Ergashxodjaeva Sh. Dj., Yusupov M. A., G’oyipnazarov S. B., Sharipov I. B. Marketing asoslari
Yüklə 1,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Qadoqlash tovar uchun idish yoki o’rov yaratish va ishlab chiqarishni o’z ichiga
oladi. Avvaliga, qadoqlashning asosiy maqsadi tovarni himoya qilish bo’lgan. Hozirgi kunda esa u muhim marketing vositasiga aylanib qoldi. O’sib borayotgan raqobat va do’kon rastalaridagi tovar turlarining ko’payishi qadoqlarga mijozlarni jalb qilishdan tortib brendni xaridorlar ongiga singdirishgacha bo’lgan vazifalarni yuklab qo’ymoqda. Qadoqlash mutaxassislaridan birining aytishiga ko’ra: ‘Xamma xaridor 119 ham brend reklamalari yoki ommaviy targ’ibotlari ta’siriga tushmaydi. Lekin tovarni sotib oladigan har bir mijoz qadoq bilan muloqotga kirishadi’. Kompaniyalar qadoqlashning tovarni tezkor va bevosita tanitish kuchini asta sekin tushuna boshlamoqdalar. Masalan, o’rtacha supermarket bir vaqtda 38700dona tovar saqlaydi; o’rtacha “Walmart” supermarkazi esa 142000 dona tovar saqlaydi. Odatiy xaridor xarid qarorlarini do’konlarda qabul qiladi va daqiqasiga 300 ta tovar yonida o’tadi.Bunday raqobatga to’la muhitda, qadoq mijozga ta’sir ko’rsatishning so’nggi vositasidir. Shu sabali,ko’pgina kompaniyalar uchun qadoqning o’zi muhim targ’ibot vositasiga aylandi. Yaxshi ishlab chiqilmagan qadoqlar mijozlarni uzoqlashtirib, kompaniya kirimining tushishiga olib kelishi mumkin. O’ta yopishqoq muhrli DVD qutilari, barmoqlarni og’rituvchi sim-tugunli qadoqlar, ‘qadoq g’azabi’ ga sabab bo’lib, yiliga 6000 dan ortiq odamni kichik jarohatlar bilan kasalxonaga yuboradiga qattiq plastiq qadoqlar shular jumlasidan hisoblanadi. Yana bir muammo ortiqcha qadoqlashdir – masalan, kichik USB flesh xotira yirik plastic qadoqqa solinib, ulkan karton qutilarda yetkazib berilishi. Ortiqcha qadoqlash katta isrofgarchilikka sabab bo’ladi va atrof muhit haqida qayg’uruvchi kishilarni tovardan uzoqlashtiradi. Innovatsion qadoqlash esa kompaniyaga ustunlik berib, savdo darajasini ko’taradi. Masalan, “Puma” yaqinda o’zining odatiy oyoq kiyim qutisini, chiroyli, qulay va atrof muhitga zarar yetkazmaydigan – Clever Little Bag – qutilariga almashtirdi. Keyingi avlod oyoq kiyim qadoqlarinin ishlab chiqish maqsadida, “Puma” dizaynerlari 21 oy davomida 40 xil quti prototiplarini, ularning ishlab chiqarish , transport, foydalanish va qayta foydalanish jarayonlarida bo’ladigan atrof muhitga ta’sirini hisobga olgan holda, sinovda o’tkazdilar. Natijada ular ‘Clever little bag with a big impact’ ( Katta ta’sirga ega kichik oqilona quti)ni ishlab chiqdilar. Rang-barang va qayta foydalanasa bo’ladiga qizil o’ram va uni ichiga osongina joylashuvchi karton quti dan iborat yangicha qadoq 65% kamroq qog’oz sraflaydi va ishlab chiqarish jarayonidagi suv, energiya va yoqilg’i xarjini yiliga 60% ga tushiradi. Yengilroq va kichikroq bo’lgani sababli, transport jarayonidagi atmosferaga CO2 chiqishini yiliga 120 10000 tonnaga kamaytiradi. Uning ustiga, qadoq butunligicha qayta ishlanishi mumkin. Qisqa qilib aytganda, “Puma”ning ‘Clever Little Bag’i faqatgina atrof muhitga emas, mijozlar ta’blariga ham do’stonadir va kompaniyaning tub maqsadiga foydalidir. Oqilona, shunday emasmi? Yaqin yillarda, tovar xavfsizligi ham qadoqlash borasidagi muhim muammolardan biriga aylandi. Ochilishi qiyin bo’lgan ‘bolalardan himoyalangan’ qadoqlar odatiy holatga aylandi. 1980-yillardagi qadoq buzilganligiga bog’liq sarosimalar sababli oziq-ovqat va dori-darmon ishlab chiqaruvchilar qadoq buzilishiga qarshi qadoqlardan foydalanadilar. Qadoq qarorlarini qabul qilishda, kompaniya oatrof muhit muammmolariga ham e’tibor qaratishi lozim. Puma kabi, ko’pgina kompaniyalar qadoqlash borasida brogan sari atrof muhitga nisbatan ma’suliyatli bo’lib bormoqdalar. Yüklə 1,57 Mb. Dostları ilə paylaş:
|