Eserin özgün adı: روش تفسیر قران Reveş-i Tefsir-i Kur’an Yayın Yönetmeni

Zamansal Sınırlama (Nesh)

Bazı yerlerde diğer ayetlerin, tefsire konu olan ayet üzerindeki tesiri onu nesh etmek şeklinde görülür ve o ayetlerden istifade edilmek suretiyle tefsire konu olan ayetteki amelin zaman süresi tayin edilmiş olur. Örneğin;

“Sizden vefat edip geride eşler bırakanlar, eşlerinin evlerinden çıkarılmadan bir yıla kadar bıraktıkları maldan yararlanmaları hususunda (sağlıklarında) vasiyet etmelidirler. Eğer (kadınların kendileri) çıkarlarsa, kendileri haklarında yaptıkları meşru işlerden dolayı size bir günah yoktur…”⁸¹⁶

ayetinin tefsirinde;

“İçinizden vefat eden erkeklerin geride bırakmış olduğu eşleri, kendi kendilerine dört ay on gün beklerler…”⁸¹⁷

ayeti ve

“…Sizin çocuğunuz yoksa, yaptığınız vasiyetten ve borçtan sonra, bıraktığınızın dörtte biri onlarındır; eğer çocuğunuz varsa, sekizde biri onlarındır…”⁸¹⁸

ayetleri dikkate alınmazsa ilk ayetin manası şöyle olacaktır: “Ölen kişinin varislerinin onun eşine (karısına) karşı vazifesi sadece şudur: Eğer o, kendi isteği ile kocasının evinden çıkmazsa bir yıla kadar onun nafakası ve masraflarını vermelidirler ve kocasının malından hiçbir şey miras olarak ona taalluk etmez. Eğer bir yıl evinde oturmayıp başka biriyle evlenirse ve iddet beklemezse söz konusu nafakadan da mahrum kalacaktır.” Fakat vefat iddeti (Bakara/234) ve miras (Nisa/12) ayetleri dikkate alındığında ölen kişinin karısına her halükarda (ister kocasının evinde kalmış olsun ister çıkmış olsun), kocasının malından çocuğu olmaması halinde dörtte biri, çocuğu olması durumunda ise sekizde birinin miras olarak ulaştığı anlaşılmaktadır. Ayrıca dört ay on gün iddet beklemesi de vaciptir. Yani bu süre içinde başka biriyle evlenmekten kaçınmalıdır. Fakat imta ayetinden (Bakara/240) istifade edilen hükmün neshedildiğine dair icma iddiası⁸¹⁹ ve bunu ifade eden rivayetlerin⁸²⁰ bulunmasına binaen bu hüküm, meşhur görüşe göre fakihler arasında metruktur ve bazıları da ona amel etmeyi müstehap saymışlardır.⁸²¹

Bu gruptaki ayetlerin tefsire konu olan ayeti anlamadaki tesiri şudur: Eğer mensuh ayetlerin tefsirinde nasih ayetler dikkate alınmazsa ayetler Yüce Allah’ın maksadına aykırı şekilde tefsir edilmiş olacaktır. Bu yüzden bazı rivayetlerde Kurân’ın nasih ve mensuhunu, muhkem ve müteşabihini dikkate almamak, ayetlerin doğru anlamından sapmanın nedeni sayılmaktadır. Kurân’ın nasih ve mensuhunu, muhkem ve müteşabihini bilmeyen kişilerin tefsir etme salahiyeti bulunmadığı ifade edilmiştir⁸²² ve buna “Tefsir İçin İhtiyaç Duyulan İlimler” bölümünde değinilecektir.