Asit Boyaları (metal içermeyen) - Asit boyaları yapıları gereği asidik ortamda aplike edilir, ancak uygulanan pH aralığı, asit boyasının yapısına göre farklılık göstermektedir.
Egalizasyon tipi asit boyaları, migrasyon yeteneğini ve düzgün boyamayı desteklemek için ve sülfat iyonları (% 5-10 sodyumsülfat) ilavesiyle kuvvetli asidik ortamda (% 1-3 formik asit) aplike edilir.
Dinkleme tipi asit boyaları liflere karşı yüksek afiniteye sahiptir ve kaynama sıcaklığındaki migrasyon yetenekleri düşüktür. Bu yüzden bu boyalar daha nötr bir pH’da (asetik asit ile pH 5-7,5), sodyumasetat ya da amonyumsülfat ve egaliz maddesi ilavesiyle aplike edilir.
Orta kuvvetteki asidik ortamda boyamaya uygun asit boyaları (yarı dinkleme tipi boyalar veya ter haslığı yüksek boyalar olarak da bilinen), egalizasyon tipi asit boyalarına göre daha iyi haslık özellikleri gösterir ve migrasyon özelliklerini kısmen korur. Aplikasyon, migrasyonu arttırmak için egaliz maddesi ve sodyumsülfat (% 5 -10) ilave edilen orta kuvvetteki asidik flottede (% 1-3 asetik asit) yapılır.
Krom Boyaları - Boyarmaddenin aplikasyonu, orta kuvvetteki asidik flottede (% 1 asetik asit) gerçekleştirilir ve çoğunlukla kaynatma adımının sonuna doğru formik asit ilavesi ile boya alımının arttırılması sağlanır. Daha sonra boyama flottesi kaynama sıcaklığından 80 °C civarına soğutulur, formik asit ilavesiyle pH 3,5 civarına ayarlanır ve önceden çözülmüş krom tuzu eklenir. Daha sonra boyama flottesi tekrar kaynama sıcaklığına ısıtılır. Boyama banyosuna sodyumdikromat veya potasyumdikromat halinde krom eklenir. En yaygın applikasyon yöntemleri şunlardır:
Krom mordan yöntemi lifin kromlanabilen bir boya ile boyanmasından önce kromlanması (mordanlanması) prensibine dayanır;
Sonradan kromlama yönteminde ise önce boya aplike edilir, sonra lifler ayrı bir adımda kromlanır ve böylece kalan flotteden yararlanılarak su tasarrufu sağlanır.
Metal kompleks boyaları - Metal kompleks boyaları ile yapılan boyamalarda, egaliz maddelerinin kullanımı çok yaygındır. Asit boyalarında kullanılan egaliz maddeleri, bu boyalar için de kullanılabilmektedir. Boya aplikasyonlarında iki yöntem bulunur:
1:1 metal kompleks boyalarının aplikasyonu, flotteyi sülfirik asitle pH 1,8-2,5’e ayarlayarak, ya da formik asitle pH 3-4’e ayarlayarak ve başka organik egaliz maddeleri ilave edilerek gerçekleştirilir.
1:2 metal kompleks boyalarının aplikasyonu amonyum asetat varlığında gerçekleştirilir ve iki alt gruba ayrılabilir: pH 4-7 arasında zayıf polar ve pH 5-6 arasında güçlü polar.
Reaktif boyalar - genellikle rengin koyuluğuna da bağlı olarak pH 5-6 değerleri arasında ve amonyumsülfat ve özel egaliz maddeleri ilave edilerek uygulanır. Boyama yöntemi, boyanın liflerle reaksiyona girmeden migrasyonuna izin vermek amacıyla, banyonun 30 dakika boyunca 65-70 °C sıcaklıkta tutulduğu bir bekletme adımını da içerebilir. Çok yüksek haslıkların istendiği boyamalarda lifler, hidroliz olmuş boyarmaddenin uzaklaştırılması için alkali ortamda (amonyak ile pH 8-9) durulanır.
En yaygın kullanılan boyarmadde ve tekniklerin özeti aşağıdaki tabloda verilmektedir:
