Dionysios (İskenderiyeli aziz), büyük aziz dİonysİos olarak da bilinir (d. 200, İskenderiye - ö. 265, İskenderiye; yortu günü, 17 Kasım), dönemin en önemli Doğu piskoposluğu olan İskenderiye'nin piskoposu. Sabellianusçuluğa karşı mücadelenin önde gelen adlarındandır. Hıristiyanlığı kabul ettikten sonra İskenderiye'de, Origenes'in başında bulunduğu ka- teşizm okulunda öğrenim gördü ve 231/ 232'de onun ardılı olarak aynı göreve seçildi. 247/248'de İskenderiye piskoposu oldu. Roma imparatoru Decius'un Hıristiyanlara zulmü (250-251) nedeniyle Libya Çölüne kaçtı. İmparator Valerianus'un Hıristiyan kıyımında yeniden sürgüne gönderildi (257- 260).
İskenderiye'ye geri döndüğünde, din değiştirdikten sonra tövbekâr olanların dışlanmasına karşı çıkarak kiliseye yeniden kabul edilmelerini savundu. Vaftiz tartışmalarına da katılarak, eski inançlarına göre vaftiz edilmiş kişilerin yeniden vaftiz olmalarında ısrar etmedi, ama cemaatlere, isterlerse üyelerini yeniden vaftiz etme hakkını tanıdı. Vahiy Kitabini Aziz Yuhanna'nın yazdığına ilişkin görüşü reddetmenin yanı sıra, bu kitabı kelimesi kelimesine yorumlayarak İsa'nın bin yıl sonra geri gelip yeryüzünde krallığını kuracağını savunan binyılcılara sert eleştiriler yöneltti.
Dionysios, kendisini Üçleme'nin üç ayrı kişiden oluştuğu inancını yaymakla ve başka heretik tutumlarla suçlayan Sabellianus- çulara karşı yoğun saldırılarda bulundu. Sabellianusçularm şikâyetleri üzerine konuyu ele alan papa, Aziz Dionysios'un Üçleme'nin kişileri arasında herhangi bir ayrım gözetenleri ve bunları üç ayrı kişi olarak kabul edenleri mahkûm etmesi üzerine, bu hükmü kabul ederek Sabellianusçularm suçlamalarını reddetti. Ama Üçleme'nin birbirinden ayrı üç kişiden oluştuğu inancında diretti. Bu görüşü daha sonraları kilisece de doğru kabul edilerek savunulmuştur. Dionysios, Yunanlı filozof Epikuros'un atom kuramına karşı doğa üzerine bir bilimsel kitap da yazmıştır. Önde gelen Bizans ilahiyatçılarının kendisine büyük değer vererek sık sık adını anmış olmalarına karşın, yapıtlarına ilişkin bilgiler daha çok Kaisareia piskoposu Eusebios ve başka kilise yazarlarının aktardığı geniş alıntılara dayanır
Dostları ilə paylaş: |