Dış lastik bak lastik

dijital bilgisayar bak. sayısal bilgisayar

dijitalin, digİtalin olarak da bilinir, yük- sükotu (Digitalis purpurea) bitkisinin yaprak ve tohumlarından özütlenen ve kalbi güçlendirici ilaç olarak kullanılan madde. Kalp kasının daha güçlü kasılmasını sağlayan ve kalp vuruşlarının sayısını azaltan dijitalin, doğuştan kalp yetmezliği olan hastalarda yeterli kan dolaşımını sağlamak, kulakçık kasının düzensiz titreşimler biçiminde kasılmasından ileri gelen çarpıntılarda da karıncığın kasılma hızını yavaşlatmak için kullanılır.

Ödemli hastalarını dijitalinle tedavi ederek bu maddenin ilaç olarak kullanımını başlatan iik kişi, İngiliz hekim ve botanikçi Wiiliam Withering'dir (1741-99). Withe- ring, An Account of the Foxglove, and Some of its Medical Uses (1785; Yüksükotu- nun Önemi ve Bazı Tıbbi Kullanımları) adlı yapıtında bu ilaçla yaptığı klinik deneylerin sonuçlarını özetlemiş ve dijitalin zehirlenmesinin belirtilerini tanımlayarak ilacın dozajı ve kullanımı üzerinde büyük bir titizlikle durmuştur. Kalp glikozitleri adı verilen steroit yapısındaki etken maddeler içeren dijitalin, etkili dozun yalnızca üç katı kadar alındığında bile öldürücü olduğundan, hastaya verilecek dozun çok dikkatle saptanması gerekir.

Dijon, Fransa'nın ortadoğu kesiminde, Cote d'Or ilinin (departement) ve Burgonya planlama bölgesinin (region de programme) merkezi kent. Burgonya Kanalı üzerinde, Ouche ve Suzon ırmaklarının birleştiği noktada yer alır. Karayoluyla Paris'in 326 km güneydoğusundadır. Cöte d'Or'daki tepelerin eteğinde ve üzüm bağlan bulunan verimli bir ovanın yakınında kurulmuştur. Kentte, bazıları 15. yüzyıldan kalma birçok tarihsel bina bulunur. Geçmişte de hep bir karayolu merkezi durumunda olan kent 9. yüzyılda Castrum Divionense adıyla biliniyordu. 1015'te Burgonya dükü I. Robert, kenti yeni kurduğu düklüğün merkezi yaptı. Ama kentin asıl gelişimi, ikinci düklük hanedanı Valois'lar (1364-1477) döneminde gerçekleşti. Düklük sarayının sanatçıları koruması, birçok müzikçi, mimar ve ressamı buraya çekti. Burgonya Düklüğü 1477'de XI. Louis tarafından ilhak edildikten sonra kent il merkezi olarak önemini korudu; Burgonya Parlamentosu düzenli olarak burada toplanırdı. Dijon en parlak dönemini Fransa'nın entelektüel merkezi olduğu 18. yüzyılda yaşadı. Fransız Devri- mi'nin ardından il yönetim organları ortadan kaldırılınca önemini yitirmeye başladı. 1851'de demiryollarının gelişi kente yeniden refah getirdi ve nüfusun artmasını sağladı.

Dijon, bugün de bir pazar ve turizm kenti olmasının yanı sıra, önemli bir ulaşım merkezidir. Bölgede dökümhaneler, otomobil fabrikaları, makine ve elektronik eşya imalatını dâ kapsayan çeşitli sanayi kolları gelişmiştir. Hardal, sirke ve zencefilli çörek Dijon'un ünlü gıda ürünleridir; çikolata ve likör de üretilir. 1722'de kurulmuş olan üniversitenin hukuk, bilim, edebiyat ve tıp fakülteleri vardır. Kent 1731'den bu yana piskoposluk merkezidir.

Burgonya düklerinin saray yapıları eski kentin orta kesiminde yer alır. Ortaçağdan kalma saray 17-18. yüzyıllarda büyük ölçüde yeniden inşa edilmiş ve genişletilmiştir. 14. ve 15. yüzyıldaki özgün yapıdan yalnızca muhafız odasının ve mutfakların bulunduğu iki kule kalmıştır. Saray bugün belediye binası olarak kullanılmaktadır ve içinde Güzel Sanatlar Müzesi vardır. Burgonya dükleri Cesur Philippe (1342-1404) ile Korkusuz Jean'ın (1371-1419) görkemli mezarları da burada yer alır. Müzedeki koleksiyonda kimliği belirlenemeyen Flemalle'li Usta tarafından 15. yüzyılda yapılan "İsa'nın Doğumu" adlı tablo da vardır. Cesur Philippe' in 1383'te kurduğu Chartreuse manastırı Chartreuse de Charnpmol'un yerinde bugün bir akıl hastanesi vardır. Özgün binadan şapelin iyi korunmuş kapı girişi ile bazı başka parçalar kalmıştır. Eski kentin batısında 14. yüzyılda romanesk bazilikanın üzerine tümüyle Burgonya gotiği tarzında inşa edilmiş Saint-Benigne Katedrali yer alır; katedralin kriptaları hâlâ ayaktadır.

141 dikburun

Yakınlarda Saint-Philibert Kilisesi bulunur; artık ayin yapılmayan kilisenin nefi 12. yüzyıldan kalmadır. Gotik Notre-Dame Ki- lisesi'nin ilk yapıldığı biçimiyle korunmuş olan ön yüzündeki üçlü girişin çevresi ve Saint-Michel Kilisesi'nin Rönesans üslubun- daki ön cephesinin kapı girişi kabartmalarla bezelidir. Nüfus (1982) belediye, 147.000.

dika, Ixonanthaceae (ya da Irvingiaceae) familyasından, Batı Afrika'da yetişen ve dika ağacı olarak da bilinen Irvingia barte- n'nin yenebilen, iri ve etli meyvesi. Yöresel olarak dika ekmeği ya da Gabon çikolatası olarak da anılan lifsi dokulu meyveler çiğ olarak yendiği gibi, tohumundan ve yağından da yararlanılır. Çekirdeklerinin (tohum) içi kahve tanesi gibi kavrulup ezildikten sonra kalıplanır ve haşlama et ya da sebze yemeklerine katılır; ayrıca çikolata hamuruna karıştırılarak ve un gibi öğütülerek de kullanılır. Tohumlarından, sabun ve mum yapımında kullanılan bir yağ çıkarılır. > Genellikle muzla birlikte yenen dika ezmesi, sevilen yöresel çeşnilerden biridir.

Tropik Afrika'da yetişen Irvingia gabo- nensis'e de bazen dika ağacı denir.