4-KONUŞMA VE DİL GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN SORUNLAR A-Zihinsel Özür Zihinsel özür, kavramların algılanması ve günlük yaşam için gerek li becerileri etkilemekte, dil ve konuşma gelişiminde gecikmelere ve bozukluklara neden olmaktadır. Çocuğun zeka yaşının normalin altın da olması nedeniyle bu sorunlar ortaya çıkar. Lisan gelişimi de zihin sel gelişimi gibi geri kalabilir. Genelde eğitilebilir düzeyde olan çocuk lar, lisan ve kendine bakım konularında eğitim ile üst düzeylere çıkarı labilir.
Zihinsel engelli bir çocuğun eğitimi. Öneriler: Ailelerin ya da bu konuda çalışacak eğitimcilerin sabırlı, esnek ve hoşgörülü davranışlar göstermesi gerekir. Zihinsel özürlü ço cuk samimi ve sıcak davranışlar görmek ister, eğitimcisine güven duy mak ihtiyacı hisseder. Çocuğun çabaları desteklenmeli, sık sık takdir edilmelidir. Çocuğun başarı duygusunu tatmasını ve kendine güven duygusunu geliştirmek için çocuğun başarılı deneyimlerinin olmasını sağlayacak ortamlar oluşturulmalıdır.
Çocuğun başarılı olduğu durumlarda mutlaka ödül kullanılmalıdır.
Ödülün yanı sıra ceza ve mola verme gibi yöntemler de kontrollü bir şekilde kullanılabilir. Zihinsel engelli çocukların öğrendiklerini çabuk unutmamaları için çok tekrar gereklidir. Somut bilgiler ve becerileri ya şayarak, yaparak, deneyerek öğretmeye çalışmak gereklidir.
Zihinsel engelli çocuğa kazandırılacak her bilgi ve becerinin o an daki ve gelecekteki yaşamı için bir anlamı olmalıdır. Çocuklara boş za manlarında kendi başlarına kullanabilecekleri faydalı bir beceri öğreti lebilir. Zihinsel özürlü çocuğun eğitiminin yanı sıra ailelerinin de eğiti mine önem verilmeli ve eğitime aktif katılmaları sağlanmalıdır. B- Fiziksel Özür Konuşma organlarındaki fiziksel yetersizlikler ya da algılama ve ta nımada kullandığımız el gibi organların çalışması ve yapısındaki engel ler, cisimlerin algılanmasını, tanınmasını ve günlük hayatta kullanılma sını güçleştirmekte, dil ve konuşmada problemlere yol açmaktadır.
C-Duyusal Özür İşitme kaybı, görme özürü, tat alma duyusunda yetersizlik, dokun ma duyusu bozuklukları konuşma ve dil becerilerini etkileyen önemli özürlerdir.
D-Duygusal Yoksunluk Çocuğun gelişimin destekleyecek, pekiştirecek, güvenlik duygusu nu sağlayacak anne-baba ve çevrenin olmaması, konuşma ve dil be cerilerinin gelişmesini olumsuz etkiler.
E-Uyaran Eksikliği Çocuğun dikkatini çekecek uygun araç ve gereçlerin olmaması dil ve konuşma gelişimini olumsuz yönde etkiler. F-Psikolojik Bozukluklar Konuşma sırasında ortaya çıkan güvensizlik ve kaygılar sonucunda konuşmanın bozulmasıdır.
G- Uzun Süren ve Sık Tekrarlayan Hastalıklar Gelişim süreci içerisinde ortaya çıkan, çocuğun dış çevre ile bağ lantısının kesilmesine neden olan uzun süren hastalıklar, nörolojik ve psikolojik bozukluklar, çocuğun dil ve konuşmasını ortaya koyma be cerisini azaltmaktadır.
Organik veya genetik sebeplere bağlı beyin zedelenmelerinin yol açtığı, sosyal ve iletişim becerilerinin gelişmesini engelleyen ve davra nış bozukluklarına yol açan bir bozukluktur. Otizmi olan çocuklar ve yetişkinler, iletişim kurmakta güçlük çekerler. Arkadaşlık duyguları ve karşıdaki kişilerin duygularını anlama konusunda yetersizdirler. Çeşitli takıntılar, değişik davranış şekilleri ve özel korkular geliştirebilir. Gün lük yaşamın becerileri ile başa çıkmada uzman yardımına ihtiyaç du yarlar. Konuşma ve dil gelişimini etkileyen diğer nedenler; kardeş sayısı, sırası, aile yapısı, cinsiyet ve konuşulan dildir. Karşılaşılan bu tip prob lemler çocuğun öğrenme ve uygulama becerisini azaltır.
5-KONUŞMANIN GENEL ÖZELLİKLERİ İnsanın Doğası ve Büyüme Dil gelişiminin hızı temel olarak, kalıtsal lisan yeteneğindeki bireysel farklılıklara bağlıdır. Fiziki ve psikolojik olgunluk, kişilik, yapı, zeka ve cinsiyet ile ilgili bireyler arasındaki farklılıklar, kişiden kişiye değişen konuşma gelişimindeki farklılıkları açıklamaktadır. Örneğin; genellikle kızlar erkeklerden daha önce ve daha kolay konuşurlar.
Çevresel Etkiler Ailenin sosyal ve ekonomik seviye ve yapısı, eğitim düzeyi veya bü yük kardeşlerin olmasının lisan gelişiminde önemli etkisinin olduğu bi linmektedir. Gelişim Hızı Çocuklarda konuşmanın gelişim hızı, zamanı ve özelliklerinde çe şitli farklılıklar vardır. 2 yaşın sonunda, özellikle erkek çocuklarında, konuşmanın başlamasında gecikme görülebilmektedir. Ancak, bu sonraki dil gelişiminin gerileyeceği anlamını taşımaz. Bununla birlikte bu gecikmenin bazen normal olmayan bir başka durumu (tümör veya hormonal hastalıklar gibi) gösterebileceği unutulmamalıdır. Çocuğun dil yeteneği, kısmen çevreden gelen kelime uyarısı na, kısmen de tüm işitsel uyarıların beyinde doğru algılamasına bağlıdır. Dil gelişiminin ilerleyişini konuşma organlarının çalışma kapasitesi kadar, görsel ve işitsel dikkat, işitsel hafıza, işitme ve dokunma ile ilgi li kontrolün geri bildirim mekanizmaları da etkilemektedir.
6-KONUŞMA VE DİL BOZUKLUKLARI A-Fizyolojik Konuşma Güçlüğü Sesin çıkarılmasında meydana gelen hatalar konuşma bozukluğu olduğunu göstermez. Bu durum, dil gelişiminin normal bir süreci ola rak değerlendirilebilir. Beyindeki işitsel algılama ve yorum hataları, ko nuşma organlarının sesi çıkarma için gerekli hareketleri tamamlayama-ması, yapılan hataların nedenlerinden bazılarıdır. Kelimelerin son ses lerini söylememe, kelime içindeki seslerin benzerlerini kullanma, ses lerin yerini değiştirme, sesleri uzatma ya da kaydırma gibi söyleyiş ha taları vardır. Çocuğun beklenen yaşta ve şekilde konuşma-dil becerilerinde sınırlılık olarak ifade edilebilir. Fiziksel ve zihinsel gelişimdeki genel bir gerileme nedeniyle 3. yaşın sonuna kadar dil gelişiminin olmamasıdır. Bu gerilik çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir.
Dostları ilə paylaş: |
