Enerji Verimliliğine İlişkin En Uygun Teknikler Kaynak Belgesi
Yüklə 4,67 Mb.
|
|
50 40
30 20 10 0 0 10 20 30 40 50 MT (°C)
Resim 3.11: MRV sisteminde COP karşısında sıcaklık yükselişi [18, Åsbland, 2005] MRV işletmeleri için COP 3.8 nolu Denklem ile gösterilmiştir: Ykazan
COP Ygüç tesisi Ydağıtım Denklemde 3.8: Denklem 3.8 Ykazan tesiste ya da sanayide kazan verimliliği Ygüç tesisi ulusal şebeke için elektrik üreten tesisin verimliliğidir. Ydağıtım elektrik ağında dağıtım kayıplarına denk gelir. Böylece elektrik yoğunlaştırıcı güç tesisinde üretiliyorsa COP’nin enerji tasarruflu olması çin değerinin 3’ten fazla olması gerekir. Uygulamada tüm MRV işletmeleri bunun altındaki COP değerlerine sahiptir. . Enerji Verimliliği 171  Bölüm 3
Elde edilen çevresel faydalar Isı pompaları, enerji çıktısından daha az birincil enerji tüketimiyle düşük sınıf ısı akışının geri dönüştürülmesini sağlar.( COP’ye bağlı olarak ve iyi bir mevsimsel verimlilik için gerekli koşulların sağlanması durumunda) Bu durum işletme içerisinde ya da çevre alanlarda ısıtma gibi faydalı uygulamalarda düşük sınıf ısının kullanılmasını sağlar. Bunun sonucunda birincil enerjinin kullanımı ve özel uygulamalarda karbondioksit(CO2),sülfür dioksit(SO2), nitrojen oksit (NOx) gibi gaz salınımları azalır. Herhangi bir ısı pompa sisteminin verimliliği kaynaktan havuza doğru sıcaklık yükselişine bağlıdır. Çapraz medya etkileri Dondurucuların kulanılması sonucunda sızıntılardan, sıkıştırma işleminin sona erdirilmesinden ve ısı pompaların absorpsiyonundan kaynaklanan çevresel etkiler (özellikle sera gazı etkisi) İşletimsel veri Yukarıda ısı pompasına ilişkin tanımlara bakınız. Uygulanabilirlik Kompresör sistemleri: kullanılan sıvılar çıktı sıcaklığını 120 °C’ye kadar sınırlar. Absorpsiyon sistemleri: su/lityum bromid ile işletilen sıvının sıcaklığı 100 °C ve sıcaklık yükselişi ise 65°C dir. Yeni sistemlerin çıktı sıcaklığı (up to 260 °C) daha yüksektir ve daha fazla sıcaklık yükseklişine sahiptir 70 80 °C ısı kaynağı ile çalışan mevcut MVR sistemleri ısı kaynağı sıcaklığı ve 110 150 °C’lik alınan ısı sıcaklığı ile çalışırlar. Hatta bu derece bazı durumlarda 200 °C’ye kadar ulaşabilir. Sıkıştırılan en yaygın buhar su buharıdır. Bunun yanı sıra diğer proses buharları da özellikle petrokimya sanayinde kullanılabilir. Bir sanayide kombine ısı ile güç üretiminin durumu çok daha karmaşıktır. Örneğin, geri basınç türbinleriyle türbinlerde kaybolan iş dikkate alınmalıdır. Uygulanabilirlik Isı pompaları, soğutma ekipmanlarında ve sistemlerde kullanılır (giderilen hava genellikle dağılır, bkz. bölüm 3.9) Bu da, teknolojilerin güçlü ve iyi geliştirilmiş olduğunu göstermektedir. Teknoloji ısı geri kazanımı için daha geniş uygulama alanı sağlar.
Ortam ısıtma Proses ısılarının ısıtılması ve soğutulması Yıkama, hijyen ve temizlik su ısıtma Buhar üretimi kurutma/nem giderme evaporasyon damıtma
konsantrasyon (dehidrasyon). Bunlar ayrıca kojenerasyon ve trijenerasyon kullanılır. Sanayide en yaygın atık ısı buharları; soğutma sıvıları, pis su, kondensat, nem ve dondurma tesislerinden çıkna kondens ısısıdır. Atık ısı tedariğindeki dalgalanmalar sebebiyle, ısı pompalarının sabit bir şekilde işletilmesini sağlamak amacıyla büyük (yalıtılmış) depolama tanklarının kullanılması önemlidir. Adsorpsiyon ısı pompaları büyük miktarda atık ısı olduğunda tesislerde soğutma sistemleri için uygundur. 172 Enerji Verimliliği  Bölüm 3
Birçok MVR işletmesi; damıtma, evaporasyon, kurutma gibi birim işlemlerinnde yer almaktadır ancak buhar dağıtım ağı için buhar üretimi oldukça yaygındır. Sanayideısı geri kazanımı için nispeten daha az ısı pompası monte edilir ve bu montaj işlemi yeni uygulamaların tesislerin ya da önemli güncelleştirmelerin planlanması sırasında gerçekleştirilir. Bkz. Bölüm 2.3 Yakıt fiyatlarının yüksek olduğu durumlarda ısı pompaları daha hesaplı olmaktadır. Sistemlerin fosil yakıtlarla yakılan sistemlerden daha karmaşık olmaya meyilli olduğu görülür. Ancak teknoloji gittikçe gelişmektedir. Finansman Finansman büyük oranda yerel koşullara bağlıdır. Sanayide itfa dönemi en erken 2 yıldır. Bu durum bir yandan pompaların kullanımıyla tasarrufları düşüren düşük enerji fiyatlarıyla diğer tarafta da ilgili yüksek yatırım masraflarıyla açıklanabilir. MVR işletmesinin kar oranı , yakıt ve elektrik fiyatlarının yanı sıra kurulum masraflarına bağlıdır. İsveç Nymölla’da yer alan bir işletmenin kurulum masrafu yaklaşık 4.5 milyon Euro’dur .(aşağıdaki örneklere bakınız.) İsveç Enerji ajansı yaklaşık 1.0 milyon Euro miktarında fon sağlamıştır. Kurulum döneminde yıllık tasarruflar 1.0 milyon Euro olarak hesaplanmıştır. Uygulama için itici güç işletimsel enerji masraflarından tasarruf kazan kapasitesinin sınırlayıcı bir faktör olduğu durumlarda yeni bir kazan için araştırma yapmak yerine işletme, üretimi artıracak araçlar sağlar. Örnekler Dåvamyren, Umeå, İsveç: atık- enerji tesisinde kompresörlerle çalışan ısı pompaları Renova Göteborg, İsveç: absorpsiyonla çalışa ısı pompaları Borlänge, Halmstad and Tekniska Verken, Linköping, İsveç, W-t-E tesisleri, ve biyoyakıt kazanları, İsveç: MVR Isı pompaları StoraEnso sülfit fabrikası, Nymölla, İsveç. Mekanik yeniden sıkıştırma sistemi 1999’da kurulmuştur. Isı kaynağısiyah likörün ön evaporasyonundan çıkan eksoz buharıdır. 84 ºCsıcaklığa sahip kirlenmiş buhar yaklaşık 5 ºC daha az sıcaklıkta ve 0.45barg basınçta temiz buhar üretmek amacıyla buhar/buhar ısı değiştirici (ısı değiştirgeci)içerisinde önce yoğunlaştırılır. İki aşamalı kompresör basıncı 1.7 barg yükseltir ve buhar kompresörden akar, su enjeksiyonuyla kızgınlığı giderildikten sonra 21t/s ‘e eşit olur. Buhar, düşük basınçlı buhar sisteminde dağıtılır ve ön evaporasyon, besleme suyu ısıtma ve bölge ısıtmada kullanılabilir. Mekanik kompresör geri basınç türbini tarafından açlıştırılır. Mil gücü yaklaşık 2MW’dır. Ortayaçıkan ilk sorunlardan sonra işletim tecrübeleri iyi sinyaller vermiştir. MVR, kazandaki fuel oil tüketimini yıllık 7000-7500 ton miktarınca düşürür. MVR, kompresörün basit elektrikli motorla çalıştığı durumlarda küçük çaplı işletmelere adapte edilebilir. Kaynak bilgi [21, RVF, 2002], [26, Neisecke, 2003], [28, Berger, 2005] [18, Åsblad, 2005], [114, Caddet Analysis Series No. 28, 2001], [115, Caddet Analysis Series No. 23], [116, IEA Heat Pump Centre]
Enerji Verimliliği 173
 Bölüm 3
3.3.3
Soğutucular ve soğutma sistemleri Soğutucular ya da soğutma sistemleri ICS BREF’de detaylı olarak ele alınmıştır. Isı değiştiricilerin suyla ve /veya havayla kullanılması ile atık ısının herhangi bir aracıdan ayrılması amacıyla bu terimler ısı değiştiricilerle sınırlandırılmıştır. Bu ısı değiştiriciler bu aracıların sıcaklığını ortam seviyelerine çekmektedir. Bazı soğutucular dondurucu olarak buz ya da kar kullanır. ICS BREF, dondurma sistemlerinin belirli bir bölümünü ele alır fakat amonyak, F gazları,CFCler, CO2 ve HCFCs24 gibi dondurucu maddelere ilişkin bilgilere yer vermez. Ayrıca doğrudan temaslı soğutma ve barometrik kondanslar, çok özel bir konu olması dolayısıyla değerlendirmeye alınmamıştır. Aşağıda yer alan endüstriyel soğutma sistemleri ya da düzenlemeler ICS BREF’de yer almaktadır: Açık soğutma sistemleri (soğutma kuleleri, yada soğutma kuleleri olmadan ) Açık ve resirküle eden soğutma sistemleri (ıslak soğutma kuleleri) kapalı devre soğutma sistemleri havayla soğutulmuş soğutma sistemleri kapalı devre ıslak soğutma sistemleri kombine ıslak/kuru (hibrid) soğutma sistemleri açık hibrid soğutma kuleleri kapalı devre hibrid kuleleri Soğutma sistemleri, teknikler ya da işletimsel uygulamalar ve bireysel proseslerin farklı termodinamik özellikleri konusunda faaliyet alanları oldukça geniştir. Ancak ICS BREf’in ortaya koyduğu sonuçlara göre: "öncelikle,soğutulacak proseslerde BAT yaklaşımı benimsenir. Endüstriyel proseslerin soğutulması ısı yönetimi olarak kabul edilebilir ve bu bir tesis içerisinde toplam enerji yönetiminin bir parçasıdır. Önleyici yaklaşım sanayi prosesleriyel başlar, ısı dağılımını gerektirir ve ilk fırsatta ısı tahliyesine duyulan ihtiyacın azaltılmasını amaçlar. Aslında ısı tahliyesi enerjinin israf edilmesidir ve bunun gibi uygulamalar BAT değildir. Isının proses içerisinde yeniden kullanılması, soğutma ihtiyaçlarının değerlendirilmesinde ilk adım olmalıdır” “İkinci olarak, soğutma sisteminin tasarlanması ve oluşturulması özellikle yeni tesislerde ikinci önemli adımdır. Bu nedenle, proses tarafından üretilen atık ısının miktarı ve seviyesi belirlendiğinde atık ısıda daha fazla azalma meydana gelmez. Soğutma sisteminin önceden seçilmesi, proses gereksinimleri ışığında gerçekleşebilir.” ICS BREF’den alınanTablo 3.18 proses özelliklerine yönelik bazı örnekleri ya da buna denk gelen başlıca BAT yaklaşımını ele alır. 24 HCFC’ler ve CFC ozon tabakasına zarar veren maddelerdir. Her iki maddenin de kullanımı aşamalı olarak azaltılmaktadır Bu maddelerin alternatifleri ise: CO2, F-gazları ve amonyaktır. 174 Enerji Verimliliği  Bölüm 3
Proses
özellikleri dağılan hava seviyesi (yüksek) (>60 ºC) dağılan ısı seviyesi (orta) (25 60ºC) Dağılan ısı seviyesi (düşük) (<25 ºC) Düşük ve orta ısı Seviyesi ve kapasite Yüksek çevresel risk içeren Ve soğutulan Zararlı madeler Kriter Su ve kimyasal Kullanımının azaltılması Toplam enerji verimliliğinin artırılması toplam enerji verimliliğinin artırılması
verimliliğinin artırılması su tasarrufu ile optimum düzeyde toplam enerji verimliliği ve duman bulutunun gözle görülür şekilde azaltılması sızıntı riskinin azaltılması Başlıca BAT yaklaşımı kuru hava ile (ön) soğutma Açıklama Enerji verimliliği ve Soğutma sistemlerinin Boyutları sınırlayıcı Faktörlerdir. Tesise özgü Tesis seçimi Kuru soğutma yer İhtiyacı nedeniyle pek Uygun değildir. Enerji Verimliliği kaybı Artışların kabul edilmesi ICS BREF’deki referans
Bölüm 1.1/1.3 Belirli değil Su soğutma Bölüm 1.1/1.3 Bölüm 1.1/1.3 Islak ve hibrid Soğutma sistemleri
Dolaylı soğutma sistemleri Bölüm 1.4 ve EK VI
Tablo 3.18: BAT in the ICS BREF de yer alan BAT ve proses gerekliliklerine yönelik örnekler Proses özelliklerinin yanı sıra, tesisin kendisi, özellikle yeni tekniklerde uygulanabilir bazı sınırlar ortaya koyabilir. Bu sınırlar Tablo3.19’da gösterilmiştir. Tesis özellikleri İklim
Criteria Gerekli tasarım sıcaklığı tesisteki sınırlı zemin Sınırlı
İmkanlar Termal yükleri Ayarlamak için Kapasiteye uyum sağlamak Başlıca BAT yaklaşımı kuru ve ıslak termometreyle değişikliklerin gözlemlenmesi (daha öncedenmonte edimiş) Çatı sistemlerinin inşa edilmesi resirküle eden sistemler Termal yükler İçin su kaynağı Alımındaki Hassaslık Yer altı suyunun Sınırlı miktarda bulunması ısının tekrar kullanılma seviyesinin optimizasyon resirküle eden sistemleri kullanmak tesis seçimi (yeni soğutma Sistemi
) Yeterli miktarda alternatif su kaynağı yoksa, havayla soğutma
AQçıklama Kuru ve ıslak Termometreyle ölçülmüş Sıcaklıklarda kuru hava Soğutma işlemi daha az Enerji verimliliği sağlar
Boyutuna ve ağırlığına Göre sınırlar Islak, kuru yada hibrid ICS BREF deki referanslar Bölüm 1.4.3 Yer
Zemin suyu Bölüm 1.4.2 Bölüm 2.3 ve 3.3
Bölüm 1.1 Yer altı suyu Kullanımının en aza indirilmesi enerjiye ilişkin cezaların kabul edilmesi yerel termal dumanun giriş noktasından uzak tutulması (sıcaklık katmanlarını kullanarak karışım alanının altında derin su ile) enerjiye ilişkin cezaların kabul edilmes, Bölüm 3.3 Kıyı bölgesi Yüksek kapasite >10 MWth
Açık devre sistemleri Bölüm 1.2.1 ve 3.2, EK XI.3
Özel tesis gereklilikleri baca dumanının azaltılmasına ilişkin zorunluluk durumunda ve kule yüksekliğinin azaltılması hibrid25 soğutma sistemi kullanmak Kısım 2
Tablo 3.19: BAT ICS BREF’de ve BAT’da tesis özelliklerine ilişkin örnekler 25 Hibrid soğutma sistemleri gözle görülür dumanı azaltmak için ıslak ve kuru işleme imkan sağlayan özel mekanik kule tasarımlarıdır. Düşük ortam havası sıcaklığnda kurutma sistemleri gibi sistemlerin çalışmasıyla(özellikle küçük hücre tipi birimler) yıllık su tüketiminde tasarruf sağlanabilir ve gözle görünür dumanın oluşumu azaltılabilir. Enerji Verimliliği 175
 Bölüm 3
Çevresel etkileri azaltmak için soğutma sisteminin optimize edilmesi karmaşık bir işlemdir ve bunu kıyaslayacak matematiksekl bir işlem de bulunmamaktadır. Diğer bir deyişle, BAT tablolarından alılan tekniklerin birleştirilmesi BAT soğutma sistemlerine yol açmaz. Son BAT çözümü, tesise özel bir çözüm olacaktır. Ancak sanayideki tecrübelere dayanarak BAT üzerinden bazı sonuçlar çıkarılabilir. Kaynak bilgi [237, Fernández-Ramos, 2007] 3.4
kojenerasyon [65, Nuutila, 2005], [97, Kreith, 1997]. Kojenerasyonun teşviki hakkında 2004/8/EC sayılı Direktif, kojenerasyonu “bir proseste termal enerjinin ve elektrik enerjisinin ve/veya mekanik enerjinin eş zamanlı olarak üretimi” olarak tanımlar. Aryıca “kombine ısı ve güç” (CHP) olarak da bilinir. Kojenerasyon için tercih edilebilecek bağlamlar sunan enerji vergileri konulu 2003/96/EC ve sayılı Direktif’in Avrupa Topluluğu tarafından kabul görmesiyle kojenerasyona olan ilgi artmıştır. Enerji verimliliği konusunu ele alan Yeşil Belge, enerji üretiminde ve iletiminde kayıplara, bu kayıpları ortadan kaldırmak için ısı geri kazanımına ve yerelleştirilmiş kojenerasyoan ışık tutar. Bu bölüm farklı kojenerasyon uygulamalarını ve bu uygulamaların farklı durumlara göre uygulanabilirliğini ele alır. Uygulamalar günümüzde küçük çapta maliyet kazancı sağlamaktadır. 3.4.1
Farklı türdeki kojenerasyonlar Tanım
Kojenerasyon tesisleri kombine hava ve güç üreten tesislerdir.Tablo 3.20, farklı kojenerasyon teknolojilerini ve bunların ısı oranına denk gelen gücünü ele alır. Kojenerasyon teknolojisi Kombine çevrim gaz türbinleri, (atık ısı geri kazanım kazanları ile kombine Edilmiş gaz türbinleri, buhar türbini aşağıda ele anımıştır. Buhar türbini tesisleri (geri basınç) Ara buharlı kondensasyon türbini (geri basınç, kontrol edilmeyen ara buharlı kondensasyon trübinleri ve ara buharlı kondensasyon türbinleri) Isı geri kazanım kazanlarına sahip gaz türbinleri
Stirling motorları Yakıt hücreleri (ısı yardımcılarıyla) Buhar motorları Organik Rankin çevrimi Diğer türler Tablo 3.20:kojenerasyon teknolojilerinin listesi ve ısı oranına denk gelen güç [146, EC, 2004] Isı oranına denk Gelen güç, ºC 0.95
0.45 0.45
0.55 0.75
Üretilen elektrik miktarı üretilen ısı mıktarıyla karşılaştırılır ve genellikle ısı oranıına denk gelen güç olarak belirtilir. Üretilen elektrik miktarı üretilen ısıdan az olduğunda bu oran 1 ‘dir.enerjinin ısıya oran oranı gerçek verilere dayanmalıdır. Yıllık yük karşısında zaman eğrisi CHP’nin ve CHP’nin boyutlarının belirlenmesinde kullanılabilir Atık- enerji tesisleri (W-t-E) 176 Enerji Verimliliği  Bölüm 3
Atıktan enerji geri dönüşümü tesisleri için ,WI BREF ve WFD26 eşdeğer faktörler ve değerler içerir. Bunlar aşağıda yer alan faktörler için kullanılabilir:
Enerjinin değişik kalitelerinin kıyaslama amacıyla özetlenmesi Bu yolla, farklı enerji türleri değerlendirilebilir ve enerji karışımı çıktısı ,ısı, buhar ve elektrik olarak özetlenebilir. Bu dönüşüm faktörleri kendiliğinden üretilen enerji ile W-t-E tesisleri için dışarıda üretilen enerji arasında kıyaslamalar yapmaya yardımcı olur. Buna göre Avrupa’da güç tesislerinde dışarıdan elektrik enerjisi üretiminin dönüşüm verimliliği ortalama %38 (bkz. EK 7.10.3) iken bu oran dış ısıtma tesislerinde %91’dir. Enerjinin yekıt ya da buhar olarak kullanımında muhtemel kullanım oranı %100’dür. Farklı enerji ölçüm birimlerindeki (MWh, MWhe, MWhh) kıyaslamalar dikkate alınabilir. Geribasınç En basit kojenerasyon tesisi yaygın olarak bilinen “geri basınç güç tesisi” dir. Burada CHP elektrik ve buhar bir buhar türbininde üretilir. (bkz. Resim 3.12) geri basınç prosesinde çalışan buhar türbini tesislerinin elektrik kapasitesi genellikle birkaç düzine megawattır.Gücün ısı oranına denkliği ise yaklaşık 0.3-0.5’tir. gaz türbini tesislerinin güç kapasitesi buhar türbini tesislerinden biraz daha azdır. Ancak gücün ısı oranına denkliği 0.5’e yakındır. Endüstriyel geri basınç gücü miktarı bir prosesin ısı tüketimine, yüksek basıncın özelliklerine,orta dereceli basınca ve geri basınç buharına bağlıdır. Geri basınç buharı üretiminin ana belirleyici faktörü gücün ısı oranına denkliğidir. Bölge ısıtan güç tesislerinde buhar, buhar türbininin altındaki ısı değiştiricilerde yoğunlaştırılır ve tüketicilere sıcak su olarak gönderilir. Sanayi tesislerinde geri basınç güç tesislerinden gelen buhar, ısısını koruduğu fabrikayı besler. Bölge ısıtan güç tesislerindeki geri basınç, endüstriyel geri basınç tesislerindeki geri basınçtan daha düşüktür. Bu da endüstriyel geri basınç güç tesisindeki gücün ısı oranına denkliğinin, bölge ısıtan güç tesislerinden neden daha düşük olduğunu gösterir. Elektrik Hava
Kazan Yakıt
Duman gazı Isı
değiştiriciler bölge ısısı Buhar türbini
G Jeneratör Besleme suyu tankı
Resim 3.12: geri basınç tesisi [65, Nuutila, 2005] 26 Atık Çerçeve Direktifi Enerji Verimliliği 177
 Bölüm 3
Ara basınçlı kondensasyon Yoğunlaştırma güç tesisi yalnızca elektrik üretir ancak ara basınçlı yoğunlaştırma gücü tesisinde ise ısı üretmek için türbinden buhar alnır. (bkz. Resim 3.13) Buhar tedariği ile Bölü 3.2’e açıklanmıştır. Elektrik Hava Kazan
Yakıt Duman gazı Buhar Düşürme
istasyonu buhar türbini G Jeneratör Proses ısısı Kondensör Besleme suyu tankı Resim 3.13: ara buharlı kondensasyon tesisi [65, Nuutila, 2005] Gaz türbinli ısı geri kazanım kazanı Gaz türbinli ısı geri kazanım kazanlarında ısı, türbinin sıcak duman gazlarıyla üretilir.(bkz. Resim 3.14) birçok durumda doğal gaz, yağ ya da bunların karışımı kullanılır. Gaz türbinleri gazlı katı maddelerle ya da sıvı yakıtlarla da yakılabilir. Eksoz gazı Bölge ısısı ya da Proses buharı ısı geri kazanım kazanı
hava yakıt
ek yakma elektrik G Gaz türbini Jeneratör Resim 3.14: gaz türbinli ısı geri kazanım kazanı [65, Nuutila, 2005] 178
Enerji Verimliliği  Bölüm 3
Kombine çevrim güç tesisi Kombine çevrim güç tesisi bir yada birden fazla buhar türbinine bağlanmış bir ya da birden fazla gaz türbinlerinden oluşrur. (Bkz. Resim 3.15). Kombine çevrim güç tesisi genellikle kombine ısı ve güç üretimi için kullanılır. Gaz türbini prosesinin eksoz gazlarından çıkan ısı buhar türbini prosesi için geri kazanılır. Birçok durumda geri kazanılan ısı daha sonra ısıtma amaçları için kullanılmak yerine daha fazla elektriğe dönüştürülür. Sistemin faydası yüksek oranda güç-ısı oranı ve yüksek verimliliktir. Yakma teknolojilerindeki en son gelişme, katı yakıtım gazlaştırılmasının kombine çevrim tesisleriyle ve kojenerasyonla bağlantılı olmasıdır. Gazlaştırma tekniği sülfür ve nitrik oksit salınımlarını büyük ölçüde düşürecektir. Hatta bu düşüş gaz arıtma uygulamaları, gazlaştırma aşağı akımı ve gaz türbiniyle kombine edilen çevrimin yukarı akışı gibi yöntemleri kullanan konvansiyonel yakma teknikleriyle elde edilen salınımların azaltılmasından daha etkilidir. Besleme suyu tankı eksoz gazı besleme suyu pompası eksoz gazı ısı geri
kazanım kazanı
ısı geri kazanım
kazanı yakıt
hava elektrik Gaz türbini
elektrik Buhar türbini
hava yakıt
elektrik gaz
türbini G
Jeneratör G jeneratör bölge ısısı G jeneratör Resim 3.15: kombine çevrim güç tesisi [65, Nuutila, 2005] İçten yakmalı motorlar (yenileyici motorlar ) İçten yakmalı ya da yenileyici motorlarda ısı yağlama yağından, motor soğutma suyundan ya da Resim 3.16’da gösterildiği gibi eksoz gazlarından geri kazanılır. İçten yakmalı motorlar kimyasal bağlı enerjileri yakma yoluyla termal enerjiye dönüştürür. Duman gazının genleşmesi piston hareketini zorlayarak silindir içerisinde gerçekleşir. Piston hareketinden çıkan mekanik enerji ana mille volana transfer edilir ve volana bağlı altörnatör ile elektriğe dönüştürülür. Yüksek sıcaklıktaki termal genleşmenin mekanik enerjiye doğrudan dönüşmesi ve burdan da elektrik enerjisine dönüşmesi içten yakmalı motorlara en yüksek termal verimliliği (kullanılan yakıt birimi başına üretilen elektrik enerjisi) sağlar (tek çevrim itici güçler arasında) Ayrıca en düşük CO2 salınımı elde edilir. Yüklə 4,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|