Enerji Verimliliğine İlişkin En Uygun Teknikler Kaynak Belgesi
Yüklə 4,67 Mb.
|
|
Hızları düşük (<300 rpm) iki zamanlı motor 80 MWe birim boyutuna kadar kullanılabilir. Orta hızlı (300 Enerji Verimliliği 179
En çok kullanılan motor türleri dizel, buji/mikro ateşlemeli motor ve çift yakıtlı motorlardır. Bu motorlar için birçok yakıt alternatifi bulunmaktadır: doğal, maden (kömür yatağı) biyı ve hatta piroliz gazları, sıvı biyoyakıtlar, dizel yağı, ham petrol, ağır fuel oil, yakıt emülsiyonları ve rafineri kalıntıları. Eksoz gazı Isı geri
Kazanım kazanı
elektrik Hava
Motor Yakıt
Bölge ısısı
G Jeneratör Hava Motor suyu soğutucu yağlama yağı soğutucu Resim 3.16: içten yakmalı ya da yenileyici motor [65, Nuutila, 2005] Sabit motorlu tesisler(örn.taşınabilir jeneratörler hariç) paralel olarak çalışan ve birçok motor tarafından çalıştırılan jeneratör dizilerini içerir. Çoklu motor kısmi yükte çalıştırıldığında daha yüksek verim sağlayacağı için farklı yük talepleriyle optimal düzeyde eşleşme sağlar, operasyona esneklik kazandırır. Soğuk çalıştırma süresi, kömür- yağ ya da gazla çalıştırılan buhar türbinleri ya da kombine çevrim gaz türbinli tesislerle karşılaştırıldığında daha kısadır. Çalışan motorun iletişim ağına karşılık verme yetisi daha yüksek olur ve böylece şebekenin daha kolay stabilize edilmesine yardımcı olur. Kapalı radyatör soğutma sistemleri bu teknolojiye uygundur. Sabit motorun su tüketimini daha az seviyede tutar. Kompakt tasarımları motorları dağıtılmış kombine ısı ve güç üretimi için (CHP) daha uygun hale getirir ve bu motorlar elektriğe, kentsel ısı tüketicilerine ve sanayi bölgelerine daha yakın olabilir. Böylece dönüşüm kanallarında ve ısı transfer borularında buna ilişkin enerji kayıpları azaltılacaktır. Merkez elektrik üretiminde dönüşüm kayıpları ortalama olarak üretilen enerjinin %5-8’ine denk gelmektedir. Yani yerleşim alanlarına dağıtılan ısıdaki enerji kayıpları %10 ‘dan az olabilir. En fazla dönüşüm kayıpları düşük voltajlı şebekelerde ve ev içi bağlantılarda meydana gelmektedir. Diğer yandan daha büyük tesislerde elektrik üretimi genellikle daha verimlidir. 180
Enerji Verimliliği  Bölüm 3
İçten yakmalı motorların yüksek tek çevrim verimliliği, yüksek eksoz gazları ve yüksek soğutucu su sıcaklıkları CHP çözümleri için bu motorları n uygun olmasını sağlar. Yakıt yakma işleminde salınan enerjinin yaklaşık %30 u eksoz gazlarında vardır ve %20’si de soğutma suyu buharlarında bulunmaktadır. Eksoz gazı enerjisi motorun aşağı akış yönündeki kazanının bağlanmasıyla geri dönüştürülebilir. Bu işlemle buhar, sıcak su ya da sıcak sağ üretilir. Sıcak eksoz gazı ısı değiştiricilerle doğrudan ya da dolaylı olarak kurutma proseslerinde kullanılabilir. Soğutma suyu buharları düşük ve yüksek sıcaklık devrelerine ayrılabilir. Geri kazanım potansiyelinin derecesi, ısı tüketici tarafından kullanılabilecek en düşük sıcaklıkla alakalıdır. Soğutma suyunun enerji potansiyeki düşük geri dönüş sıcaklıklarıyla dölge ısıtma ağlarında geri dönüştürülebilir. Eksoz gazı kazanı ve ekonomizörle bağlantılı olan motor soğutma ısısı kaynakları, yakıtın sıvıyla birlikte (elektrik+ısı geri kazanımı) %85’e kadar kullanımını ve gaz uygulamalarında ise %90 varan kullanımı sağlar. Isı enerjisi son kullanıcının ihtiyaçlarına göre buhar (20 bara kadar kızdırılabilir), sıcak su ya da sıcak yağ olarak son kullanıcılara ulaştırılabilir. Isı ayrıca soğutulmuş su üretiminde absorpsiyon soğutucu proses tarafından kullanılabilir. Absorpsiyon ısı pompaları, motordaki düşük ısılı soğutma devresinden daha yüksek sıcaklığa enerji transfer ederken kullanılabilir. Bu enerji yüksek dönüş sıcaklığı sağlayan bölge ısıtma ağında kullanılabilmektedir. Bkz bölüm 3.4.3. Sıcak ve soğuk su aküleri kısa süre içerisinde elektrik ve ısıtma/soğutma ihtiyacı arasındaki dengesizlikleri ortadan kaldırmak için kullanılabilir. İç yakmalı ya da yenileyici motorlar elektrik üretiminde %40-48 oranında yakıt tasarrufu sağlayabilir. Isı etkili bir biçimde kullanıldığında kombine ısıda ve güç devirlerinde yakıt tasarrufları %85-90’a kadar ulaşabilir. Trijenerasyonda esneklik için sıcak su ve soğutulmuş su depoları kullanılır. Ayrıca esnekliğin artırılması için kompresör soğutucuların ya da doğrudan yakılan yedek kazanların kapasitesinin kontrol edilmesi gerekebilir. CHP üretiminden elde edilen çeşitli çevresel ve ekonomik kazançlar vardır. Kombine çevrim tesisleri elektrik ve ısıyı minimum enerji atığyla üreterek yakıt enerjisinin maksimum düzeyde kullanılmasını sağlar. Tesisteki yakıt verimliliği %80-90 olurken, konvansiyonel tesislerde ve hatta kombine çevrim tesislerinde bu oran %58’dir. Yüksek verimliliğe sahip CHP prosesi, sürekli enerji ve enerji verimliliği sağlar. Resim 3.17kömürle yakına CHP tesisinin, bireysel ısı kazandaki prosesle ya da kömürle yakılan elektrik tesisindeki prosesle kıyaslandığında kömürle yakılan CHP değerlerini ortaya koyar. Ancak benzer sonuçlara diğer yakıtlarla da ulaşılabilir. Resim 3.17’deki rakamlar ölçüsüz enerji birimleridir. Bu örnekte ayrı ve CHP birimleri aynı miktarda yayarlı çıktı üretmektedir. Ancak ayrı üretim CHP’deki 33 birim ile kıyaslandığında toplamda 98 enerji birimindeki kaybı ortaya koyar. Ayrı üretimdeki yakıt verimliliği %55’tir, bu oran kombine ısı ve güç üretiminde %78 dir. CHP üretimi aynı miktarda faydalı enerji üretmek için %30 daha az enerjiye ihtiyaç duyar. Yani CHP atmosferik salınımları eş miktara kada düşürebilir. Ancak bu, elektrik ve/veya buhar için yerel enerji karışımına bağlıdır. (buhar üretimi) Enerji Verimliliği 181
 Bölüm 3
‘Normal’ kondensasyon kazanı Güç üretimi Kojenerasyon Ayrı ısıtma Birimlerine giren Yakıt girdisi Kayıp
24 100
Faydalı Isı
çıktısı 76 Kayıplar 74 117
Elektrik çıktısı
43 Faydalı
Isı çıktısı
76 Tasarruf
65 35 Elektrik-güç Tesislerine giren Yakıt girdisi Kayıp 33
çıktısı 43 117 Kombine ısı ve Güç tesisine Giren yakıt girdisi Resim 3.17: kondensasyon gücü tesisi ile kombine ısı ve güç tesisinin verimliliğinin kıyaslanması [65, Nuutila, 2005] Elektrik üretimiyle birlikte kojenerasyonda atık, biyokütle gibi yenilenebilir kaynaklar ve gaz yağı ve gaz gibi fosil yakıtlar kullanılabilir. Çapraz medya etkileri Bir tesis, ısı geri kazanımı için optimize edildiğinde elektrik üretimi düşebilir (örn. W-t-E tesisleri, bkz WI BREF). Örenğin (WI BREF ve WFD ye göre eş faktörler kullanarak) %18 oranında elektrik üretimine sahip (WFD eşdeğeri 0.468) W-t-E tesisi; bölge ısısının kullanımının %42.5’ine sahip W-t-E tesisiyle (WFD eşdeğeri 0.468) ya da buharı %42.5 oranında ticari amaçlı olarak kulanan tesis ile uyumludur. İşletimsel veri Yukarıdaki farklı kojenerasyon tekniklerine bakınız. Uygulanabilirlik CHP konseptinin seçilmesi birtakım faktörlere ve hatta iki tesis aynı olmasa bile benzer enerji ihtiyaçlarına dayanmaktadır. CHP tesisinin ilk aşamada belirlenmesine etki eden faktörler:
Miktar bazında ısı için yeterli enerji talebinin olması önemli bir faktördür. CHP tesisinden gelen ısını kullanılmasıyla ulaşılacak sıcaklık derecesi Tesisin asgari yük elektrik talebi (örn. Tesisin elektrik talebinin nadiren altına düştüğü seviye) Isı ve güç talebi eş zamanlıdır. Elektrik fiyatına oranla uygun yakıt fiyatları Yıllık yüksek işletim süresi (tercihen 4 000 – 5 000 full yük saatinden fazla). Genel olarak, CHP birimleri orta ve düşük basınçlı buhar aralığındaki sıcaklıkta ısı ihtiyacı olan tesisler için uygulanabilir. Bir tesiste kojenerasyon potansiyelinin değerlendirilmesi çok fazla ısı talebi düşüşünün beklenmediğini gösterir. Aksi halde kojenerasyon kurulumu çok fazla ısı talebine göre tasarlanacak ve böylece kojenerasyon ünitesinin verimsiz çalışmasına neden olacaktır. 182
Enerji Verimliliği Bölüm 3
2007yılında, nispeten küçük boyutta CHP ekonomik olarak daha uygundur. (bkz. Atrium Hospital, EK 77, Örnek 2) aşağıdaki maddeler farklı alanlarda hangi türde CHP kullanımının uygun olacağına dair açıklamaları kapsar. Acak sınırlayıcı rakamlar örnek amaçlıdır ve yalnızca yerel koşullara bağlıdır. Genellikle, tesisteki talep değiştiği için elektrik ulusal şebekeye satılabilir. Yardımcı malzemelerin modellenmesi (bkz Bölüm. 2.15.2) üretim optimizasyonuna, ısı geri kazanım sistemlerine ve ek enerjinin alınıp satılmasına yardımcı olur. CHP türünün belirlenmesi Buha türbinleri aşağıdaki özelliklere sahip tesisler için kullanılabilir: Elektrik ana yükü 3 5 MWe olan tesisler Düşük değerde proses buharı ihtiyacı bulunan tesislerde ve gücün ısı talebine oranının 1:4’ten fazla olduğu tesislerde Ucuz ve değeri düşük yakıtların mevcut olduğu durumlarda Yeterli alan varsa Yüksek dereceli proses ısısının buunduğu durumlarda (örn. Ocaklardan yakma kazanlarına) Mevcut kazannın yenisyle değiştirilmesi gerektiğinde Gücün ısıya oranının en aza indirilmesi gerektiği durumlarda.CHP tesislerinde geri basınç seviyesi en aza indirilmeli ve özellikle yenilenebilir yakıtla kullanılırken gücün ısıya oranını maksimum seviyeye çıkarmak amacıyla yüksek basınç seviyesi de maksimum seviyeye çıkarılmalıdır. Gaz türbinlerinin kullanımı: Gücün ısıya olan oranının maksimize edilmesi planlanmışsa Güç talebi devam ediyorsa veve bu talep MWe de fazlaysa (bu belgenin yazılması esnasında daha küçük gaz türbinleri piyasaya girmeye başlamıştı) Doğal gaz varsa (her ne kadar bu sınırlayıcı bir faktör olmasa da) Özellikle 500 °C’den daha yüksek sıcaklıklarda orta ve /veya orta basınçlı buhar ya da sıcak su talebi yüksekse 450 °C ya da daha yüksek sıcaklıkta sıcak gaz talebi-eksoz gazları bu gazlar soğutmak için ortam havasıyla damıtılabilir ya da hava ısı değiştiriciye yönlendirilebilir. (bir buhar türbiniyle kombine çevrim içerisinde de kullanılabilir) İçten yakmalı ya da iyileştirici motorlar aşağıda özellikler belirlenen tesisler için kullanılabilir:
Gücün ya da prosesin sürekli değil döngüsel olması Düşük basınçlı buharın, orta ve ya düşük sıcaklıktaki soğuk su ihtiyacının ortaya çıkması durumunda Gücün ısı talebine oranı yüksek olduğunda Doğal gaz bulunduğunda – gazla güç verilmiş içten yakmalı motorlar tercih edilir Doğal gaz bulunmadığına – fuel oil ya da LPG ile güç verilmiş motorlar uygun olabilir Elektrik yükünün 1 MWe den az olduğu durumlarda– kıvılcım ateşlemeli (0.003 den 10 MWeye kadar uygun tesisler) Elektrik yükünün 1 MWe den fazla olduğu durumlarda-sıkıştırma ateşlemeli (3ile20 MWe arasında uygun tesisler). Finansman finansman, yakıt ile elektrik fiyatı, ısı fiyatı, yük faktörü ve verimlilik arasındaki orana bağlıdır. finansman ısının ve elektriğin uzun süre boyunca temin edilmesine bağlıdır. politikaların desteklenmesi ve piyasa mekanizması; uygun enerji vergilendirme düzeni ve enerji piyasalarının serbestleştirilmesi gibi olumlu etkilere sahiptir. Uygulama için itici güç Politikaların desteklenmesi ve piyasa mekanizması (bkz. Finansman). Enerji Verimliliği 183
Örnekler: Äänekoski CHP güç tesisi, Finlandiya Rauhalahti CHP güç tesisi, Finlandiya sodyum karbonat tesislerinde kullanılanlar, bkz. LVIC-S BREF Bindewald Kupfermühle, DE: Un değirmeni: 100000 t buğday ve çavdar/yıl Malt tesisi: 35000 t malt/yıl Dava KVV, Umea CHP W-t-E tesisi, İsveç Sysav, Malmö CHP W-t-E tesisi, İsveç. Kaynak bilgi [65, Nuutila, 2005], [97, Kreith, 1997] [127, TWG, , 128, EIPPCB, , 140, EC, 2005, 146, EC, 2004] 3.4.2
Trijenerasyon Tanım
Trijenerasyon genellikle yakıtın kullanışlı üç enerji ürününe eş zamanlı olarak dönüştürülmesi olarak anlaşılır: elektrik, sıcak su ya da buhar ve soğutulmuş su. Trijenerasyon sistemi alslında soğutulmuş su üretmek için ısının bir bölümünü kullanan absorpsiyon soğutucuya sahip kojenerasyon sistemidir. (Bölüm 3.4) (bkz. Resim 3.18) Resim 3.18 soğutulmuş su üretimine yönelik iki konsepti karşılaştırır: elektrik kullanan kompresör soğutucuları ve lityum bromid absorpsiyon soğutucunda geri kazandırılmış havayı kullanan trijenerasyon. Isı hem eksoz gazından hem de motorun yüksek sıcaklık soğutma devresinden geri kazanılır. Trijenerasyonda kompresör soğutucuların kapasitesinin ya da direk yakmalı yedek kazanların kullanılmasıyla esneklik artırılabilir. 184 Enerji Verimliliği  Bölüm 3
Resim 3.18: bir havalimanı için ayrı enerji üretimi ile karşılaştırılan trijenerasyon [64, Linde, 2005] Tek aşamalı lityum bromid absorpsiyon soğutucular enerji kaynağı olarak 90 °C sıcaklıktaki sıcak suları bile kullanabilir. Ancak iki aşamalı lityum bromid absorpsiyon soğutucular 170 °C sıcaklığa ihtiyaç duyar. Bu da aslında buharla yakıldıklarını gösterir. 6-8 °C sıcaklıkta su üreten tek aşamalı lityum bromid absorpsiyon soğutucu yaklaşık 0.7 performans katsayısına (CHP) sahiptir. Çift aşamalı soğutucu ise 1.2 CHP’ye sahiptir. Bu da,bu aletlerin kaynağı kapasitesinden 0.7 ya da 1.2 kat daha fazla soğutma kapasitesi üretmeleri anlamına gelir. Motorla çalışan CHP tesisinde, tek ev çift aşamalı sistemler uygulanabilir. Ancak motor, eksoz gazında ve motor soğutmada artık ısı dağılımına neden olduğu için tek aşamalı motorlar daha uygundur çünkü daha fazla ısı geri kazanılabilir ve absorpsiyon soğutucuya transfer edilebilir. Elde edilen çevresel faydalar Trijenerasyonun başlıca avantajlarından biri; ayrı güç ve ısı üretiminde yer alan yakıt girdisinden daha az girdi ile aynı çıktıyı elde edebilmesidir. Enerji Verimliliği 185
 Bölüm 3
Bir mevsim boyunca ısıtma için (kış) ve diğer bir mevsimde soğutma için (yaz) geri kazanılmış ısının kullanılma esnekliği yüksek tesis verimliliği seviyesinde çalışma saatlerinin maksimize edilmesi için etkin bir yöntem sunar. Hem sahibi hem de çevre için fayda sağlar. (bkz. Resim 3.19. Resim 3.19: trijenerasyon, yıl boyunca optimize tesis işletimi sağlar [64, Linde, 2005] Yönetim felsefesi ve kontrol stratejisi oldukça önemlidir ve bu durum ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmelidir. Optimal çözüm, soğutulmuş su kapasitesinin tümünün abrospsiyon soğutucular tarafından üretilmesine dayanmamaktadır. Örneğin, iklimlendirmede yıllık soğutma ihtiyaçları, doruk soğutma kapasitesinin %70’ini karşılar.Geri kalan %30’u ise kompresör soğutucularlailave edilir. Bu yolla soğutucular için toplam yatırım masrafları azaltılabilir. Çapraz medya etkileri Yoktur. İşletimsel veri Veri yoktur Uygulanabilirlik Trijenerasyon ve dağıtılan güç jenerasyonu Sıcak ya da soğutulmuş suyu dağıtmak elektriği dağıtmaktan daha zor ve daha masraflıdır. Trijenerasyon otomatik olarak dağıtılmış güç üretimine neden olur çünkü trijenerasyon tesisi sıcak ya da soğuk su tüketicilerine yakın olmak zorundadır. Bir tesisin yakıt verimliliğinin maksimum düzeye çıkarılması için sıcak ve soğutulmuş su ihtiyacını temel alarak bir konsept oluşturulur. Sıcak ve soğutulmuş su tüketicilerine yakın olan güç tesisi daha az elektrik dağıtım kayıplarına maruz kalır. Trijenerasyon, soğutucunun da dahile edildiği bir adım daha ötede bir yöntemdir. Geri kazanılan ısının, tesisin çalışma saatleri boyunca etkin bir şekilde kullanılması durumunda ekstra yatırım yapmanın bir mantığı yoktur. 186
Enerji Verimliliği Bölüm 3
Ancak ısının tümünün kullanılmadığı ya da ısı talebi ortaya çıkmadığı durumlarda soğutulmuş su yada havanın kullanım alanı mevcutsa ekstra yatırımlar kendini amorti etmeye başlar. Örneğin, trijenerasyon binalarda ısıtma amacıyla yaz mevsimlerinde soğutucu olarak, kış mevsimlerinde ise ısıtıcı olarak kullanılır. Birçok sanayi kuruluşu ve kamu binası ısıtma ve soğutma işlemlerinin uygun karışımını uygular. Bunlara ilişkin dört örnek: bira fabrikaları, alışveriş merkezleri, havalimanları ve hastaneler Finansman Veri yoktur. Uygulama için itici güç Maliyet kazancı Örnekler Madrid Barajas Airport, ES (bkz. EK 7.10.4) Atrium Hospital, NL (bkz. EK 7.7). Kaynak bilgi [64, Linde, 2005, 93, Tolonen, 2005] 3.4.3 Bölge soğutma Tanım Bölge soğutma kojenerasyonun bir başka yönüdür: kojenerasyon absorpsiyon soğutucularını çalıştıran ısının merkezi olarak üretilmesini sağlar ve elektrik şebekelere satılır. Kojenerasyon ayrıca merkezi üretimle ve soğutucu enerjinin dağıtılmasıyla bölge soğutma (DC) işlemine yardımcı olabilir. Soğutucu enerji ayrı dağıtım ağında transfer edilmiş soğutulmuş su aracılığıyla müşterilere ulaştırılır. Bölge soğutma mevsime ve dış sıcaklığa bağlı olarak farklı yollarla gerçekleştirilebilir. Kış mevsiminde en azından İskandinav ülkelerinde soğutma, denizden alınan soğuk suyla yapılabilir. (bkz. Bölüm 3.20) Yaz mevsiminde ise bölge soğutma absorpsiyon teknolojisiyle gerçekleştirilebilir. (bkz. resim 3.21 ve Bölüm 3.3.2) bölge soğutma havalandırma için kullanılabilir, ofislerin, ticari binaları ve yerleşim mekanlarının soğutulması için kullanılabilir. Enerji Verimliliği 187
Resim 3.20: serbest soğutma teknolojisiyle kış mevsiminde bölge soğutma [93, Tolonen, 2005] Resim 3.21: yaz mevsiminde absorpsiyon teknolojisiyle bölge soğutma [93, Tolonen, 2005] 188 Enerji Verimliliği Bölüm 3
Elde edilen çevresel faydalar Helsinki, Finlandiya’da bölge ısıtmanın (DH) ve bölge soğutmanın (DC) eko-verimliliğinin artırılması aşağıda yer alan sürdürüebilirlik hedeflerine ulaşılmasını sağlamıştır:
Sera gazları ve nitrojen oksit, sülfür dioksit ve partiküller gibi diğer sanılımlar büyük ölçüde azaltılmıştır. Elektrik tüketimindeki düşüş ayrıca yaz aylarında elektrik tüketiminde binaya özel soğutma birimlerinin neden olduğu en yüksek seviyelerin aşağı çekilmesine yardımcı olur. Ekim-Mayıs ayları arasında, soğuk deniz suyundan alınan tüm DC enerjisi yenilenebilirdir. Bu da yıllık DC tüketiminin %30’una denk gelir. Daha sıcak mevsimlerde absorpsiyon soğutucular, denize boşaltılacak aşırı ısıyı (CHP tesislerinden)kullanır. CHP tesisinde yakıt tüketimi artsa da binalardaki ayrı soğutma sistemleriyle kıyaslandığında toplam yakıt tüketimi yükselecektir. DC’de soğutucu ekipmanın yarattığı gürültü ve titreşim ortadan kaldırılmıştır. Binalarda soğutucu ekipman için ayrılan yer diğer amaçlar için boş bırakılmıştır. Yoğunlaştırma kulelerindeki mikrobik artış ortadan kaldırılmıştır. Binalara özgü kompresör soğutmada kullanılan soğutucu aracıların aksine DC proseslerinde herhangi bir zararlı maddenin buharlaştığı(örn. CFC ve HCFC bileşenlerinde) görülmemiştir. DC şehirdeki görünümün estetikliğini artırır: üretim birimleri ve borular görünmemektedir. Binaların çatılarındaki büyük kondensörlere ve pencerelerdeki çoklu soğutuculara gerek yoktur. DH ve DC sistemlerinin yaşam döngüsü binaya özgü birimlerde yer alan yaşam döngüsünden daha uzundur. Örn. Soğutucu tesisin ömrü ayrı birimlerle karşılaştırıldığında tam iki katıdır. DH ve DC’nin ana hatlarının teknik hizmet ömrü bir yüzyıldan fazladır.
Çapraz medya etkileri Dağıtım sisteminin kurulmasının etkileri İşletimsel veri Güvenilir. Uygulanabilirlik Bu tekniğin geniş uygulama alanı oması beklenmektedir. Ancak bu yerel koşullara bağlıdır. Finansman Dağıtım sistemleri için ciddi yatırımlar gerekmektedir. Uygulama için itici güç Veri bulunmamaktadır. Örnekler Helsinki Energy, Finlandiya Hollanda, Amsterdam’da tesislere yakın göller bölge soğutmada kullanılır. Kaynak bilgi [93, Tolonen, 2005], [120, Helsinki Energy, 2004] Enerji Verimliliği 189
3.5
Elektrik gücü tedariği Giriş
Kamu elektrik gücü yüksek voltaj şebekeleriyle sağlanır. Bu şebekede voltaj ve akım üç aşamada 50Hz (Avrupa’da) ve 120 ° lik aralıklarla sinüs dalgası çevrimlerinde farklılık gösterir. İletimde mevcut kayıpları en aza indirebilecek kadar yüksektir. Kullanılan ekipmana bağlı olarak tesise girerken ya da özel ekipmana doğru ulaşırken voltaj düşer. Bu genellikle sanayideki kullanımda 440 V’a ve bürolarda kullanımda ise 240V’a kadar düşer. Dağıtım sistemlerindeki dayanıklılık, bazı ekipmanların etkisi ve tedarik malzemesindeki kullanımlar gibi çeşitli faktörler enerjinin dağıtımını ve kullanımını etkiler. Sabit voltajlar ve distorsiyonsuz dalga biçimleri güç sistemlerinde oldukça ilgi gören faktörlerdir. 2002 yılında AB-25 ülkelerinde elektrik tüketimi 2641 TWh ve şebeke kayıpları 195 TWh olarak belirlenmiştir. En büyük tüketici 1168 TWh(%44) ile sanayidir. Bunu evsel tüketimler 717 TWh (%27) ile izlemektedir. Evsel tüketimlerin ardında 620 TWh (%23) ile hizmet birimleri gelmektedir. Bu üç sektör, tüketimin yaklaşık %94’ünü oluşturmaktadır. 3.5.1
Güç faktörü düzeltme Tanım
Birçok elektrikli alet endüktif yük taşır. Örn: AC tek aşamalı ve 3-aşamalı motorlar (bkz. Bölüm 3.6) Değişken hız sürücüleri (bkz. Bölüm 3.6.3) dönüştürücüler (bkz. Bölüm 3.5.4) yüksek yoğunluğa sahip boşaltma lambaları (bkz. Bölüm 3.10). Bu faktörlerin hepsi elektrik ve reaktif elektrik gücü gerektirir. Aktif elektrik gücü kullanışlı mekanik güce dönüştürülür. Reaktif elektrik gücü ise aletin manyetik alanlarını korumak için kullanılır. Reaktif elektrik gücü periyodik olarak jeneratör ve yük arasında karşılıklı olarak transfer edilir. (aynı sıklıkta) kapasitör bankları ve gömülmüş kablolar reaktif enerjiyi alır. Yüklə 4,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
