Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

ENDÜSTRİYEL ATIKLARIN EKOLOJİK TARIMDA KULLANILMA OLANAKLARI
Banu İMAMGİLLER DAL¹ , Kezban YAZICI ¹ , Lami KAYNAK ²
ÖZET
Dünyanın gelişmiş ülkelerinde gıda endüstrisine yönelik üretimlerdeki bitkisel atıkların konvansiyonel ve organik tarım için önemleri uzun zamandan beri bilinmektedir. Ancak yakın zamanlara kadar ülkemizde bu konudaki çalışmalar çok sınırlı kalmıştır.

Şarap, meyve suyu, şeker, yağ gibi oldukça önemli miktarlarda organik atığın olduğu endüstrilerde bu atıklar yetiştiricilikte oldukları gibi değerlendirilebilirse de özel ve çok yönlü kullanımlarına yönelik olarak işlenerek de değerlendirilebilirler. Bu şekilde işlenmiş bitkisel kökenli organik atıklar değişik şekil ve isimler altında dış ülkelerden ithal edilmekte ve gerek konvansiyonel gerekse organik yetiştiricilikte yetiştiriciler tarafından kullanılmaktadır.

Ülkemizde bu tür ürünlerin üretimi henüz başlangıç aşamasındadır. Bu makalede organik kökenli endüstriyel atıkların kompost haline dönüştürülerek yeniden kazanılması ve atık suların tekrar kullanılabilirliği incelenecektir.
Anahtar Kelimeler: Ekolojik tarım, organik atık, atık su, kompost, Lemna minor L.
GİRİŞ
Tarım alanları bakımından büyük bir potansiyele sahip ülkemizde, ekonomimizin temel kaynağını da tarım oluşturmaktadır. Endüstriyel devrimin ardından yoğun tarım uygulamalarıyla en yüksek düzeylerde verime ulaşılmıştır. Yoğun girdi kullanılan tarım sistemleri maliyeti yükseltmekle birlikte, su kirliliği, toprak erozyonu, pestisit kalıntıları, hastalık ve zararlıların pestisitlere dayanıklılık kazanması gibi sorunlara da yol açmıştır. Bitkisel üretimin artırılması ve birim alandan daha fazla ürün alınması için yapılan gübreleme, dengesiz ve gereğinden fazla yapılması durumunda çeşitli problemleri de beraberinde getirmektedir. Özellikle son yıllarda gerek tarımsal ilaçların, gerekse gübrelerin bilinçsizce kullanımı bitkisel üretimde artış yerine kalitesiz ve insan sağlığını tehdit edecek ürünlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Agro-ekosistemlerden toprağın derinlerine sızan fosfat ve nitrat tatlı su kaynaklarına ulaşabilmektedir. Ayrıca kimyasal tarım ilaçları toprakta birikmekte ve bitki sağlığını olumsuz yönde etkileyerek sistemin ekolojik dengesini bozmaktadır (ZEREN ve ark., 2001).

Son yıllarda modern tarımın yarattığı kirliliği önlemek için çevreye dost, kaliteli ürün elde edilen bir alternatif tarım tekniği olan ekolojik tarım (organik veya biyolojik tarım) uygulanmaya başlanmıştır. Ekolojik tarımın öncülüğünü giderek artan çevre koşullarına duyarlı ve tarımdaki üretim tekniklerini ve kullanılan girdileri sorgulayan Avrupa'lı bazı üreticiler yapmıştır. Önceleri üretilen ürünler çiftliklerde veya yakın çevresindeki yöresel pazarlarda tüketilirken sonraki yıllarda olay ticari boyut kazanmış ve 1980'li yıllardan sonra tüm dünyada giderek artan bir kabul görmüştür.

Ekolojik tarım, ekolojik sistemde hatalı uygulamalar sonucu kaybolan doğal dengeyi yeniden kurmaya yönelik olup esas itibarıyla sentetik kimyasal ilaçlar ve gübrelerin kullanımını yasaklamasının yanında, organik ve yeşil gübreleme, münavebe, toprağın muhafazası, bitkinin direncini arttırma, parazit ve predatörlerden yararlanmayı tavsiye eden, bütün bu olanakların kapalı bir sistemde oluşturulmasını talep eden, üretimde miktar artışından çok ürünün kalitesini amaçlayan bir üretim sistemidir (ALTINDİŞLİ ve İLTER, 1999).