Düzgün cavablar a variantındadır

DRN və RN – turşularında baş verən çevrilmələrdə.

247. 
     Qurğuşun və birləşmələrinin toksiki təsiri hansı orqanlarda özünü göstərir?
     

1. 
   Ürək-damar, əsəb sistemi, immunitetin zəifləməsi.
   
2. 
   Böyrəklərdə.
   
3. 
   Hemoqlobində.
   
4. 
   Dəridə.
   
5. 
   Ağız boşluğunda.
   

248. 
     Əlvan Metallurgiya sənayesinin toksiki məhsulları.
     

1. 
   HF, HCl, Cl₂.
   
2. 
   CO, H₂, NH₃.
   
3. 
   CH₄, C₂H₆, C₂H₂.
   
4. 
   NH₃, CH₄, C₂H₆.
   
5. 
   C₂H₂, C₂H₄, Cl₂.
   

249. 
     Bakteriya mənşəli toksinlərin hansı növləri məlumdur?
     

1. 
   Bakteriya mənşəli toksinlərin 2 növü məlumdur.
   
2. 
   3 növü məlumdur.
   
3. 
   5 növü məlumdur.
   
4. 
   4 növü məlumdur.
   
5. 
   10 növü məlumdur
   

250. 
     FÜB-lə ağır zəhərlənmənin əlamətləri nədir?
     

1. 
   Kəskin göz suyu axması və göz bəbəyinin kəskin daralması.
   
2. 
   Ürək döyüntüsünün artması.
   
3. 
   Kəskin əsəbi hal.
   
4. 
   Mərkəzi sinir sistemində ciddi pozulmalar.
   
5. 
   Dəridə qızarma.
   

251. 
     Zəhərlənməyə qarşı tətbiq olunan spesifik vasitələr.
     

1. 
   Toksiki təsir göstərən maddənin orqanizmdən xaric olunması və toksikantın kimyəvi tərkibinin dəyişməsi.
   
2. 
   Toksiki maddənin təsir mezanizminin öyrənilməsi.
   
3. 
   Antizəhərin seçilməsi.
   
4. 
   Toksikantın transformasiyasının qarşısının alınması.
   
5. 
   İntoksikasiyanın kinetikasının araşdırılması.
   

252. 
     Pestisidlərin toksiki təsiri necə xarakterizə olunur?
     

1. 
   Orqanizmdə toplanması və transformasiya olunması ilə.
   
2. 
   Xlor atomlarının pestisidlərdə miqdarına görə.
   
3. 
   Orqanizmdən ayrılması kinetikasına əsasən.
   
4. 
   Orqanizmdə parçalanma qabiliyyətinə görə.
   
5. 
   Fosfor və Xlor atomlarının Pestisidlərdə nisbətinə əsasən
   

253. 
     Reaksiyanın tipinə görə təsnifatı.
     

1. 
   Oksidləşmə-reduksiya, əvəzetmə, dəyişmə, parçalanma, birləşmə, koordinativ.
   
2. 
   Əvəzetmə və dəyişmə.
   
3. 
   Yalnız parçalanma.
   
4. 
   Yalnız dəyişmə.
   
5. 
   Birləşmə və parçalanma.
   

254. 
     Civənin toksiki təsiri hansı orqanlarda özünü göstərir?
     

1. 
   Mədə-bağırsaq sistemi, böyrək, sinir sistemində.
   
2. 
   Beyin yarımkürələrində
   
3. 
   Ürək-damar sistemində.
   
4. 
   Dəri epitelisində.
   
5. 
   Tənəffüs üzvlərində.
   

255. 
     Sianidlərlə zəhərləndikdə ağır hallarda xəstəni vəziyyətdən çıxarmaq üçün nə etməli?
     

1. 
   Amilnitrat iylətməli və 10-15 saniyə həmin preparatla tənəffüs edilməlidir. 2q FeSO₄ və 10q MqO qarışığı məhlulunu xəstəyə içirtməli.
   
2. 
   Qana fizioloji məhlul yeritməli.
   
3. 
   Qlükoza məhlulu içirtməli.
   
4. 
   Tiosulfitli məhlul hazırlayıb (3-5%-li) xəstəyə içirtməli.
   
5. 
   Süni tənəffüs verməli.
   

256. 
     Populyasiyanın mühüm xüsusiyyəti nədir?
     

1. 
   Fərdlərlə tənzim olunma.
   
2. 
   Fərdlərin sıxlığı.
   
3. 
   Fərdlərin sayı.
   
4. 
   Populyasiyanın artımı.
   
5. 
   Populyasiyanın azalması.
   

257. 
     Üzvi maddələrin bəzi biokimyəvi xüsusiyyətlərini qeyd edin.
     

1. 
   Zülalların niklein turşularının tərkibinə daxil olan aminturşuların funksional qruplardan asılı olaraq biokimyəvi çevrilmələr.
   
2. 
   Yalnız fermentlərlə baş verən biokimyəvi çevrilmələr.
   
3. 
   Yalnız aminturşularla baş verən biokimyəvi çevrilmələr.
   
4. 
   Karbohidratların biokimyəvi çevrilmələrində gedən kimyəvi reaksiyalar.
   
5. 
   DRN və RN – turşularında baş verən çevrilmələrdə.
   

258. 
     Sənaye mənşəli toksiki kimyəvi maddələrin zərərsizləşdirilməsi necə yerinə yetirilir?
     

1. 
   Kimyəvi maddənin aqreqat halı və tərkibindən asılı olaraq.
   
2. 
   Torpağa basdırılmaqla.
   
3. 
   Açıq su hövzələrinə ötürülür.
   
4. 
   Kimyəvi tərkibi qeyri toksiki hala keçirilir.
   
5. 
   Təkrar emal ilə.
   

259. 
     Dehalogenləşmə hansı hallarda mümkündür?
     

1. 
   Toksiki maddənin tərkibinə halogen atomlarından biri daxil olarsa baş verə bilər.
   
2. 
   Heç bir halda baş verməsi mümkün deyil.
   
3. 
   Metabolizm zamanı mümkündür.
   
4. 
   Toksiki maddənin orqanizmə daxil olması yolundan asılı olaraq baş verə bilər.
   
5. 
   Tətbiq edilən antizəhərin tərkibindən asılı olaraq baş verir
   

260. 
     Atmosfer havasında ən çox yayılan çirkləndiricilər.
     

1. 
   SO₂, NO₂, CO, CO₂, H₂S. .
   
2. 
   H₂, NO, He, CH₄.
   
3. 
   CH₄, H₂, C₂H₆, C₂H₂.
   
4. 
   NH₃, CH₄, aerozollar, CO₂, C₂H_2.
   
5. 
   SiH₄, C₂H₂,CH₄,CO.
   

261. 
     Toksinlər hansı maddələrə deyilir?
     

1. 
   Fizioloji funksiyaları süstləşdirən, insan və heyvanların xəstələnməsinə və ya ölümünə səbəb olan bakteriyalar, bitki, yaxud heyvan mənşəli maddələrdir.
   
2. 
   Qeyri-üzvi maddələrdir.
   
3. 
   kimyəvi maddələrdir.
   
4. 
   Üzvi maddələrdir.
   
5. 
   Qarışıq funksiyaları birləşdirməlidir.
   

262. 
     Hemoqlobinin bərpası necə baş verir?
     

1. 
   Hava oksigen və yaxud təmiz oksigen vasitəsilə HbCO – kompleksinin parçalanması nəticəsində.
   
2. 
   Dəm qazının karbon qazına çevrilməsi ilə.
   
3. 
   Qüvvətli oksidləşdirici birləşmələrdən istifadə olunmaqla.
   
4. 
   Əzələ altı B₆ (piridoksin) vitaminindən istifadə etməklə.
   
5. 
   Qana fizioloji məhlul daxil etməklə.
   

263. 
     Fenolun ətraf mühitdə yayılması mənbələri və toksiki təsiri necə baş verir?
     

1. 
   Daş kömür qətranının emalından, sinir toxumalarına toksiki təsir.
   
2. 
   Qaz- kondensatı alınmasından
   
3. 
   Neftayırma sənayesindən.
   
4. 
   Qara metallurgiya sənayesindən.
   
5. 
   Əlvan metallurgiya sənayesindən.
   

264. 
     Şüalanmanın gizli dövrü hansı dozalarda müəyyən edilir?
     

1. 
   0,25-1 Qr; 25-100 rad.
   
2. 
   20-40 rad.
   
3. 
   10-20 rad.
   
4. 
   1-5 rad.
   
5. 
   5-10 rad.
   

265. 
     Toksiki təsirin aradan qaldırılmasında istifadə olunan üsulları qeyd edir
     

1. 
   Metabolizm.
   
2. 
   Dehidratasiya.
   
3. 
   Efirləşmə.
   
4. 
   Dehidrogenləşmə.
   
5. 
   Sulfolaşma.
   

266. 
     Tiollarla zəhərlənmələrdə tətbiq olunan antizəhərlər içərisində arzu olunmaz əlavə fəsadlar törətməyən preparatlardan hansıları göstərərdiniz?
     

1. 
   Unitiol və dimerkapto kəhraba turşusu.
   
2. 
   Qliserin və xrom duzları.
   
3. 
   Tiosulfatlar və xrom duzları.
   
4. 
   Qlükoza və saxaroza.
   
5. 
   Hidroxinon və barbital.
   

267. 
     Genetik informasiyanı daşıyan molekul hansıdır?
     

1. 
   DNT
   
2. 
   Adenine
   
3. 
   Quanin
   
4. 
   Timin
   
5. 
   ATF
   

268. 
     Radiasiya nədir?
     

1. 
   Radioaktiv maddələrdən ayrılan ionlaşdırıcı şüa
   
2. 
   Günəşdən gələn şüa enerjisi
   
3. 
   Ağır metallardan ayrılan şüalar
   
4. 
   Makroelementlərdən ayrılan şüalar
   
5. 
   α və β şüalar
   

269. 
     Həyat fəaliyyətinə lazım olan enerjini almaq üçün orqanizmin üzvi
     

maddələrini oksidləşdirərək CO₂ və H₂O yaratması prosesinə nə deyilir?

1. 
   nəfəsalma
   
2. 
   birləşmə
   
3. 
   ayrılma
   
4. 
   nəfəsvermə
   
5. 
   tənəffüs
   

270. 
     Ətraf mühitdə hər hansı bir zərərli maddə insane və onun nəslinə
     

birbaşa və ya dolayısı ilə təsir etdikdə onlarda mənfi dəyişikliklər yaratmırsa bu nə adlanır?

1. 
   buraxıla bilən qatılıq həddi (BBQ)
   
2. 
   ekoloji təhlükə
   
3. 
   ekoloji krisis
   
4. 
   ekoloji factor
   
5. 
   ekoloji dağıntı
   

271. 
     Antropogen radiasiya mənbələrinə aiddir.
     
     1. 
        AES-lər; 2. Radioaktiv kimyəvi elementlər; 3. Nüvə silahları;
        

4. Günəş şüaları; 5. Rentgen şüaları; 6.Təbii suxurlar.

1. 
   1, 3, 5
   
2. 
   1, 2, 3
   
3. 
   2, 4, 5
   
4. 
   3, 4, 6
   
5. 
   4, 5, 6
   

272. 
     Kimyəvi toksinlər neçə qrupa bölünürlər
     

1. 
   Qeyri-üzvi çirkləndiricilər
   
2. 
   Kimyəvi çirkləndiricilər
   
3. 
   Mineral çirkləndiricilər
   
4. 
   Neft çirkləndiriciləri
   
5. 
   Fiziki çirkləndiricilər
   

273. 
     Neçənci ildə əhalinin radiasiya təhlükəsizliyi haqqında Azərbaycan
     

Respublikasının qanunu qəbul edilmişdir?

1. 
   1997-ci ildə
   
2. 
   1990-cı ildə
   
3. 
   1995-ci ildə
   
4. 
   1999-cu ildə
   
5. 
   2000-ci ildə
   

274. 
     Hansı müəssisələr atmosferi aerozolla çirkləndirən əsas mənbələr hesab
     

olunurlar?

1. 
   Metallurgiya müəssisələri
   
2. 
   Kimya müəssisələri
   
3. 
   Neft emalı müəssisələri
   
4. 
   Elektrik enerjisi müəssisələri
   
5. 
   Yeyinti müəssisələri
   

275. 
     Toksikologiya nəyi öyrənir
     

1. 
   Zəhərli maddələrin tərkibini, heyvan orqanizminə təsir mexanizmini, yaratdığı patoloji prosesləri, müalicə və profilaktika üsullarını
   
2. 
   Kimyəvi birləşmələrin, pestisidlərin, radioaktiv maddələrin xassələrini
   
3. 
   Qeyri-üzvi, bitki və heyvan mənşəli bacterial toksinləri
   
4. 
   Orqanizmlə ətraf mühit arasındakı əlaqəni
   
5. 
   Orqanizm səviyyəsindən yüksəkdəki sistemləri
   

276. 
     Toksinlər nəyi ifadə edir?
     

1. 
   Fizioloji funksiyaları süstləşdirən, insane və heyvanların xəstələnməsinə və ya ölümünə səbəb olan bakteriya
   
2. 
   Peşə xəstəliklərinin klinikası
   
3. 
   Tibbi əmək gigiyenası
   
4. 
   Patalogiya və farmakologiyanın eksperimental üsulları
   
5. 
   Kimyəvi zəhərli maddələrlə çirklənmənin bioloji təsiri
   

277. 
     Orqanizmə təsir edən toksinlər hansı variantda düzdür?
     

1. 
   Neyrotoksinlər sinir impulslarının ötürülməsinin müxtəlif mərhələlərinə təsir edir
   
2. 
   Endotoksinlər bakteriyalar məhv olduqdan sonar təzahür edir
   
3. 
   Sitotoksinlər yüksək dərəcədə fəal olub bioloji membranları dağıdır
   
4. 
   Ekzotoksinlər bakteriyaların həyat fəaliyyəti prosesində ətraf mühitə yayılır
   
5. 
   Orqanizmə düşdükdə orada anticism yaradır
   

1. 
   1, 3, 5
   
2. 
   1, 2, 4
   
3. 
   2, 3, 4
   
4. 
   3, 4, 5
   
5. 
   1, 4, 5
   

278. 
     Müasir toksikologiya hansı mexanizmləri aşkar edir?
     

1. 
   Orqanizmdə zəhərlərin paylanma qanunauyğunluqlarını orqan və toxumalarda toplanmasını, orqanizmdən xaric olmasını, zəhərli təsirin xassə və mexanizmini
   
2. 
   Yeni enerji resurslarının axtarılmasını
   
3. 
   Müxtəlif zərərvericilər tərəfindən məhv edilməsi
   
4. 
   Pestisidlər adlı kimyəvi maddələrin tətbiqi
   
5. 
   Insane və ya heyvan orqanizminə düşərək xəstəlik və fəsadların yaranması
   

279. 
     Müxtəlif sənaye sahələrinin ətraf mühitə göstərdiyi zəhərli təsirlər hansı
     

variantda düzgündür?

1. 
   Dağ-mədən sənayesinin inkişafı nəticəsində tullantıların, faydalı qazıntıların emalı
   
2. 
   Dağ-mədən sənayesinin k/t-na göstərdiyi mənfi təsirlərdən
   
3. 
   Kimya sənayesinin k/t-na göstərdiyi mənfi təsirlər
   
4. 
   Elmi-texniki tərəqqinin sürəti, bəşəriyyətin enerjiyə artan tələbatı
   
5. 
   Yeni enerji resurslarının axtarılması
   

1. 
   1, 2, 3
   
2. 
   1, 3, 5
   
3. 
   2, 4, 5
   
4. 
   3, 4, 5
   
5. 
   1, 2, 5
   

280. 
     Orqanizmə nüfuz etmiş toksiki maddələr digər yad birləşmələr kimi
     

müxtəlif biokimyəvi çevrilmələrə məruz qalmaqla, az zəhərlilik təsiri göstərməsi prosesinə …. Deyilir.

1. 
   Detoksikasiya
   
2. 
   Toksikasiya
   
3. 
   Monotoksikasiya
   
4. 
   Biotransformasiya
   
5. 
   Biokimyəvi
   

281. 
     Toksiki maddələrin biotransformasiyası əsasında neçə kimyəvi reaksiya
     

tipləri yaranır?

1. 
   metal (-CH₃); asetil (-CH₃COO); karboksil (-COOH); hidroksil (-OH) –
   

4 reaksiya tipi

2. 
   etil (-C₂H₅); asetil (-CH₃COO); karboksil (-COOH); - 3 reaksiya tipi
   
3. 
   hidroksil (-OH); asetil (-CH₃COO) – 2 reaksiya tipi
   
4. 
   karboksil (-COOH) – 1 reaksiya tipi
   
5. 
   metal (-CH₃); asetil (-CH₃COO); karboksil (-COOH); hidroksil (-OH);
   

butil (-C₄H₉) – 5 reaksiya tipi

282. 
     Detoksikasiya prosesi ….. reaksiyaları ilə baş verdiyindən orqanizm
     

üçün həyat əhəmiyyətli maddələrin sərfi ilə müşayət olunur.

1. 
   Konyuqasiya
   
2. 
   Transformasiya
   
3. 
   Toksikokasiya
   
4. 
   Melorasiya
   
5. 
   Informasiya
   

283. 
     Yerdə ən qədim özünütərədən həyat formaları hansılardır?
     

1. 
   eobiontlar
   
2. 
   göy-yaşıl yosunlar
   
3. 
   bakteriyalar
   
4. 
   göbələklər
   
5. 
   bitkilər
   

284. 
     Həyatın təşkili olunmuş səviyyələrindən hansına ontogenetik səviyyə də demək olar?
     

1. 
   Orqanizm səviyyəsi
   
2. 
   Molekulyar-genetik səviyyə
   
3. 
   Hüceyrə səviyyəsi
   
4. 
   Növ-populyasiya səviyyəsi
   
5. 
   Biosfer səviyyəsi
   

285. 
     Orqanizm səviyyəsində elementar vahid hansıdır?
     

1. 
   Canlı fərd
   
2. 
   Nuklein turşusunun molekulunun fraqmenti olan genlər
   
3. 
   Populyasiya
   
4. 
   DNT
   
5. 
   Orqan
   

286. 
     Canlı obyektin xarici təsirləri qəbul etməsi qabiliyyəti necə adlanır?
     

1. 
   Qıcıqlanma
   
2. 
   Həyəcanlanma
   
3. 
   Adaptasiya
   
4. 
   Homeostatik reaksiya
   
5. 
   Aqressiya
   

287. 
     Hansı canlı orqanizm fotosintez prosesində günəş enerjisinin 12% sərf edir?
     

1. 
   xlorella yosunu
   
2. 
   sianobakteriya
   
3. 
   nitrifikasiya bakteriyası
   
4. 
   şibyə
   
5. 
   mamır
   

288. 
     Fotosintez prosesində bioekoloji əhəmiyyətinə görə əsas hansı maddə yaranır?
     

1. 
   Karbohidratlar
   
2. 
   Zülallar
   
3. 
   Karbon turşuları
   
4. 
   DNT
   
5. 
   ATF
   

289. 
     Orqanizmin gündüzün uzunluğuna reaksiyası necə adlanır?
     

1. 
   Fotoperiodizm
   
2. 
   Simbioz
   
3. 
   Amensalizm
   
4. 
   Mutualizm
   
5. 
   Transpirasiya
   

290. 
     Hansı xarici qıcıqlandırıcı faktorun təsiri altında xemotropizm əmələ gəlir?
     

1. 
   Kimyəvi faktorun
   
2. 
   İşığın
   
3. 
   Suyun
   
4. 
   Bərk səthin
   
5. 
   Havanın
   

291. 
     Təbii suların codluğu suda həll olmuş hansı ionlarının miqdarının cəmi ilə müəyyən edilir?
     

1. 
   Kalsium və maqnezium
   
2. 
   Natrium və maqnezium
   
3. 
   Kalsium və natrium
   
4. 
   Silisium və maqnezium
   
5. 
   Kalsium və silisium
   

292. 
     Növün ən əsas əlaməti nədir?
     

1. 
   Genetik təcrid olunması
   
2. 
   Funksional əlaməti
   
3. 
   Davranış reaksiyaları
   
4. 
   Rəngi
   
5. 
   Seçdiyi təbii şərait
   

293. 
     Qeyri-üzvi karbon birləşmələrindən karbonu mənimsəyən canlılar necə adlanır?
     

1. 
   Xemoaftotroflar
   
2. 
   Hteterotroflar
   
3. 
   Xemoheterotroflar
   
4. 
   Redusentlər
   
5. 
   Destruktorlar
   

294. 
     Ozon qazının atmosferdə maksimum qatılığı hansı hündürlükdə müşahidə edilir?
     

1. 
   20-25 km
   
2. 
   10-15 km
   
3. 
   15-20 km
   
4. 
   25-30 km
   
5. 
   30-35 km
   

295. 
     Hər il atmosferə müxtəlif mənbələrdən neçə ton qaz və aerozollar daxil olur?
     

1. 
   310⁹ ton
   
2. 
   210⁹ ton
   
3. 
   310⁸ ton
   
4. 
   410⁹ ton
   
5. 
   310⁷ ton
   

296. 
     Atmosferə atılan qaz və aerozolların neçə tonu insan fəaliyyəti nəticəsində əmələ gəlir?
     

1. 
   310⁸ ton
   
2. 
   210⁹ ton
   
3. 
   310⁹ ton
   
4. 
   410⁹ ton
   
5. 
   310⁷ ton
   

297. 
     Atmosferdə yayılan ilkin maddələr (çirkləndiricilər) sonradan neçə cür əsas fiziki-kimyəvi proseslərə məruz qalır?
     

1. 
   4
   
2. 
   3
   
3. 
   2
   
4. 
   5
   
5. 
   6
   

298. 
     Atmosferdəki hansı qaz fotosintezə cəlb edilir?
     

1. 
   Karbon qazı
   
2. 
   Azot qazı
   
3. 
   Oksigen qazı
   
4. 
   Arqon qazı
   
5. 
   Ozon qazı
   

299. 
     Canlı orqanizmlərin bədənlərində təqribən neçə km³ su vardır ?
     

1. 
   0,00110⁶ km³
   
2. 
   0,0110⁶ km³
   
3. 
   0,000110⁶ km³
   
4. 
   0,0210⁶ km³
   
5. 
   0,00310⁶ km³
   

300. 
     Okean suyunda həll olmuş birləşmələrdəki ən çox olanı hansı kimyəvi elementdir?
     

1. 
   Xlor
   
2. 
   Natrium
   
3. 
   Kükürd
   
4. 
   Kalium
   
5. 
   Kalsium
   

301. 
     Okean sularında ən çox həll olmuş qaz hansıdır?
     

1. 
   Karbon qazı
   
2. 
   Azot qazı
   
3. 
   Oksigen qazı
   
4. 
   Hidrogen sulfid
   
5. 
   Arqon qazı
   

302. 
     Su canlıların mövcudluğu üçün mütləq əhəmiyyətə malik olan hansı prosesinin əsas komponentdir?
     

1. 
   Fotosintez prosesinin
   
2. 
   Metabolizm prosesinin
   
3. 
   Biokimyəvi proseslərin
   
4. 
   Assimilyasiya prosesinin
   
5. 
   Dissimilyasiya prosesinin
   

303. 
     Hidrosferdəki su neçə cür əsas çirklənmə növünə məruz qalır?
     

1. 
   3
   
2. 
   2
   
3. 
   4
   
4. 
   5
   
5. 
   6
   

304. 
     Hesablamalara görə 1 t neft su səthində neçə km² sahədə təbəqə əmələ gətirə bilər?
     

1. 
   12 km²
   
2. 
   10 km²
   
3. 
   8 km²
   
4. 
   6 km²
   
5. 
   4 km²
   

305. 
     Suyun vahid həcmində tullantının parçalanması üçün lazım olan oksigenin miqdarı necə adlanır?
     

1. 
   Oksigenə biokimyəvi tələbat
   
2. 
   Oksigenin yol verilən qatılığı
   
3. 
   Suyun oksigen tutumu
   
4. 
   Oksigen sərfi
   
5. 
   Oksigen ekvivalenti
   

306. 
     Atmosfer tərkibini ümumi xarakterizə edən qazlar içərisində fotosintez nəticəsində əmələ gələn qaz hansıdır?
     

1. 
   Oksigen qazı
   
2. 
   Ozon qazı
   
3. 
   Azot qazı
   
4. 
   Karbon qazı
   
5. 
   Arqon qazı
   

307. 
     Hündürlükdən asılı olaraq, hansı qazın vahid həcmə düşən miqdarının azalması hipoksiyaya səbəb olur?
     

1. 
   O₂
   
2. 
   H₂S
   
3. 
   N₂
   
4. 
   CO₂
   
5. 
   O₃
   

308. 
     Fosfordan (P) fərqli olaraq kükürdün (S) ehtiyyat fondu.
     

1. 
   atmosferdə olur
   
2. 
   torpaqda olur
   
3. 
   suda olur
   
4. 
   çöküntülərdə olur
   
5. 
   yalnız torpaqda olur
   

309.