Eserin özgün adı: روش تفسیر قران Reveş-i Tefsir-i Kur’an Yayın Yönetmeni

Bizim uğrumuzda çaba gösterenleri, elbette yollarımıza iletiriz.” (Anklebut/69).

“Allah, hidayet bulmuş kimselerin hidayetini artırır.” (Meryem/76).

“Eğer takvalı olursanız, (Allah) size hakkı batıldan ayırt etme gücü verir.” (Enfal/29). Bu ayetler, iyi işlerin insan için basirete ve marifet miyar ve yetilerine ulaşma zemini oluşturduğuna delalet etmektedir. Şu ayetler ise kötü amellerin insanda aşağılık özellikleri meydana getirdiğine, kötü hasletlerin de gerçekler karşısında yanlış teşhis ve olumsuz tutuma yol açtığına delalet etmektedir:

“… onların kalpleri vardır, ama onlarla anlamazlar; gözleri vardır, ama onlarla görmezler; kulakları vardır, ama onlarla işitmezler. İşte bunlar, hayvanlar gibidirler; hatta daha da sapkındırlar.” (Araf/179).

“Kendisine Rabbinin ayetleri hatırlatıldığı halde onlardan yüz çeviren ve kendi eliyle yapmış olduğu işleri unutan kimseden daha zalim kim vardır? Biz, onu anlamamaları için onların kalplerinin üzerinde perdeler oluşturduk.” (Kehf/57).

“Ayetlerimiz onlara okununca, “(Bunlar,) eskilerin masallarıdır” derler. Hayır; (onların düşündükleri gibi değil;) onların yaptıkları işler, (pas gibi) kalplerinin üzerini kaplamıştır.” (Mutaffifin/13-14). Daha fazla açıklama için bkz. Muhammed Hüseyin Tabatabai, el-Mizan, c.3, s.66 ve c.5, s.289-292.

1120Daha fazla bilgi için bkz. Murtaza Mutahhari, İmdadha-yi Gayb-i der Zendegi-yi Beşer. Bazıları tarafından “Sır Kapılarından Haberdar Olmak” unvanı ile ifade edilen konu, üzerinde bahsettiğimiz “İlm’ul-Mevhibe” konusundan farklıdır.

1121Halid Abdurrahman Ak, Usul’ut-Tefsir ve Kavaiduh, s.188.

1122Bkz. Zerkeşi, el-Burhan, c.2, s.319; Suyuti, el-İtkan, c.2, s.1212; Rağıb İsfahani, Mukaddeme-i Cami’ut-Tefasir, s.65; Muhammed Hüseyin Sağir, el-Mebadi’ul-Amme Tefsir’ul-Kurân’il-Kerim, s.4; Muhammed Şerbasi, Kıssat’ut-Tefsir, s.22.

1123Bkz. Muhammed Bakır Meclisi, Bihar’ul-Envar, c.40, s.128.

1124Muhammed Bakır Meclisi, Bihar’ul-Envar, c.92, s.45.

1125Mevla Muhsin Feyzi Kaşani (Muhammed b. Murtaza), Tefsir-i Safi, c.1, s.36.

1126A.g.e, c.1, s.36.

1127Bazıları, zikri geçen pratikleri ayetlerde sahih ve iyi bir tedebbür için zemine hazırlayan faktörler unvanıyla gündeme getirmişlerdir ve bunun direkt olarak vehbi ilimle irtibatı yoktur. Bkz. Muhammed Sadruddin Şirazi (Molla Sadra), Mefatih’ul-Gayb, s.58 ve 59.

Şu noktayı da hatırlatmakta yarar var; Vehbi ilmi, istidat, deha, hızlı geçiş ve dikkat gibi [ayetleri daha iyi ve daha dakik anlama zemini oluşturan] özelliklere sahip olmakla bir saymamak gerekir. Bkz. Ebul-Yakzan Atiye Ceburi, Dirasatun fit-Tefsir ve Ricalih, s.48 ve 49.

1128Üstat Murtaza Mutahhari’nin “el-Mizan” Tefsirinin zengin bilgileri hakkında söylediği “el-Mizan’ın tümü düşünce ile yazılmamıştır. Bence ondaki konuların birçoğu gaybi ilhamlardır” sözü (Yadname-yi Allame Tabatabai, s.200), her iki manada da algılanabilir.

1129Zikri geçen bilgilerin zaruretine ilişkin önceki bölümlerde söylenenlere binaen burada sadece hatırlatma bağlamında bu kadarıyla yetiniyor ve diyoruz ki; müfessir bu alanlara tam anlamıyla vakıf olmalı ve zihni açıdan kâmil şekilde bu konuları ihata etmelidir.

1130Muhammed Bakır Meclisi, Bihar’ul-Envar, c.92, s.100.

1131“Duamızın sonu, âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamdetmektir.”