Dr. Recep Albayrak Türklerin İranı

-Alfabe: Varlık/ Varlıq’ın Ş. 1370/ 1991 tarihli 82. sayısında Dr.Cevad Hey’et’in; “Yeni Tapıntı: Baltazar Sparwendfeld; Dilimizin XVI. Esre Aid Gaynaglardan” adlı yazı dizisi dikkati çekiyor. Dr.C.Hey’et, Uppsala Üniversitesi Kütüphanesi’nde bulunan 4 ciltlik Azerbaycan Türkçesi’ne ait dil malzemesini tanıtıyor. Gramer, 3 bin civarında kelimeden ibaret Fransızca-Türkçe Sözlük, İncil’in tercümesi, küçük bir Türkçe-Gürcüce Sözlük’ten ibaret. Bu mecmua hakkında daha önce Avrupa’da Meinz Üniversitesi profesörlerinden L.Johanson’un bir makale neşrettiği bildiriliyor.

Metinlerin, Safeviler döneminde başta saray çevresi olmak üzere konuşulan Türkçe’nin fonatik özelliklerini de büyük ölçüde aksettirdiği belirtiliyor. Mecmuanın Lâtin alfabesi ile yazılmış olması buna imkân vermektedir. Varlıq’ta ele alınan konular arasında son zamanlarda aktüel bir mesele olarak tartışılan alfabe değişikliğine hasredilmiş yazılar dikkati çekmektedir.

İran’daki Türk yazarlar, ülkelerinin görüşüne uygun olarak, Arap harfleri lehinde makaleler yayınlamaktadır. Bunlar arasında Dr.Abbasali Cevâdî’nin, “Sovyet Azerbaycanında Elifba Meselesi” (Varlıq, 1990, 77.sayı), “Elifba Deyişikliyi Bârede Geydler-2” (Varlıq, 1991, 81.sayı), “Elifba Deyişikliyi Bârede Geydler-3”; “Rus ve Lâtin Elifbaları Aralarında Ne Ferg Var?” (Varlıq, 1991, 82.sayı) adlı seri yazılar dikkati çekiyor.

Yazarın polemikten kaçındığı, ilmi, objektif mütalaalarda bulunmaya çalıştığı anlaşılıyor. Varlıq’ın aynı sayısında Bakülu tanınmış cerrah Prof.Dr.Nureddin Rızayef’in “Millî Dil ve Elifba” adlı Lâtin alfabesini müdafaa eden, fakat Arap alfabesine de millî bir alfabe olarak önem veren makalesi de yayınlanmıştır. (“Kardaş edebiyatlar” dergisi, sayı:22, Erzurum Nisan-Mayıs-Haziran 1992, s.51)