şiir Anlayışı
Saf şiir anlayışı Paul Valery’nin şiirde dili her şeyin üstünde tutan görüşünden hareketle, Batı edebiyatından Paul Valery,Stephane Mallerme ve Divan şiirinin biçimci yapısından bir hayli etkilenen şairlerimizde (Ahmet Haşim, Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Behçet Necatigil, Asaf Halet Çelebi, Necip Fazıl Kısakürek, Özdemir Asaf, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Ziya Osman Saba) görülen ortak zevk ve anlayışa verilen addır.
Türk edebiyatında “Saf Şiir” eğilimi Ahmet Haşim’in “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” adlı makalesiyle (Türk edebiyatında ilk poetika örneği kabul edilir.) başlar.
Saf (öz) Şiirin Özellikleri
1- Şiirde her türlü ideolojik sapmanın dışında kalarak sadece okuyucuda estetik haz uyandıran şiir yazma eğilimi, bu şairleri her türlü mektepleşme eğiliminin dışında kalıp müstakil şahsiyetler olarak şiir yazmaya yöneltmiştir.
2- Saf şiir anlayışına sahip şairler Milli Edebiyat Dönemi şiir hareketlerinden etkilenmişlerdir.
Şiiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu şairlerde düşsel(hayali) ve bireysel yön ağır basar.
3- Saf şiir anlayışında estetik tavır ön plandadır. Bu anlayıştaki şairler didaktik bilgiden uzak durup; bir şey öğretmeyi değil, musikiyle ya da musikinin çağrıştırdığı, uyandırdığı imgelerle insanın estetik duyarlılığını doyurmayı amaç edinirler.
4- Saf şiir anlayışına sahip şairler şiirde anlama fazla önem vermezler. Anlaşılmak için değil; duyulmak, hissedilmek için şiir yazarlar.
5- Sanatın form sorunu olduğuna inanan bu şairler için önemli olan iyi ve güzel Şiir yazmaktır. Bu anlayışla kendilerine özgü özel imge düzeni oluştururlar.
6- Özgün ve yaratıcı olan bu imgeler dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni olanaklar sunacak bir yapıya sahiptir.
7- Dilde saflaşma düşüncesi kendini rahat şiir yazma şeklinde başat(baskın) öğe olarak gösterir.
8- Şiirsel söylemin zirvesine ulaşmak düşüncesiyle dilin yücelişi paralellik gösterir.
9- Şiiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu şairlerde düşsel ve bireysel yön ağır basar.
10- İçsel ve bireysel bir yaklaşımla evrensel insan tecrübesini dile getirirler.
11- Şiirde biçim endişesi duyan bu şairlerde dize ve dil baş tacıdır.
12- Disiplinli çalışarak mükemmele varan halis şiir yazma endişesi kendisini hissettirir.
13- Şairlerde sembolizm akımının izleri görülür.
14- Gizemselcilik bireyselcilik, ruh, ölüm ,masal ,mit temaları yoğun olarak işlenir.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme:
Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme
Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme
Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde öğrenme hızında olan öğrenciler için ek Ölçme-Değerlendirme etkinlikleri
* Öz şiir anlayışının özellikleri nelerdir?
* Öz şiir anlayışına sahip şairlerimiz kimlerdir?
* Otuz Beş Yaş, Olvido, Takvimdeki Deniz” adlı şiirlerde öz şiir anlayışının hangi özellikleri vardır?
* Öz şiir anlayışını sürdüren şairler daha çok batı edebiyatındaki hangi akımdan etkilenmişlerdir?
* N. Fazıl Kısakürek’in “ Bendedir” adlı şiirini ahenk, tema, yapı, söz sanatları, gelenekle ilişkisi yönünden inceleyiniz.
* Kazanımların değerlendirilmesi.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Şiirler 9. Sınıf II. Ünitede yer alan “Şiir İnceleme Yöntemi”ne göre işlenecektir.
