Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

Kumaş üretimi

Kumaş üretimi için ham maddeler, kesikli elyaflardan eğrilmiş iplikler ve filament ipliklerdir. Bu ham maddeler daha sonra şu biçimlere dönüştürülebilmektedir:

• 
  dokuma tekstiller
  
• 
  örme tekstiller
  
• 
  zemin örtüleri ve nonwoven (dokusuz yüzey) kumaşlar.
  

1. Dokuma tekstiller

Çözgü çekme

Dokuma işleminden önce çözgü iplikleri, çözgü çekme olarak isimlendirilen bir işlemde leventlere sarılmaktadırlar. Bu işlem sırasında, daha sonra yapılacak terbiye işlemlerindeki emisyonlar üzerinde olumsuz etkisi olabilecek hiçbir yardımcı madde kullanılmamaktadır.

Haşıllama

Dokuma işlemi sırasında çözgü ipliklerini kayganlaştırmak ve korumak için, çözgü çekme işleminden sonra bunlara haşıl maddeleri (sulu çözelti veya sulu dispersiyon halinde) aplike edilmektedir. Bazı durumlarda (yün değirmenleri) çözgü iplikleri haşıllanmamıştır ancak likit parafinle muamele edilmiş.

Temel haşıl maddeleri iki sınıfa ayrılabilir:

• 
  Doğal polisakkarit esaslı haşıl maddeleri (nişasta; karboksimetilnişasta veya hidroksietilnişasta eteri gibi nişasta türevleri; selüloz türevleri, özellikle karboksimetilselüloz (CMC); galaktomannanlar; protein türevleri).
  
• 
  Tam sentetik polimerler (polivinil alkoller (PVA); poliakrilatlar; polivinilasetat; polyester.).
  

Aşağıdakilerin akılda tutulması önemlidir:

• 
  Kullanılan haşıl maddesinin cinsi, işleme sokulan liflere, kullanılan dokuma tekniğine ve varsa haşıl maddelerinin geri dönüşümü için kullanılan sistemin gereksinimlerine göre farklılık göstermektedir.
  
• 
  Haşıl maddesi formülasyonları genellikle yukarıda belirtilen maddelerin bir karışımı şeklindedir.
  

Pamuklularda haşıl flottesinde ilave yardımcı maddeler de bulunmaktadır. Bunların başlıcaları: Viskozite düzenleyicileri, haşıl yağları, ıslatıcılar ve koruyuculardır.

Sentetik lifler için kullanılan haşıl maddeleri, koruyucular dışında kalan yardımcı maddeleri içermemektedirler.

Haşıl maddeleri, dokuma firmaları tarafından eklenmekte, ancak terbiyeciler tarafından uzaklaştırılmaları gerekmektedir (haşıl sökme olarak isimlendirilen işlem ile). Haşıl sökme işlemi sonucunda yüksek miktarda atık su yükü oluşmaktadır. Dokuma kumaşlarda haşıl maddeleri, atık sudaki toplam KOİ yükünün % 30-70’ini oluşturabilmektedir.

Dokuma

Dokuma, ipliklerin bir tezgah üzerinde bir araya getirildiği ve dokunmuş kumaşın elde edildiği işlemdir. İşlemde sadece elektriğe ihtiyaç duyulmaktadır. Lubrikantlar ve yağlar tezgahı yağlamak için kullanılmakta, ancak bazı özel durumlarda kumaşı da kirletebilmektedir.

2. Örme tekstiller

Parafinleme

Örmeciliğe uygun olarak üretilen iplikler, örmenin yüksek hızlarda yapılmasını sağlamak ve ipliği mekanik etkilerden korumak için kayganlaştırılmakta veya mumlanmaktadır (genellikle parafin mumu ile). Parafinleme, ipliğin yeniden bobinlere sarıldığı “örmeye hazırlık işlemleri” sırasında yapılabilmektedir.

Örme

İpliklerin bir dizi iğne yardımıyla birbirine bağlanmasını sağlayan örme işlemi, dokuma gibi mekanik bir işlemdir. İğnelerin ve örme makinesinin diğer parçalarının yağlanması için yaygın olarak madeni yağlar kullanılmaktadır. Kullanılan yağ miktarı, örme makinesinin teknolojisine ve iğnelerin hızına bağlıdır. Bu miktar, kumaş ağırlığının % 4’ü ile % 8’i arasında değişmektedir.

Örülmüş kumaş üzerinde kalan yağ ve mum, terbiye işlemleri sırasında yıkanarak uzaklaştırılmaktadır. Bunların terbiye işletmelerinden gelen toplam kirlilik yüküne olan katkısı önemli olabilmektedir.

3. Tekstil zemin döşemeleri

Tekstil zemin döşemeleri, kullanılabilir yüzeyi tekstil materyalinden yapılmış olan ürünlere verilen ortak isimdir. Bu özel kumaş sınıfı, görsel açıdan birkaç tabakadan oluşan kompozit ürünler şeklinde tanımlanabilir. Tabakaları şu şekilde açıklamak mümkündür:

•