dinlenme dönemi, birçok canlıda, elverişsiz çevre koşulları karşısında, genellikle de bu koşulların egemen olduğu kış aylarında metabolizma etkinliğinin azaldığı dönem.
Bitkilerde, tohumun olgunlaşması sırasında embriyonun büyümesi geçici olarak duraklar; bu duraklama bir ölçüde, çözünebilir besinlerin dokularda depolanabilecek besinlere dönüşmesi sırasında görülen hızlı ve aşırı su kaybından kaynaklanır. Büyümenin yavaşlaması ya da tropik bitki tohumlarının çoğunda olduğu gibi tümüyle durması, büyük olasılıkla mevsim ve iklim değişikliklerine uyum sağlamanın bir yoludur. Sıcaklık, nem ve günlerin uzunluğu gibi çevre koşulları bitkinin büyümesine elverişli duruma geldiğinde, dinlenme dönemi yerini çimlenmeye(*) bırakır.
Hayvanların da birçoğu, çevre koşullarının elverişsiz olduğu dönemlerde metabolizmalarını yavaşlatarak büyüme ve gelişmelerini bir süre için durdururlar. Böcekler, sürüngenler, amfibyumlar, balıklar ve kabuklular gibi soğukkanlı hayvanların çoğunda görülen bu dinlenmeye diyapoz(*), memeliler gibi sıcakkanlı hayvanlarda ise kış uyku- su(*) denir.
dinlenme hakkı, işgücünün korunması ve tazelenmesi amacıyla çalışanlara tanınan sosyal hak. Ücretli hafta sonu ve bayram tatilleri ile yıllık izinleri kapsar. Dinlenme hakkı çalışma sürelerinin kısaltılması yönündeki mücadelenin bir parçası olarak ortaya çıkmıştır. 19. yüzyılda seri üretimden kaynaklanan ağır çalışma koşullarının işçinin sağlığı ve kişiliği üzerinde olumsuz etkiler yaratması ve verimliliği düşürmesi işverenleri de çalışma süreleri içinde işçiye boş zaman sağlamaya yöneltmiştir. Günümüzde birçok ülkede anayasa ve yasalarla güvence altına alınmış olan dinlenme hakkı insan Haklan Evrensel Bildirisi, Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesi ve Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) çeşitli sözleşmelerinde de yer alır.
Dostları ilə paylaş: |