Boyalarla baskı çok daha karmaşık bir süreçtir. Şu işlemler yapılır:
Baskı patının hazırlanması- Pat bileşimi pigment baskı ile karşılaştırıldığında, kullanılan boyadan ziyade, baskı tekniğine, materyale, uygulanan aplikasyon ve fiksaj yöntemlerine bağlı olarak daha kompleks ve değişkendir. Baskı patları boya dışında, kıvamlaştırıcı ve aşağıdaki şekilde fonksiyonlarına göre sınıflandırılabilen çeşitli yardımcı maddeleri içerir:
oksidasyon maddeleri,
indirgen maddeler,
aşındırma baskı için aşındırma maddeleri,
üre gibi hidrotropik etkili maddeler
boyarmaddelerin çözünmesine yardımcı olan polar organik çözücüler,
reaktif rezerve baskı için rezerve maddeleri,
köpük önleyici maddeler.
Gerekli tüm maddeler ölçülür (dozajlanır) ve bir karıştırma istasyonunda karıştırılır. Tek bir deseni basmak için 5 ila 10 arasında farklı baskı patı gerekli olduğundan (bazı durumlarda bu rakam 20’ye çıkabilir), yanlış ölçümlerden kaynaklanan kayıpların azaltılması için pat hazırlığı otomatik istasyonlarda yapılmaktadır. Modern işletmelerde, özel cihazların yardımıyla baskı patı gereksinim miktarı tam olarak belirlenip, her baskı pozisyonu için kesiksiz olarak hazırlanmaktadır. Böylelikle çalışma sonunda kalan baskı patı artıkları miktarı azalmaktadır. Birçok baskı işletmesinde baskı patının, aplikasyondan önce, örneğin bir filtre kumaşı kullanarak filtre edilmesi yaygın bir uygulamadır. Bu işlem özellikle kıvamlaştırıcılarda serbest partiküllerin şablon deliklerini tıkamasını önlemek için önemlidir.
Baskı (patın aplikasyonu) - Pat hazırlandıktan sonra, aşağıdaki tekniklerden biri kullanılarak kumaş üzerinde belirli bölgelere aplike edilir:
direkt baskı (dijital ve transfer baskı dahil) - baskı boyası ön işlem görmüş, beyaz veya ön boyalı (açık tonlarda) tekstil materyalinin belirli bölgelerine aplike edilir.
aşındırma baskı - baskı patının aplikasyonunu takiben yapılan fiksaj işleminde, önceden aplike edilmiş boyanın bölgesel olarak tahribi söz konusudur. Aşındırıldırılan önceden boyalı alan beyaza dönüşüyorsa, işlem beyaz aşındırma olarak adlandırılır. Eğer bunun aksine, önceden uygulanmış boyanın tahribinden sonra aşındırılan alanda renkli bir desen elde edilmesi gerekiyorsa, işleme renkli aşındırma adı verilir. Bu durumda baskı patı, önceki boyayı tahrip etmek için gerekli kimyasalların yanı sıra, indirgenmeye karşı dayanıklı bir boya da içermek zorundadır. Sonuç olarak, boyalı zemindeki boya desene göre tahrip edilmekte ve onun yerini indirgenmeye dayanıklı boyarmadde almaktadır.
rezerve baskı - boya fiksajının önlenmesi için kumaşın belirli bölgelerine rezerve denilen özel baskı patı basılmaktadır. Fiziksel rezerve uygulanması durumunda, materyal, ikinci aşamada aplike edilecek boyanın penetrasyonunu engelleyen, ıslanması güç bir reçine ile basılmaktadır. Diğer taraftan kimyasal rezervede boyarmadde fiksajı kimyasal bir reaksiyonla engellenmektedir. Prosesin uygulanış şekline bağlı olarak alt, ara ve üst rezerve baskılar söz konusu olabilmektedir. Yaygın bir yöntem de, başlangıçta rezerve patı basıldıktan sonra kumaşın tüm yüzeyini tamamen kaplayan bir şablon ile yeniden basıldığı ve son olarak da fikse edilip yıkandığı, yaştan yaşa baskı işlemidir. Üst rezerve baskı yalnızca, önceden boyanıp kurutulan kumaşta bulunan boya, inkişaf boyalarında olduğu gibi, eğer halâ fikse olmamış formda bulunuyorsa uygulanabilmektedir.
Transfer baskı ile daha önce açıklanan teknikler arasındaki fark, bu teknikte kumaş yüzeyinin direkt olarak basılmamasıdır. Bu teknikte desen önce, seçilmiş dispers boyalar kullanılarak bir ara taşıyıcı (örneğin, kağıt) üzerinde oluşturulur ve sonra buradan kumaşa transfer edilir. Boya genellikle, kumaş ve kumaşla temas halinde bulunan baskılı kağıdın, termal bir basınç sistemi içine yerleştirilmesi yoluyla fikse edilir. Buharlama, yıkama, vb. diğer bir işleme gerek yoktur. Bu teknik belirli lif tiplerinin özelliklerine göre seçilmiş dispers boyarmaddeler kullanılarak, polyester, poliamid ve bazı akrilik liflere uygulanabilmektedir.
Fiksaj – Bu adımın amacı, kıvamlaştırıcı tarafından tutulan boyarmaddenin mümkün olduğunca büyük bir kısmını liflerin içine taşımaktır. Fiksaj genellikle buharla yapılır. Su buharı baskılı kumaş üzerinde yoğuşarak kıvamlaştırıcıyı şişirir, baskıyı ısıtır ve boya difüzyonu için gerekli taşıma ortamını sağlar. Kıvamlaştırıcıların “tutma gücü” olarak adlandırılan, boyanın lif ile kıvamlaştırıcı arasındaki dağılımı, boyaların fiksaj derecesinin belirlenmesinde önemli bir etmendir.
Art işlemler– Baskı işleminin kumaşın yıkanması ve kurutulmasından oluşan son adımıdır. Bu işlem küp boyaları gibi suda çözünmeyen boyalarla baskı yapılırken, boyarmaddenin asıl oksitlenmiş formuna geri dönmesini de sağlar. Bu durumda baskılı materyal, soğuk suyla yapılan ilk durulamadan sonra hidrojenperoksitle işleme tabi tutulur. Proses kaynama noktasında sodyumkarbonatlı sabunla muamele adımıyla tamamlanır. Pigment baskı ve transfer baskı için yıkama gerekli değildir.
Tali işlemler - Her parti sonunda ve her renk değişiminde, çeşitli temizleme işlemleri gerçekleştirilir:
kumaşın baskı işlemi sırasında yapıştırıldığı lastik blanket, yapıştırıcı ve baskı patı kalıntılarının uzaklaştırılması için su ile kesiksiz biçimde temizlenir;
baskı donanımları (patın beslenmesi ve materyale aplikasyonundan sorumlu olan tüm sistemler), önce pat artıklarının mümkün olduğu kadar büyük bir kısmının uzaklaştırılması ve suyla durulanmasıyla temizlenir;
patın hazırlandığı tanklarda (pat fıçılarında) kalan pat, genellikle su ile yıkanmadan önce vakum sistemleri vasıtasıyla temizlenir.
Baskı teknolojisi
Kumaşların baskısı için, farklı tipteki makineler kullanılabilmektedir. En yaygın olarak kullanılanlar aşağıda anlatılmaktadır.
