Urbanizasiya — şəhərlərin böyüməsi və şəxsiyyətin depersonalizasiyası, kollektiv ünsiyyət formalarından təcrid olunması ilə bağlı problemlərdir. Urbanizasiya yeni yardım modellərinin yaranmasına səbəb olan amillərdən biridir.
Urbanizasiya identikliyin yeni prinsiplərini formalaşdırır. Müxtəlif etnik qruplar, onların dini dəyərləri və oriyentasiyaları ərazi bütövlüyünün qlobal koordinatları səviyyəsində vahid status əldə edir. Şəhər sakininin statusu yalnız infrastrukturun müxtəlif növlərinə əlçatanlığı üçün müəyyən üstünlük vermir, o informasiyanın istehlakçısı olmağa, təhsil sisteminin və səhiyyənin istehlakçısı olmağa, əmək bazarında istehsal münasibətlərinə daxil olmaq şəraiti yaradır. Digər tərəfdən, şəhər infrastrukturu şəxsiyyətin dezadaptasiyasının amili rolunda çıxış edə bilər. Şəhərin ritmi, informasiya axını daim artan fərdi ayrılıq fonunda fərdi rəqabətin, kollektiv dəstəyin yoxluğu — bütün bunlar və başqa amillər davranışının reallıqdan kənara çıxmasının müxtəlif modellərini təhrik edə bilər. İdentikliyin başqa formalarının axtarışı yalnız səfilliyə deyil, həm də alkoqolizm, narkomaniya, cinayət kimi, qeyri-qanuni hərəkətlərin müxtəlif təzahürlərini çağıra bilər. Şəhərin və onun infrastrukturunun inkişafı yalnız vahid ərazinin sahələrində fərqi müəyyən etmirlər, həm də identikliyin müxtəlif modellərini formalaşdırırlar ki, bu da sosial işin inkişafının dinamikasına təsir etməyə bilmir. Sənaye inqilabı sosial işin inkişafına bilavasitə təsir göstərdi. Bərpa və insan kapitalının saxlanılması bu dövrdə günün vacib problemi oldu. İstehsal — yalnız maddi rifah amili deyil, eyni zamanda sosial fayda mənbəyi, "məmnunluğun aləti", fərdin ehtiyacları, həm də şəxsi dramların və həyata keçirilməmiş həyat ssenarilərinin amilidir. İstehsal münasibətlərinin sistemində təkcə məhsul deyil, həm də insanlar özləri, daha dəqiqi, onlarda özlərini təcəssüm etdirən bacarıqlar dəyər olmağa başlayırlar. Sığorta sistemi, əmək resurslarının bərpasının sistemi identikliyin ən əhəmiyyətli amili olur. Sənaye inqilabı yalnız cəmiyyətə stratlara ayrılmanın yeni spektrlərini daxil etmədi, həm də yoxsulluğun müxtəlif hədlərini formalaşdırdı. Sosial təhdid amili kimi dilənçilik, xüsusilə təşkil edilmiş dilənçilik, özündə cəmiyyətin destabilizasiyasının amili kimi ictimai əlaqələrə və münasibətlərə təhdidi ehtiva edir. Bütün bunlar sosial dəstəyin və köməyin yeni formalarını yaratmaya bilmirdi. Əlilliyin istehsal travmaları kimi yeni formaları meydana çıxdı. XX əsrin başlanğıcında istehsalda kişilərin payı daha əhəmiyyətli idi, onlar praktik olaraq ailənin maddi rifahına zamin idilər. Onların əlilliyi ailələri yaşamaq uğrunda mübarizə həddinə gətirirdi.
Dostları ilə paylaş: |