Enerji Verimliliğine İlişkin En Uygun Teknikler Kaynak Belgesi



Yüklə 4,67 Mb.
səhifə29/52
tarix01.08.2018
ölçüsü4,67 Mb.
#65623
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   52

Gerçek (aktif) elektrik gücüne ve reaktif elektrik gücüne vektör eklenmesi görünür gücü oluşturur. Güç üretimi yardımcı malzemeleri ve şebeke operatörleri bu görünür gücü uygun hale getirir ve dağıtır. Bu da jeneratörlerin, dönüştürücülerin, güç hatlarının ve anahtarlama tertibatının çok büyük enerji oranlarına göre boyutlandırılması gerektiğine işaret eder. Bu boyutlandırma tek bir yükün çalıştırdığı aktif elektrik gücünden daha fazla güç sağlar.

Güç kaynağı yardımcı malzemeleri (tesis içinde ve dışında) için ekipman masrafları ve ekstra güç kayıpları nedeniyle bazı masraflar ortaya çıkabilir. Dış tedarikçiler reaktif güç belirli bir eşiği aştığında ekstra fiyatlandırma uygularlar. Genellikle 1.0 ve 0.9 cos arasında hedef güç faktörü belirlenir. Bu noktada enerji ihtiyaçları büyük ölçüde azalır. EK 7.17’de basit bir örnekle gösterilmiştir.


(elektrik) güç faktörü =

Gerçek güç

Görünür güç

Örneğin aşağıda Resim 3.22’de gösterilen güç üçgeni: ,



Gerçek güç = 100 kW ve görünür güç = 142 kVAr

Güç faktörü = 100/142 = 0.70.

190

Enerji Verimliliği



Bölüm 3

Buna göre elektrik malzemelerinden gelen akımın yalnızca %70’i yararlı iş üretmek için kullanılmaktadır.

( daha detaylı bilgi için bkz 7.17).

Gerçek güç= 100 kW

Görünür

güç =


142 kVA

Reaktif güç =

100 kVAr

Resim 3.22: Reaktif ve görünür güç

Yükte bir kapasitörün kurulması ile güç faktörü doğrulandığında bu durum güç tedariği şirketinde reaktif güç çekişini kısmen ya da tamamıyla ortadan kaldırır. Güç faktörü doğrulama, fiziksel olarak yüklere yakın olduğunda ve modern teknolojiyi kullandığında en iyi sonucu verir.

Ekipman türü ve yukarıda yer alan tedarik listesi değiştikçe güç faktörü de zamanla değişir ve bu yüzden periyodik olarak kontrolden geçirilmesi gerekir. (tesise ve kullanıma bağlı olarak bu kontroller 3-10 yıl arasında olabilir) Ayrıca güç faktörünü düzeltmek için kullanılan kapasitörler zamanla aşındığı için periyodik denemelerden geçirilmelidir (en basit yöntem olarak, kapasitörlerin işletme sırasındaki ısınma miktarları belirlenerek

Alınacak diğer önlemler:



Rölantide çalışma sürelerinin azaltılması ya da az yüklü motorların en aza indirilmesi (bkz. Bölüm 3.6)



Ekipmanın, belirlenen oranın altında çalışmasının engellenmesi

Enerji tasarruflu motorlarla yanıp tükenen standart motorların değiştirilmesi (bkz. Bölüm 3.6) Hatta bu motorlar enerji tasarruflu motorlarla değiştirilebilir ancak güç faktörü yükteki değişikliklerde etkilenir. Bir motorun yüksek güç faktörü tasarımlarından verim alması için ölçülen kapasitesine yakın olarak çalıştırılması gerekir.(bkz. Bölüm 3.6).

Elde edilen çevresel faydalar

Tedarikçi ve tüketici için enerji tasarrufu

Tablo 3.2 AB sanayinde gerçekleştirilen 0.95’lik güç faktörünün etkilerini göstermektedir.


AB-25 sanayi

Güç faktörü

Hesaplanan güç faktörü

Hedeflenen güç faktörü
Aktif enerji

TWh


1168

1168


Cos

0.70


0.95

Reaktif enerji

TVArh

1192


384

Görünür enerji

TVAh

1669


1229

Tablo 3.21: AB-25 ülkelerinde hesaplanan endüstriyel elektrik tüketimi

[131, ZVEI, , 140, EC, 2005]

AB’de sanayi için güç faktörü düzeltme işlemi uygulandığında 31 TWh’lık güç tasarruf edilebilir. Ancak bu potansiyelin bir kısmı kötüye kullanılmaktadır. Bu hesaplama AB-25 ülkelerinin 2002 yılında sanayi ve hizmet sektöründe elektrik tüketiminin 1788 TWh olarak belirlenmesiyle ortaya çıkmıştır. Sanayi bu elektriğin %65’ini kullanmaktadır 27.

27

31 TWh 8milyon eve, yaklaşık 2600 güç jeneratörüne ve 10 gazla yakmalıgüç istasyonlarına ve 23 nükleer güç istasyonuna ve 12 MT dan fazla CO2. Ye denk gelmektedir.



Enerji Verimliliği

191


Bölüm 3

Bir işletmede işletmeci 0.73 olan güç düzeltme faktörünü 0.95 olarak düzeltiyorsa güç kullanımından %0.6 tasarruf edilmiş olur. (0.73, sanayi ve hizmet için belirlenen rakamdır)

Çapraz medya etkileri

Belirtilmemiştir.

İşletimsel veri

Düzeltilmeyen güç tedariği “tesisin “ dağıtım sisteminde güç kayıplarına neden olmaktadır. Güç kayıpları arttıkça voltajda düşüş meydana gelir. Aşırı düşüş fazla ısıtmaya , motorların ve diğer endükleyici ekipmanların erken arıza vermesine neden olur.

Uygulanabilirlik

Tüm tesisler

Finansman

İşletmedeki düzeltme faktörleri 0.95’ten daha az ise dış tedarikçiler aşırı reaktif elektrik gücü için ekstra ücretler belirleyebilirler. (bkz. EK 7.11).

Güç faktörü düzeltmesinin masrafı düşüktür. Bazı yeni ekipmanlar (örn. Enerji tasarruflu motorlar) güç faktörü düzeltme için yardımcı olabilirler.


Uygulama için itici güç

dış tedarik şebekesinde ve işletme içerisinde güç tasarrufu

tesis içerisinde elektrik tedarik sistemi kapasitesinin artırılması

malzeme güvenilirliğinin artması ve duruş süresinin kısaltılması


Örnekler

Yaygın olarak uygulananlar

Kaynak bilgi

Daha detaylı bilgi için EK 7.17)

[130, US_DOE_PowerFactor, , 131, ZVEI]

3.5.2


Harmonikler

Tanım


Doğrusal olmayan yüklere sahip bazı elektrikli ekipmalar tedarikte harmoniklere sebep olur. (sinüs dalgasındaki distorsiyonlara ek olarak) Doğrusal olmayan yükler: Doğrultucular, bazı türdeki elektrik lambaları, elektrikli ark fırınları, kaynak ekipmanları, anahtarlı güç kaynakları ve bilgisayarlar

Harmonikleri azaltmak ya da ortadan kaldırmak için filtreler uygulanabilir. AB güç faktörünü artırmak amacıyla harmonikler için bazı sınırlamalar getirmiştir. Bu konuya ilişkin harmonik filtreli anahtarlı güç kaynaklarının kullanılmasını gerektiren standartlar bulunmaktadır. (EN 61000-3-2 ve EN61000-3-12)

Elde edilen çevresel faydalar

Güç tasarrufu

Çapraz medya etkileri

Bildirilmemiştir.

192

Enerji Verimliliği



Bölüm 3

İşletimsel veri

Harmonikler:





Devre kesicilerin gürültü dolaşımına

UPS sistemlerinin ve jeneratör sistemlerinin arızalanmasına

Ölçümleme problemlerine

Bilgisayar arızalarına

Yüksek voltaj problemlerine yol açar.

Harmonikler standart akı ölçerlerle saptanmaz, yalnızca “doğru RMS” metreleriyle ölçülür.

Uygulanabilirlik

Harmoniklere neden olan ekipmanlar sebebiyle tüm tesisin kontroden geçirilmesi

Finansman

Ekipman arızalarına bağlı kayıplar

Uygulama için itici güç

ekipman güvenilirliğinin artması

arıza sürelerindeki kayıpların azaltılması

harmoniklerle birlikte zemindeki akımların azaltılması

harmoniklerin bulunduğu durumlarda tasarım zemininin güvenliğine ilişkin sınırlar aşılmıştır.

Örnekler

Yaygın olarak kullanılanlar.

Kaynak bilgi

[132, Wikipedia_Harmonics, , 135, EUROELECTRICS, , 136, CDA]

3.5.3


Tedariğin optimize edilmesi

Tanım


Kablo döşemede direnç gösteren kayıplar yaşanabilir. Büyük miktarda güç kullanan ekipmanlar, mümkün olduğunca yakın bir yüksek voltaj kaynağından temin edilir. (örn. Dönüştürücü mümkün olduğunca yakın olmalıdır)

Ekipmana giden kablolar gereksiz direnci ve ısı olarak kayıpları önlemek için büyük olmalıdır. Güç tedariği, dönüştürücüler gibi yüksek verimlilik sağlayan ekipmanların kullanılmasıyla optimize edilebilir.

Motorlar gibi diğer yüksek verimlilik sağlayan ekipmanlar Bölüm 3.6’da kompresörler Bölüm 3.7’de ve pompalar Bölüm 3.8’de yer almaktadır.

Elde edilen çevresel faydalar

Veri yoktur.

Çapraz medya etkileri

Veri yoktur.

İşletimsel veri

güç kullanan büyük ekipmanlar dönüştürücülere destek olmak için uyumlu bir şekilde planlanmalıdır.

kablo döşeme işleri tüm tesislerde kontrol edilmeli ve gerekli görüldüğü yerlerde daha büyük kablolar döşenmelidir.

Enerji Verimliliği

193


Bölüm 3

Uygulanabilirlik

ekipmanların güvenilirliğinin artması

duruş süresindeki kayıpların azaltılması

masrafların işletme ömrü temelinde düşünülmesi

Finansman

Ekipman duruş süresinde ve güç tüketiminde tasarruf sağlamak

Uygulama için itici güç

Masraf.

Örnekle


Yaygın olarak kullanılanlar

Kaynak bilgi

[135, EUROELECTRICS, , 230, Association, 2007]

3.5.4


Dönüştürücülerin enerji verimliliği yönetimi

Tanım


Dönüştürücüler, elektrik tedariğini bir seviyeden diğer bir seviyeye dönüştürebilen araçlardır. Bu işlem gereklidir çünkü voltaj, sanayideki makinalarda kullanılan seviyeden daha yüksek seviyelerde dağıtılır: dağıtım sisteminde kullanılan yüksek voltajlar dağıtım hatlarında enerji kayıplarını azaltır.

Dönüştürücüler, ferromnayetik plakalardan oluşan bir çekirdekten meydana gelmektedir. Birinci ve ikinci bobinler çekirdeğin zıt tafarlarında sarılmış konumdadır. Voltajların dönüşüm oranları V2/V1 (bkz. Resim 3.23)olarak gösterilmiştir.

V1

V2

Birincil bobin



İkincil bobin

Resim 3.23: Dönüştürücü diyagramı

[245, Di Franco, 2008]

P1 dönüştürücüye giren elektrik gücüyse, P2 çıkan güç PL ise kayıplardır. Böylec güç dengesi:

P1 P2 PL

Ve dönüştürücü verimliliği aşağıdaki gibi gösterilebilir:

Denklem 3.9

P2 P1 PL



P1P1


Denklem 3.10

194


Enerji Verimliliği

Bölüm 3

Kayıplar ikiye ayrılır: demir bileşenlerdeki kayıplar ve bakır bileşenlerdeki kayıplar. Demirdeki kayıplara histeresis ve ferromanyetik çekirdeki plakaları neden olmaktadır. Bu kayıplar V2 ile orantılıdır ve normal gücün Pn

%02.-0.5’ini oluştururlar. (= P2).bakırdaki kayıplara ise bakır bobinindeki Joule etkisi neden olur. Bu kayıplar I2

İle orantılıdır ve nominal gücün Pn %1-3’ünü oluştururlar. (%100 yük)

Dönüştürücü %100’den daha az x yük gücü ile çalıştığı için (Peffective = x Pn), dönüştürme verimliliği ile yük faktörleri arasında Resim 3.24 ‘te yer alan eğrinin takip ettiği görülebilir. ( 250 kVA lık dönüştürücü için). Bu durumda dönüştürücü yük faktörünün %40 ı oranında maksimum noktaya ulaşır .

Verimlilik

10000

9000


8000

7000


6000

5000


4000

3000


2000

1000


0

0.994


h

Ptot


Pcc

P0

0



10

20

30



40

50

60



70

80

90



0.992

0.99


0.988

0.986


100

Kayıplar - W

Load factor %

Resim 3.24: demir, bakır, verimlilik ve yük faktörü kayıpları arasındaki ilişki [245, Di Franco, 2008]

Dönüştürücünün gücü ne olursa olsun yük faktörü ile verimlilik arasındaki ilişki maksimum düzeyi gösterir. (nominal yükün yaklaşık %45’i olarak ayarlanmıştır)

Bu ayırıcı özellik nedeniyle,elektrik trafo merkezinde (dönüştürücü) aşağıda yer alan seçenekler değerlendirilebilir:





Küresel elektrik yükü % 40 - 50 Pnden az ise optimal faktöre yakın olan diğer dönüştürücüleri yüklemek için bir ya da birden fazla dönüştürücü devreden çıkarılabilir.

Aksi bir durum söz konusuysa, (küresel elektrik yükü 75 % Pnden fazlaysa) yalnızca ekstra kapasite eklenebilir.

Dönüştürücü trafo güncellenirken ya da trafoya yeniden güç verilirken kayıp oranı düşük dönüştürücülerin kurulması kayıp oranlarının %20-60 arasında azaltılmasınına yönelik eğilimler olduğunu göstermektedir.

Elde edilen çevresel faydalar

İkinci enerji kaynaklarının daha az tüketilmesi

Çapraz medya etkileri

Bilinmemektedir.

İşletimsel veri

Dönüştürücü trafolarda ek elektrik gücü kaynağı kurulmaktadır, bu yüzden ortalama yük faktörü düşüktür. Yardımcı birim yöneticileri, dönüştürücülerden birinin ya da birden fazlasının arıza verdiği durumlarda sürekli güç tedariği sağlamak için bu yöntemi kullanır.

Enerji Verimliliği

195

Bölüm 3

Uygulanabilirlik

Optimizasyon krtiterleri tüm dönüştürücü daireleri için kullanılabilir. Yüklemenin optimize edilmesi işlemi vakaların %25’inde uygulanabilir.

Sanayide her yıl yeniden kurulan dönüştürücülerin sayısı %5 olarak hesaplanmıştır ve bu yeni vakalarda dönüştürücülerin kayıp oranını düştüğü gözlemlenmektedir.

Finansman

“normal seri” dönüştürücülere göre kayıp oranı düşük dönüştürücülerin kurulması ya da düşük verimliliğe sahip dönüştürücülerin değiştirilmesi durumunda dönüştürücülerin uzun yıllar/süre boyunca çalışması dikkate alınarak geri ödeme süreleri kısa olarak belirlenir.

Uygulama için itici güç

Enerji ve mali tasarruf uygulama için itici güç faktörlerini oluşturur.

Örnekler

Dönüştürücü dairesinin yenilenmesi için elektrik gücü 200, 315, 500 ve 1250 kV olan ve geri ödeme süresi 1.1 olarak hesaplanan dört adet dönüştürücünün kurulması öngörülmektedir.

Kaynak bilgi

[228, Petrecca, 1992, 229, Di Franco]

3.6

Elektrikli motorla çalıştırılan alt sistemler28



Giriş

Motorla çalıştırılan sistemlerdeki enerji verimliliği, üretim prosesinin ihtiyaçları ve çalıştırılan makinenin işletilme yöntemleri dikkate alınarak değerledirilir. Bu bir sistem yaklaşımıdır, en yüksek düzeyde enerji verimliliği sağlanmasına yardımcı olur (bkz. Bölüm 1.3.5 ve 1.5.1) ve bu bölümde ilgili kısımlarda detaylı olarak ele alınır.

Sistem yaklaşımıyla elde edilen minimum tasarruf oranı, bireysel bileşenlerle elde edilen tasarrufllar kadardır, %30 ya da %30’dan daha fazladır. (bkz. Bölüm 1.5.1 ve bölüm 3.7’deki sıkıştırılmış hava sistemleri.)

Elektrikli motorla çalıştırılan alt sistemler elektrik gücünü mekanik güce çevirir. Birçok sanayi uygulamasında mekanik iş çalıştırılan makineye döner mekanik güç (döner mil ile) olarak treansfer edilir.elektrikli motorlar birçok sanayi makinesinin ana kuvvetidir: pompalar,fanlar, kompresörler, karıştırıcılar, taşıyıcılar, kabuk soyma taburları, öğütücüler, testereler, ekstrüderler, sentrifüjler, baskı makinaları, döner miller vb.

Elektrikli motorlar Avrupa’da başlıca enerji tüketim kaynaklarından biridir. Hesaplamalara göre bu motorlar:



1997 yılında 707 TWh olarak hesaplanan sanayide tüketilmiş elektrik enerjisinin %68’ine ve üçüncü elektrik tüketiminin 1/3’üne denk gelmektedir.

28

Bu belgede'sistem' terimi, özel bir amaç için çalışan birbirine bağlı maddelerin ya da araçların bütünü (HVAC, CAS gibi) için kullanılmıştır. Bu sistemler genellikle motor alt sistemlerine sahiptir.(yada bileşen sistemleri)



196

Enerji Verimliliği



Bölüm 3

Elektrikli motorla çalıştırılan alt sistemler

Bu, bileşenlerin alt sistemidir ve içeriği:





Güç kaynağı kurulumu

Kontrol aracı (örn.AC sürücüsü) (bkz elektrik motoru)

Elektrikli motor, genellikle endüksiyon motoru

mekanik iletim kavrama

çalışan makina örn. Sentriifüjlü pompa

Resim 3.25 konvansiyonel enerji tablosunu ve enerji tasarruflu pompalama sistemlerini göstermektedir.

Resim 3.25: konvansiyonel ve enerji tasarruflu pompalama sistemleri [246, ISPRA, 2008]

Çalışan makina

Yük makinası olarak da bilinen bu makina,sanayi tesisin nihai amacıyla ilişkili değer katılmış bir görev yerine getirir. Yerine getirilen görevler olarak ikiye ayrılır.Çalıştırılan makine:

Özellikleri değiştirebilirler: basınç değişimi (sıkıştırma, pompalama), fiziksel boyut değişimi



(ezme, tel çekme, döner metaller gibi.). Bu fonksiyon, bu belgede daha detaylı olarak yer alan daha büyük sistemlerde kullanılan basınç-değişim fonksiyonudur.

pompalar (%20), bkz. Bölüm 3.8

fanlar (%18), bkz. Bölüm 3.9

hava kompresörleri (%17), bkz. Bölüm 3.7

soğutucu kompresörler (%11), bkz. Bölüm 3.4.2.

malzemelerin/cisimlerin taşınması (taşıyıcılar, vinçler, kaldıraçlar, yük vinçleri, vb.):

taşıyıcılar (%4) ve diğer kullanımlar (%30).

(sistem çeşidine göre AB-15 ülkelerinde kullanılan motor enerjisi % si)



Enerji Verimliliği

197


Bölüm 3

Motor sistemlerinin enerji verimliliğini etkileyen faktörler:







Motor verimliliği

uygun boyutlama

motor kontrolleri: başlama/durdurma ve hız kontrolu

güç kaynağının kalitesi

mekanik iletim sistemi

bakım uygulamaları

son kullanım araçlarının verimliliği.

Tasarruf potansiyelinden yararlanmak için kullanıcılar motor kısmını düşünmeden önce alt sistemin bir parçası olduğu tüm sistemi optimize etmeyi amaçlamalıdır. (bkz. Bölüm 1.4.2 ve 1.5.1, bu bölümdeki bireysel sistem ksımları)

Mekanik iletim

Mekanik iletim çalışan makineyi ve motoru mekanik olarak birbirine bağlar. Bu makinanın mil ucunun , fren kutusuyla, zincirle ya da kayışlı tahrikle sabit kaplini ya da hidrolik kaplini olabilir. Bu türler, sürücü sisteminde ek güç kayıplarına neden olmaktadır.

Elektrik motoru

Elektrik motorları iki ana gruba ayrılır: DC motorları (doğrudan akım) ve AC motorları

(alternatif akım). Bu iki tür sanayide yer almaktadır fakat son birkaç on yıldır teknoloji AC motorlarına eğilim göstermektedir.

AC’nin avantajı:



dayanıklılık, basit tasarım, bakım ihtiyaçlarının az olması

yüksek verimlilik seviyesi (özellikle yüksek güçte motorlarda)

nispeten uygun fiyat

AC indüksyion motorları bu avantajlardan ötürü yaygın olarak kullanılmaktadır ancak tek dönme hızı ile çalışırlar.

Yük uygun değilse hızı değiştirmek gerekeri. Bu da motorun önünde bir sürücü yerleştirerek en yüksek enerji tasarrufu sağlayacak biçimde gerçekleştirilir.

Ayrı ayrı beslenen elektrik motorları, sanayide kullanılan elektrik motorlarının en yaygın olanıdır. Enerji dönüşüm prosesinde aktif olarak yer alan tek bir çok evreli sargı setini bünyesinde toplar. (örn. Ayrı ayrı beslenenler). Ayrı ayrı beslenen elektrik makinaları aşağıda belirtilen faktörlerin altında çalışır:



İlk hareket torkunu gösteren endüksiyonlu (eş zamansız) motorlar (verimsiz olsa da) başlı başına bir makine gibi çalışırlar. Rndüksiyon motor teknolojisi birkaç megawattlık motorlara kadar uyum sağlayabilir.

Eş zamanlı motorlar tek hıza sahip makinalardır. Bunlar faydalı bir ilk hareket torku üretmezler. İlk hareket işlemi için elektronik kontrolör gibi yedek malzemelere ihtiyaç duyarlar. Eş zamanlı motorlar petrokimya sanayinde kompresörler gibi yüksek güçteki uygulamalar için üretilir.

DC teknolojisi ‘kalıcı mıknatıs” (PM), fırçasız, eş zamanlı motordur. Bunlar, endüksiyon motorunda elde edilen dönme hızından daha az hız gerektiren uygulamalar için uygundur. Kağıt ya da karton makinalarının bölümlü sürücüleri gibi bu düşük güçlü uygulamalarda (220 – 600 rpm), sistemin toplam verimliliğini artıran PM motorları kullanılarak mekanik iletim (fren kutusu) ortadan kaldırılabilir.

198


Enerji Verimliliği

Bölüm 3

Resim 3.26: 24 MW verime sahip kompresör motorları

[95, Savolainen, 2005]

DC motorlarının avantajları, hızın elektrik kontrolunu kolaylaştırmasıdır. Ayrıca bazı uygulamalarda faydalı olan ilk başlama torku yüksektir. Ancak güç elektroniği bileşenlerinin hızlı gelişimi ve kontrol algoritmaları AC teknolojisinin konumunu sağlamlaştırır. Bu yüzden AC teknolojisinin üzerinde DC'nin performans üstünlüğü ortadan kaldırılacaktır. Modern AC motorları ve sürücüler birçok alanda DC muadillerinden üstün olmaktadır.

Diğer bir deyişle, kağıt makinası sarıcısının hız torkunu kontrol etmek gibi çok fazla emek gerektiren uygulamalar, AC motorlarıyla ve sürücülerle gerçekleştirilir.

Kontrol aracı

En basit haliyle bu araç, ana kabloların motora bağlanması ya da motordan ayrılması için gerekli anahtar ya da kontaktördür. Bu araç manuel olarak ya dakontrol voltajını uzaktan kullanarak çalıştırılabilir. Motor koruma fonksiyonları bu araçların içine yerleştirilir ve marş dinamosu güvenlik fonksiyonlarına sahip anahtardır.

Ana kabloların motora bağlanması için geliştirilen yöntemlerden biri de “statik yol verici” dir. (aka: yılıdz üçgen yol verici). Bu araç AC motorunun orta düzeyde çalıştırılmasını sağlar, çalıştırma sırasında “ani akımı” azaltır böylece mekanikleri ve ateşleme fitillerini korur.Statik yol verme özelliği olmadan AC motorları çalışır ve diamik bir şekilde belirlenmiş hızına ulaşır. Ancak statik yok verici enerji tasarruflu bir araç DEĞİLDİR fakat bunu idda eden bazı kaynaklar ve yanlış değerlendirmeler bulunmaktadır.

Yukarıda sözü edilen araçların enerji tasarrufu sağlamasının tek bir yolu, bu motorlara ihtiyaç yokken kapalı konumda tutulmalarıdır.

”gerçek” motor kontrol araçları elektrik motorlarının verimini (hızını ve torkusunu) düzenleyebilir. AC sürücüsünün işletme ilkeleri, dönme hızını değiştirebilmek için şebeke elektriğinin frekansını (Avrupa’da 50 Hz) motor için diğer frekansa dönüştürmektir. AC motorları için kontrol aracı aşağıdaki gibi adlandırılır:

Enerji Verimliliği

199


Bölüm 3





“frekans dönüştürücü”

“değişken hız sürücüsü”(VSD)

“ayarlanabilir frekans sürücüsü” (AFD)

Bunların kombinasyonu (ASD, VFD) aynı araçları sanayide gerçek kullanıcılar tarafından kullanılan “motor invertörü” ya da sadece “invertör” olarak adlandırmak için de kullanılır.

Motorlaçalıştırılan sistemler Avrupa Birliği’nde endüstriyel enerjinin %65’ini tüketir. AC sürücülerini kullanan AB-15 ülkelerinin enerji tasarrufu yılda 43 TWh’dır. Elektrik motorlarının verimliliğinin bizzat artırılması için AB-15 SAVE çalışmalarına göre bu miktar yılda 15 TWh’dir.

Motorla çalıştırılan sistemlerde enerji verimliliği konseptini ele almak için mevcut en az iki farklı yöntem bulunmaktadır. Birincisi, bireysel bileşenler ve verimlilikleridir. Bu yöntemde ekipmanın yalnızca yüksek oranda verimliliğinin sağlanması önemlidir. Diğeri ise bu bölümün başına yer aldığı gibi sistem yaklaşımını benimsemektir. Bu sistemde, tüm sistem tasarrufu oldukça yüksektir.

3.6.1

Enerji tasarruflu motorlar (EEMs)



Tanım ve işletimsel veri

(Elde edilen çevresel faydalar, Çapraz medya etkileri, Uygulanabilirlik, Finansman, Uygulama için itici güç, Örnekler ve Elektrikli motorlar için ENE tekniklerini kapsayan Kaynak bilgi, Bölüm 3.6.7’de yer almaktadır)


Yüklə 4,67 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   52




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin