vcoskun@sakarya.edu.tr Görüşme saatlerinde randevusuz diğer zamanlarda randevu ile ders hakkında görüşülebilir. Kat 2/ Oda no: 24 Alternatif olarak dersin asistanları Arş. Gör. Arzu Yıldırım, Arş. Gör. B. Gülay Açar’a müracaat edilebilir.
Dersin Amacı
Semboller ve belli metaforlara dayalı Klasik edebiyatımızın 13. 14. 15. yüzyılları ile Osmanlı Devleti’nin gelişmesinin şiir diline yansıdığı 16. Yüzyıl önemli şiir metinlerini açıklamak ve yorumlamak.
Dersin İçeriği
Klasik edebiyatımızın ilk dönem metinlerini anlamaya çalışmak için anahtar kavramların açıklanması; dönemin Sultan Veled, Hoca Dehhânî, Ahmedî, Şeyhî, Ahmet Paşa, Necâtî, Zâtî, Fuzûlî, Bâkî, Taşlıcalı Yahya, Hayâlî, Rûhî gibi şairlerinin metinlerini okuma; bir sanatkâr olarak Divan edebiyatı şairlerinin dünyaya bakışı; Osmanlı Devleti’nin gelişim döneminde sanata ve edebiyata bakış; devlet adamlarının şiire bakışı ve yazmış olduğu şiirlerden örnekler.
DERS AKIŞI
Hafta
Konular
Ön Hazırlık
1
Öğrencilerle tanışma, dersimizin içeriği vb. hakkında bazı bilgiler ile dersin zorunlu kaynak kitapları hakkında bilgilendirme. Divan edebiyatının başlangıcı ve gelişim seyri, Divan edebiyatının oluşumunu sağlayan arka-plan, kaynaklar: Mitolojik unsurlar, Şehnâme, peygamberler tarihi, âyet ve hadisler vs. 13. ve 14. Yüzyıl hakkında genel bilgi verme.
Kemal Yavuz 'XIII-XVI. Asır Dil Yadigârları...'
2
Klâsik edebiyatımızın ilk numuneleri. Hoca Dehhânî ve Sultan Veled Hamza’nın hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve şiirlerinden örnekler. Sehergeh gül eteğin bâd-ı müşg-bâr dutar Hakîm bade-yile sûy-i cûy-bar dutar
Kadı Burhâneddîn, Ahmedî ve Seyyid Nesimî’nin hayatı, edebî kişiliği ve şiirlerinden örnekler.
Kadı B.-Tuyuğlar-Ahmedî- Didüm-didi gazeli- Nesimî-Gerçek hadis imiş bu ki hubbunun vefâsı yoh.
4
15. Yüzyıla genel bir bakış, Osmanlı’da sanat ve edebiyat. Yüzyılın ilk büyük şairi: Şeyhî’nin hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve şiirlerinden örnekler.
Hurufilik Nedir?
5
Ahmed Paşa’nın hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve Fatih Sultan Mehmed için yazdığı Güneş Kasidesi ile gazellerinden örnekler.
Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası-A. Şentürk Güneş Kasidesi
6
Necâti Bey’in hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve şiirlerinden örnekler. Necâti Bey’in şiirlerinden örnekler. Döne döne-Lâle -hadler
16. Yüzyıla genel bir bakış (genel olarak idari, siyasi ve edebî durum). Osmanlı sahası Türk edebiyatının genel durumu. Taşlıcalı Yahyâ’nın hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve şiirlerinden örnekler.
Taşlıcalı Yahyâ-Şehzade Mustafa Mersiyesi
8
Tâcizâde Cafer Çelebi ve Zâtî hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve şiirlerinden örnekler. 1 ve 2 gazel
Bağdatlı Rûhî’nin hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve toplumsal hayatın şiirlerine yansıması bağlamında ünlü terkîb-i bendinin şerhi. Hayâlî ‘nin hayatı, edebî kişiliği ve şiirlerinden örnekler. Bilmezler redifli gazel (kalenderilik-abdal)
KalpaklıMakaleler-
Kalenderilik
A. Şentürk- Osmanlı Şiiri Kıl.-Abdal mad.
11
16. Yüzyıl Âzerî sahası Türk edebiyatının genel durumu. Fuzûlî’nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri. Fuzûlî’nin Su Kasidesinin bazı beyitlerinin şerhi
İlgili makale
12
Fuzûlî’nin gazellerinden örnekler. Âşık-ı sâdık benem. Aşk redifli gazel
Fuzuli Divanı’nı Şerh-Tarlan
13
Bâkî’nin hayatı, edebî kişiliği, eserleri ve Kanûnî mersiyesinin bazı beyitlerinin şerhi. Sümbül Kasidesi
14
Bâkî’nin gazellerinden örnekler. Saf saf redifli gazel.
Bâkî Divanı’nda Sosyal Hayat
KAYNAKLAR
Ders Notu
Prof. Dr. Fahir İz, Eski Türk Edebiyatında Nazım I-II, (Akçağ Yayınları); Prof. Dr. Ahmet Atilla Şentürk-Doç. Dr. Ahmet Kartal, Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi, (Dergâh Y, İstanbul). A. Atilla Şentürk-Osmanlı Şiiri Kılavuzu.
Prof. Dr. İskender Pala, “Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü” (Kapı Yayınları, İstanbul); Leyla Karahan, “Erzurumlu Darir,” İstanbul; “Ahmed Paşa Dîvânı,” (Haz. Ali Nihat Tarlan), (Akçağ Yayınları Ankara); Prof. Dr. Ali Alpaslan, “Ahmet Paşa,” (Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara); “Şeyhî ve Hüsrev-i Şirin’i,” Haz. F. Kadri Timurtaş,İstanbul; Ahmet Talat Onay, “Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar” (Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara); Necla Pekolcay, “İslami Türk Edebiyatı,” (Kitabevi Yayınları, İstanbul); “Şeyhî Dîvânı,” (Haz. M. İsen-C. Kurnaz), (Akçağ Yayınları Ankara); Süleyman Çelebi, “Mevlid,” (Haz. F. Kadri Timurtaş), (Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul); Ferit Devellioğlu, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat (Aydın Kitabevi, Ankara). Bayram Ali Kaya “Necâti Bey’in Şiir Anlayışı”
