Een uitgave van de Heemkundekring m m. V de Gemeente Schijndel 2003

ELSCHOTSEHEUVEL

Ter plaetse aenden Elschotsenheuvel 1653 (RA 76 z.f.); aen den Elschotse Heuvel 1741 (RA 155 fol.45).

Het gebied Heuvel onder het gehucht Elschot.

ELSCHOTSEKAMPEN

Ex iiiij bonariis prati in Lonenhoeve in de Elscotsche Campen 1714 (HH 162]

Vermoedelijk zijn hier de Steegsekampen bedoeld.

ELSCHOTSE ONDERSTAL

Den Elschitschen Onderstal 1415 (BP 1189); land in den Elschoetschen Onderstal 1425 (BP 1198); eenen beemd in dWijbosch in Delsdonc bij den Elsschotse Onderstal 1444 (BP 1215).

Onderstal = onderbouw van een huis. (Verdam - 427). Elschotse = gelegen in Elschot.

z.o.: Boerdonkse Onderstal.

ELSCHOTSEWEG

Een perceel lants gelegen aen den Elschotsenwech 1662 (RvS -76); twee stucken ackerlants gelegen aen den Elissenwech op d' Ackere 1674 (NA 4724-71); aen den Elschotschenwegh 1688 (RA 142 fol.185); onder Elschot ontrent den Elensewegh 1697 (RA 95 fol.124v); vier loopense gronde onder Elschot ter plaetse aen den Elschotsewegh 1741 (RA 103 fol.107v); den Elisenweg 1757 (JW);

Weg lopende naar of van het gehucht Elschot.
ELSCHOTSEWETERING

Gelegen aen den Elscotseweteringe 1565 (RA 49 fol.39v); den Hoekcamp aen die Elseweteringe 1603 (RA 60 fol.22); een campken hoijlants eenen mergen lants ontrent Delschotseweteringe 1653 (RA 77 fol.2); Elsewetering onder Weibosch 1816 (GA 141 72/4499); twee percelen hooi- of weiland onder Weibosch in de Martemanshurk genaamd den Elschewetering 1830 (NA 7185/2576).

Gezien de ligging aan de grens met Elschot, kan else een vervorming zijn van het woord Elschot en en een wetering is een gegraven waterloop of (brand)sloot (de Vries – 832).
ELSDONK

Beemd die Elsdonc 1388 (BP 1178); eenen beemdt in dWijbosch in Delsdonc bij den Elsschotsche Onderstal 1444 (BP 1215).

Een donk begroeid met elzen.
ELSHOUT

In den Bor ter stede geheten Elshout 1554 (RA 45); een parceel teulland gekomen vant Groot Gasthuys alhier onder den Elshout agter het Coor 1752 (RA 134 fol.199v).

Met Elshout wordt vermoedelijk gewoon het gehucht Elschot bedoeld.

ELSENKAMP

Onder Lutteleijnde in de Elssecampen 1641 (RA 72 fol.91); eenen camp hey gelegen in de Elsecampen eenen mergen twee hont 1662 (RvS - 55/56); eenen camp nieuw lants gemeynlick genoemt den Els­sen­camp 36 lopensen gelegen onder den Borne op d' Oetelaer 1667 (CvB 485); twee stucken teulants int Hermalen ter plaetse de Elssecampen 1685 (RA 142 - 36); aent Elderbroeck genoemt den Elssecamp 1712 (RA 149 fol.5); eenen camp hooijlandt onder Lutteleijnde genaamt den Elssecamp off Keurkamp groot omtrent int geheel anderhalve mergen 1782 (RA 172 fol.3).

"Elsen" kan een vervorming zijn van het woord "elschot­se", gezien de omschrijvingen van 1662 en van 1685, wat een akkercom­plex omschrijft.De omschrijving van 1667 geeft aanwijzing voor een en­kelvoudige kamp, die dan omsloten was door elzen.
ELST

Een parceel teulland met de daarop staande huysinge ter plaatse genaamt het Elst 1755 (RA 134 fol.232v).

De plaats waar elzen groeien vgl. els + t-suffix. Het is niet uitgesloten dat hier het gebied Elschot mee bedoeld is vgl. Elshout.
EMERSKAMP

Eenen hoycamp gemeynlick genoempt Emerscamp in Bacxdijck 1660 (NvdH 14 fol.102).

Emers kan een FN zijn of een afleiding van Eimert.
EMKENSBRAAK

Een brake teullants achter de huysinge van Aert van den Laerschot genoemt Emkensbrake 1743 (RA 155 fol.177).

Emken is een vrouwelijke PN afgeleid van Emma.
EMMA-ES

Emma-es 1904 (HB 1391 fol.51).

De twee boompjes bij het Rectorshuis sectie C 3645 behoren aan de gemeente Schijndel nl. een Wilhelmina-eik en een Emma-es, geplant ter ere van de Koningin en de Koningin-moeder bij gelegenheid van dse troonbestijging van Koningin Wilhelmina – Schijndel 29 november 1903.
EMMAUS

Den Emmaus (vm) D 374-376 (b;-.97.60).

Mogelijk afgeleid van de familienaam Emonts?
EMMERSVALIE

Emmersvalie (vm) C 1469 (b;-49.20).

Door assimilatie ontstaat uit Eimbert > Embert > Emmer(t)s. Een van de leden van de familie Steenbakkers heette in de volksmond Bertus Eijmbers (vm 18); hetzelfde perceel als Limmensland en Pannesteel.
ENENBOOM

Apud Unam Arborem 1421 (HH 128); den ecker aen den Enenboem onder Lutteleynde 1491 (BP 1260); .

Waarschijnlijk een enkele boom in een akkergebied, waaraan het perceel gelegen was.
ENGEL

Land gelegen ontrent den Dennenboem mette gemeynen naem den Engel genoempt gelegen onder de parochie en jurisdictie van Scijnle 1570 (CvB 378); huys esthuys hoff boomgardt het driesken daer aen gelegen met het stuck ackerlants achter den hoff tsamen groot ontrent twe lopense onder de dingbancke van Schijndel binnen der prochie van Sint Michielsgestel ter plaetse gemeyndelick den Engel genoempt 1642 (RA 72 fol.196); teul en weylanden onder de Broexstraat ter plaatse in den Engel 1685 (RA 142 fol.6); huis hof groes en teelland onder Broekstraat genaamd den Engel 1808 (RA 300/159); openbare verhuring van een huis en achterhuis en hof onder het gehucht Elschot nabij de parochiekerk genaamd den Engel genummerd letter E 437 1814 (NA 15 no.447); den Engel 1832 (kad) B 1078-1222).

Het element "angel" (lat. angulus) betekent "hoek". Dezelfde betekenis als winkel cfr. Dittmaier (1963 : 13), synoniem van angel (Bocholt - 192).Het kan echter ook eenn huis- of herbergnaam zijn.

ENGELAND

Bouw – en weiland en bosch bij van Engeland 1910 (HB 1528 fol.6a) B 1474-1478.

Afgeleid van een FN.

ENGELENSKAMP

Onder Delschot eenen camp groesvelts inne de Hardebeemde gemeynlick genoempt Engelencampken 1599 (RA 59 fol.89); een kamp verdeeld in drie kampen genaamt de Heeswijksche Steegt off Breede Steegt bekend als van Engelenscamp niet ver van Heeswijk 1800 (RA 216 fol.205v); op de Breede Steegd genaamd van Engelenskamp 1810 (RA 288); een perceel hooi- en weiland onder Elschot op de Steeg genaamd van Enge­lenskamp 1828 (NA 7179/1894).

Het kan een afleiding zijn van de vrouwelijke voornaam Engelina, die verkort als Engel voorkomt of verwijzen naar de FN van Engelen of Engeland die bekend is vóór 1824; Adriaen Peter van Enge­land 1809; Dielis en Jan van Engeland 1832 (kad) Mogelijk houdt de naam ook verband met het volgende toponiem waar ‘man’ als personificerend suffix staat voor ‘het land van Engel’. .
ENGEL(S)MAN

Aent Elschot genoempt den Engelsman 1536 (RA 42 fol.46v); vijf lopense lants gemeindelick genoemt den Engelsman 1638 (RA 71 fol.233v); huys hof en aengelach lande met sijne houtwasch ende gerechticheijt ontrent vijf lopensen onder Elschot aen de Molenhey van outs genaemt de Engelman 1710 (CvB 10); huuzinge hof en aangel. teullant graskanten en geregtigheden omtrent vier lopensen onder Elschot genaamt den Engelsman 1794 (CvB 144); erf den Engelschman onder Elschot 1816 (GA 141 720/1284); Engels­man 1835 (NA) A 823-824 (b,w;1.45.30).

‘Man’ als personificerend suffix of achtervoegsel en in de betekenis van ‘land van Engel(ina)’
ERF

Onder den Borne in de Erfve 1649 (RA 75 fol.20v); in d'Erffve onder Elschot 1673 (NA 4724 - 51); onder het Wijbosch op de Locht in de Erve groot omtrent anderhalff loopense 1756 (RA 161 fol.63); eenen braak teulland genaemt het Erff in de Kwaaystraat onder Weybosch 1802 (RA 182 fol.218); een perceel bouwland onder Weibosch in Loosbraak genaamd het Erf 1818 (NA 7173/1189); 1865, 1875, 1882 (NA) A 2366-2367 (b;-.70.50), B 1282-1283, 1366-1367, C 29-35, 89-93, 95 (hu,tu,s,he­,b;4.64.43), 2259, 2261, 2278, 2282, 2414-2416, 3094-3096, (hu,b,w;1.97.42) ?, 2384, 2386-2390 (hu,og,b;1.11.2) ?, E 1535-1538, 1546-1552 (hu,b,og;2.38.80). Bij herleiding blijkt het volgende: C 3094-3096 = C 2284-2286.

Stuk grond, oorspronkelijk gelegen bij het huis; in later tijd ook gebruikt voor nieuw ontgonnen grond.

Afgebrand ERF

Op het Oetelaar neffens het Afgbrand Erff vijf lopense 1804 (RA 183 fol.18v); vijf percelen bouwland en weiland genaamd het Afgebrand Erf 1875, 1878, 1879 (NA) B 1518, 1544 - 1547 (b,w;1.67.90), D 384-388 (b,w;1.60.8­0), E 909-910, 916-919, 3139 (b,w;1.62.40); drie percelen akkerland onder Borne op het Holder genaamd het Afgebrand Erf 1815 (NA 7170/598); een perceel akker- wei- of hooiland onder Elschot in de Lariestraat genaamd het Afgebrand Erf 1815 (NA 7170/645); een perceel bouwland onder Weibosch genaamd het Afgebrand Erf 1820 (NA7175/1408); huisplaats met hagen omgeven hof ak­kerland onder Lutteleinde in de Lage Straat en op de akkers achter den Hof genaamd het Afgebrand Erfje 1827 (NA 7181/2147).

Uitsluitend betrekking op een bij het huis gelegen erf, waarvan het daarop staande huis is afgebrand D 385-388: gelegen aan de Boschweg (thans genaamd Molen­dijk), waar vóór 1757 een huis heeft gestaan E 909-919: hier stond in 1757 een grote hoeve, die vóór 1832 is afgebrand.
Afgebroken ERF

Uit vijf percelen bouwland gelegen onder Borne genaemt het Afgebro­ken Erf 1783 (HH 116); in en voor zijn land genaamt het Afgebroken Erf int Hermalen 1793 (RA 259 map 5); het Afgebroken Erf in Elschot 1816 (GA 141 37/1­32); Afgebroken Erf 1835, 1856 (NA) A 902 (b;-.44.80), B 2142 (b;-.12.42).

Erf waarvan het daarop staande huis is afgebroken A 902: het huis dat hier heeft gestaan is tussen 1757 en 1832 afgebro­ken.