Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

EK 9: Tekstil Tesislerindeki Atıklara Genel Bakış (Tayland ile gerkceklestirilen Alman BMU GIZ projesi kapsamında hazırlanan ek)

Lif atıkları

Eğirme (büküm) öncesi liflerin işlenmesi sırasında, örneğin taraklama ve apreleme işlemlerinde, işlenmemiş doğal ve yapay lifler oluşabilir.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 21 işlenmemiş tekstil liflerinden kaynaklanan atıklar

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Kimyasal kullanılarak işlenmemiş olan atık lifler üretim prosesine geri gönderilebilir ya da başka bir proses dahilinde kullanılabilir (örneğin bitkisel lifler selüloz üretiminde kullanılabilir).

Aksi takdirde, genel bir kural olarak, çöp şeklinde belediyeye iletilebilir, ya da yakma ve katı atık sahasına gömme seçenekleri kullanılabilir.
İplik, kumaş atıkları ve standart altı ürünler

İşlemden geçmiş (örneğin, eğirme yağı ya da başka maddelerle kaplanmış) lif ve kumaşlardan oluşur.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 22 işlenmiş kumaş liflerinden kaynaklanan atıklar

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Kimyasal kullanılarak işlenmemiş olan atıklar lif üretim prosesine geri gönderilebilir ya da başka bir proses dahilinde kullanılabilir (örneğin bitkisel lifler selüloz üretiminde kullanılabilir).

Aksi takdirde, genel bir kural olarak, çöp şeklinde belediyeye iletilebilir, ya da yakma ve katı atık sahasına gömme seçenekleri kullanılabilir.
Komposit maddeler ve halılar

Kaplanmış (örneğin, emprenye ve alev geciktirme uygulamaları), yapay kaplama ile lamine edilmiş, ya da yapıştırıcı kullanılarak birbirine tutturulmuş olan iplik ve kumaşlar kompozit madde olarak sınıflandırılmalıdır.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 09 kompozit maddelerden (emprenyeli tekstil ürünleri, elastomer, plastomer) kaynaklanan atıklar

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Tuğla işlerinde kullanılabilir (şişme sağlayıcı unsur olarak).

Aksi takdirde, genel bir kural olarak, yakma ve katı atık sahasına gömme seçenekleri kullanılabilir ve çöp şeklinde belediyeye iletilebilir.
Tekstil atıkları, kesim dayanakları ve standart altı ürünler

Tekstil üretimi sırasında kaplanmış ve emprenye olan ya da kaplanmamış olan kumaş ıskartaları oluşur.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 09 kompozit maddelerden (emprenyeli tekstil ürünleri, elastomer, plastomer) kaynaklanan atıklar

04 02 22 işlenmiş kumaş liflerinden kaynaklanan atıklar

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

04 02 09: Tuğla işlerinde kullanılabilir (şişme sağlayıcı unsur olarak).

04 02 22: İşlem (örneğin, yıkama) sonrası kısmen üretim proseslerine iade edilebilir ya da diğer proseslerde kullanılabilir (örneğin, selüloz üretimi, temizlik bezleri, yün temizlik bezleri, vb).

Aksi takdirde, genel bir kural olarak, yakma ve katı atık sahasına gömme seçenekleri kullanılabilir ve çöp şeklinde belediyeye iletilebilir.

İşlenmemiş doğal ve yapay lif atıkları

Bu tür atıklar kumaş ya da iplik işleme ya da üretimi sırasında oluşur; örneğin yün taraklama ve eğirme için apreleme işlemleri sırasında.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 21 İşlenmemiş kumaş liflerinden kaynaklanan atıklar

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Üretim proseslerine iade edilebilir ya da başka proseslerde kullanılabilir (örneğin, bitkisel lifler selüloz üretiminde kullanılabilir).

Aksi takdirde, genel bir kural olarak, yakma ve katı atık sahasına gömme seçenekleri kullanılabilir ve çöp şeklinde belediyeye iletilebilir.
Yıkama ve durulama adımlarından kaynaklanan yağ, parafin (mum) ve kir

Yıkama ve durulama banyoları sırasında ayrık durumda yün yağı, tuz, bitkisel maddeler ve kir olarak atık oluşur ve normalde bu atıklar geri dönüşüme tabi tutulur. Bazı durumlarda, yün yıkama proseslerinden kaynaklanan atıklarda böcek ilacı, pamuk yıkama proseslerinden kaynaklanan atıklarda da ot öldürücü ilaç kalıntıları bulunabilir.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 10 doğal ürünlerden kaynaklanan organik maddeler (örneğin, yağ, parafin) (kural)

04 02 19* tesis dâhilinde üretilen sıvı atıkların arıtımı sonucu ortaya çıkan ve tehlikeli madde içeren çamur atık (istisna)

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Yün yağı ham madde olarak değerlidir ve örneğin, kozmetik endüstrisinde kullanılabilir. Ayrıca karışık durumdaki çamur atık (yağ, kir, tuz) tuğla işlerinde şişme sağlayıcı unsur olarak kullanılabilir.

Aksi takdirde atıklar yakılabilir, ya da atıkdaki organik içerik miktarı düşük ise, katı atık sahasına gömülebilir. Atıkda tehlikeli madde bulunmuyorsa, çöp olarak belediyeye iletilebilir.
Damıtım tortusu, solvent içeren atıklar

Bazı durumlarda lif ve tekstil ürünleri solvent (örneğin, perkloretilen) kullanılarak yıkanır. Solventler geri dönüşüme tabi tutulur ve bazı durumlarda tesis içinde tekrar işlenir. Damıtım tortusu bu geri dönüşüm prosesi sırasında ortaya çıkar.

Atıkların sınıflandırması:

14 06 04* çamur atıklar ya da halojenize solvent içeren katı atıklar

14 06 05* diğer solvent içeren çamur atıklar ya da katı atıklar

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Halen bilinen ve uygulanabilir bir arıtım prosesi bulunmamaktadır. Atıkların Tehlikeli Atık Yakma (HWI) tesisinde yakılma gerektirir.

Tüketilmiş adsorbanlar (emici maddeler)

Solvent ile yıkama işlemi sırasında, çekilen hava aktif karbon filtreler vasıtasıyla temizlenir; bu filtrelerin düzenli olarak yenilenmesi ve rejenere edilmesi gerekir.

Atıkların sınıflandırması:

19 01 10* baca gazı arıtımından kaynaklanan tüketilmiş aktif karbon

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Dolmuş olan aktif karbon filtereler rejenere edilerek tekrar kullanılabilir.

Aksi takdirde yakma işlemine tabi tutulurlar.
Tekstil ürünlerinin boyanmasında kullanılan boya ve pigmentler

Boyama banyoları kullanımı sonucu ortaya çıkan boya ve pigment tortuları, makinelerin ve boru tesisatının temizlenmesi sonucu ortaya çıkan tortular ve kullanım süresi geçmiş olan boya ve pigmentler. Özellikle yün boyama sırasında krom ve diğer madenler içeren maden bileşimli boyalar kullanılmaktadır.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 16* tehlikeli madde içeren boya maddeleri ve pigmentler

04 02 17 Madde 04 02 16’da belirtilenler dışındaki boya maddeleri ve pigmentler

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Boya ve pigment tortuları bir dereceye kadar geri dönüşüme tabi tutulabilirler.

Aksi takdirde atıklar yakılabilir, ya da atıkdaki organik içerik miktarı düşük ise, katı atık sahasına gömülebilir. Atıkda tehlikeli madde bulunmuyorsa, çöp olarak belediyeye iletilebilir.
Kumaş emprime prosesinden kaynaklanan boya ve pigmentler

Emprime proseslerinden kaynaklanan kullanılmamış boyalar ve emprime macunları, standart altı ürünler ve temizleme prosesleri, ve kullanım süreleri dolmuş bulunan boyalar.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 16* tehlikeli madde içeren boya maddeleri ve pigmentler

04 02 17 Madde 04 02 16’da belirtilenler dışındaki boya maddeleri ve pigmentler

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Boya ve pigment tortuları bir dereceye kadar geri dönüşüme tabi tutulabilirler.

Aksi takdirde atıklar yakılabilir, ya da atıkdaki organik içerik miktarı düşük ise, katı atık sahasına gömülebilir. Atıkda tehlikeli madde bulunmuyorsa, çöp olarak belediyeye iletilebilir.
Apreleme prosesinden kaynaklanan atıklar

İşlevsel apreleme sırasında çeşitli maddeler kullanılır. Özellikle kaplama ve astarlama proseslerinden kaynaklanan atıklarda (diğer bir deyişle yapay reçinelerde) solventler bulunabilir. Ayrıca bu apreleme aşamalarında solventlere (örneğin, perkloretilen) taşıyıcı olarak kaplama prosesini desteklemek için gerek bulunmaktadır. Temizleme proseslerinden üretim kalıntıları ve standart altı ürünler olarak atıklar oluşur.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 14* Organik solventler içeren ve apreleme işleminden kaynaklanan atıklar

04 02 15 Madde 04 02 14’de belirtilenler dışında apreleme işleminden kaynaklanan atıklar

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Halen bilinen ve uygulanabilir bir arıtım prosesi bulunmamaktadır.

Yakma (organik solvent içeren çamur atıklar için) kullanılabilir, aksi takdirde katı atık sahasına gömme yapılabilir. Atıkda tehlikeli madde bulunmuyorsa, çöp olarak belediyeye ileilebilir.

Not: Tekstil endüstrisinde apreleme işlemleri çok sayıda arıtım proseslerini içerir. Bunların tümünün detaylı bir şekilde ele alınması, atıkların her bir farklı atık sınıfında sınıflandırılmasını gerektirecektir. Bu dökümanda sadece işlevsel apreleme sırasında üretilen atıklar sınıflandırılmıştır.

Yağ içeren kondansatlar

Lif ve tekstil ürünlerinin kurutulması sırasında, lifli maddelerde bulunan kirlerden kaynaklanan kondensat ortaya çıkabilir. Genel bir kural olarak bu kondansat tesis içinde bulunan su arıtım tesisinde arıtılır.

Atıkların sınıflandırması:

13 08 02* diğer emülsiyonlar

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Halen bilinen ve uygulanabilir bir arıtım prosesi bulunmamaktadır. Kimyasal/Fiziki ve Biyolojik (KFB) arıtım tesislerinde arıtılarak su fazının ayrıştırılması gerekir. Ayrıştırılan kısım daha sonra kanalizasyon sistemine tahliye edilebilir.

Atık su arıtımından kaynaklanan çamur atıklar

Biyolojik aşamadan sonra genel bir kural olarak atık suyun presipitasyonu ve topaklanması sonucu presipitasyon türü çamur atıklar ortaya çıkabilir. Başlıca minerallerden oluşurlar ve ağır madenler içerebilirler. Atık suyun tesis içi arıtımı durumunda, organik maddelerle yüklü olan çamur atıklar ortaya çıkabilir.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 19* tehlikeli madde içeren ve tesis içi akıcı atıkların arıtımından kaynaklanan çamur atıklar (çoğunlukla presipitasyon türü çamur atıklar)

04 02 20 Madde 04 02 19’da belirtilenler dışında tesis içi akıcı atıkların arıtımından kaynaklanan çamur atıklar (çoğunlukla biyolojik aşamadan kaynaklanan çamur atıklar)

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Halen bilinen ve uygulanabilir bir arıtım prosesi bulunmamaktadır.

Yakma (organik çamur atıklar için) ya da katı atık sahasına gömme (presipitasyon türü çamur atıklar için) kullanılabilir. Atıkda tehlikeli madde bulunmuyorsa, çöp olarak belediyeye iletilebilir.
Konsantre maddeler

Özellikle yıkama suyunun tekrar işlenmesi sırasında membran sistemlerinden kaynaklanan yağ ve gresli konsantre maddeler ortaya çıkabilir.

Atıkların sınıflandırması:

19 02 07* ayrışma sonucu ortaya çıkan yağ ve konsantre maddeler

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Halen bilinen ve uygulanabilir bir arıtım prosesi bulunmamaktadır. Kimyasal/Fiziki ve Biyolojik (KFB) arıtım tesislerinde arıtılarak su fazının ayrıştırılması gerekir. Ayrıştırılan kısım daha sonra kanalizasyon sistemine tahliye edilebilir.

Buharlaşmadan kaynaklanan kalıntılar

Ham yünün yıkanmasından kaynaklanan atık suyun buharlaşması sırasında yün yağı içeren karışık çamur atıkları, tuz, kir ve diğer pislikler ortaya çıkabilir.

Atıkların sınıflandırması:

04 02 10 doğal ürünlerden kaynaklanan organik maddeler (örneğin, gres, parafin)

Geri dönüşüm, yararlanma ve bertaraf konusunda notlar:

Tuğla işlerinde şişme sağlayıcı unsur olarak kullanılabilir.

Aksi takdirde, genel bir kural olarak, yakılabilir ve çöp şeklinde belediyeye iletilebilir.

1 Deterjanın tam ve ayrıntılı tanımı ve atık sulardaki deterjan içeriğinin ölçülmesinde kullanılan yöntemler için Ek V’e bakınız.

2 Deterjanın tam ve ayrıntılı tanımı ve atık sulardaki deterjan içeriğinin ölçülmesinde kullanılan yöntemler için Ek V’e bakınız.

3 Bu, örneğin kot üretim tesislerinde dikkate alınmalıdır.

4 Bu EED’nin bir şartıdır – çoğu tekstil tesisi SEVESO direktifi (tehlikeli madde içeren büyük kazaların tehlikesinin kontrolü) kapsamına girmediğinden, izin belgelerinin içeriğinde mutlaka büyük kazalara atıfta bulunulmalıdır – önleme yöntemleri ve kaza olduktan yapılması öngörülen faaliyetler ifade edilmelidir.

5 PRTR Tüzüğü şu an Türkiye için bağlayıcı değildir, fakat Türkiye AB üyesi olduktan sonra, ve muhtemelen daha erken bir zamanda bağlayıcı olacaktır; zira Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bunu ulusal mevzuata aktarma konusunda adımlar atmaktadır.

6 Bu bir seçenek olabilir, fakat yetkili merciin takdirine bağlıdır.

7 Entegre Çevre İzni Yönetmeliği’ne göre izleme, bulaşma riskinin sistematik değerlendirmesine dayanmıyorsa; yer altı suları için en az 5 yılda bir, toprak için 10 yılda bir periyodik izleme yapılması gerekmektedir.

8Örnek:^ Boyama makinelerinin doldurulduğu an – kısa bir an için buhar ve boya emisyonları ortaya çıkar ancak bunları teknolojik buhar üreten gaz/yağ ile doldurulan bir kazanla kıyasladığımız zaman önemsizdir.

9Ortalama yıllık miktar

10Ortalama yıllık miktar