Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

kaplama tabakası - halının alt kısmına uygulanan bir ek tabakadır. Köpük kaplama, sırt laminasyon ve ağır kaplama yöntemleri arasındaki farkı ayırt etmek mümkündür. Bu son tabakanın çeşitli amaçları vardır. Başlıca amacı, havın tutturulmasını güçlendirmek, halının boyutsal dayanıklılığını geliştirmek ve halıya kaymazlık, ısı geçirmezlik, üzerine basılma esnekliği ve hatta alev geciktiriciliği gibi özellikler kazandırmaktır.

Nihai ürünün özellikleri ve uygulanan imalat teknikleri büyük ölçüde farklılık gösterebilmektedir. Temel halı/zemin döşeme imalat yöntemleri: tafting, dokuma ve iğnelemedir (diğer yöntemler ise düğümleme, bağlama, örme vb.’dir). Bu tekniği kullanarak çeşitli halı türleri elde edersiniz.

1. Tafting halılar

Tafting halılar aşağıdaki farklı bileşenlerden oluşmaktadır:

• 
  Kesikli elyaflardan (PA, PP, PES, PAC, yün ve pamuk lifleri) ya da sentetik filamentlerden yapılabilen yüzey ipliği (hav).
  
• 
  Ana laminasyon (carrier tabakası),
  
• 
  Ön kaplama tabakası
  
• 
  Sırt laminasyon tabakası (ya sırt kaplamadan ya da köpük kaplamadan oluşmaktadır).
  

Tafting prosesinde, polipropilen, polyester veya jütten oluşan dokunmuş veya dokusuz yüzey carrier materyaline (ana laminasyon), hav ipliği (yüzey lifi) iğneler yoluyla alt katman boyunca (en fazla 5 metre olmak üzere) geçirilir. Bunu izleyen üretim prosesleri boyunca, hav ipliği uygulamalı kaplama yoluyla halının sırtına tutturulur. Tafting tekniğinin çeşitleri sayesinde farklı üç boyutlu hav yapıları kadar, desenli halılar da (örneğin, değişken seviyeli bukle, çoklu seviyeli bukle, kesik hav-bukle karışımı, kadife, velur, vb.) oluşturmak mümkündür.

2. İğneleme yöntemiyle elde edilen halılar

Lifler birbirlerine zikzak oluşturacak şekilde konumlandırılır ve iğneler yardımıyla birbirine tutturulur. Bu tutturma işlemi, bağlayıcı kimyasallarla sabitlenir. İğnelenmiş havlı halılar, üzerinde carrier tabakası bulunan veya bulunmayan bir veya birkaç katmandan oluşabilir. Bunlara farklı sırt kaplamaları (tekstil kaplama, köpük, ağır kaplama) uygulanabilir. Liflerin kalıcı bir şekilde yapıştırılması için, iğnelenen ana kaplama malzemesi termal veya kimyasal işleme tabi tutulur (kimyasal sabitleştirme). Neredeyse tüm lifler iğneleme yöntemiyle üretilen halılarda kullanılabilir; ancak büyük ölçüde kimyasal lifler (PP, PA, PES, PAC, yün, jüt/sisal, viskon) kullanılmaktadır.

3. Dokuma halılar

Dokuma halıların üretim süreçleri, başka herhangi bir dokumanın üretimiyle aynıdır. Halı dokumada kaba iplik türleri kullanıldığı için çözgü iplikleri normalde haşıllanmaz. Kural olarak dokuma halılara sabitleyici bir sırt kaplaması yapılır. Sadece nadir olarak ek bir ağır kaplama (örneğin, PVC veya bitüm) uygulanır.

4. Nonwoven (dokusuz yüzey) tekstil ürünleri

İplik işleme gibi bir ara basamağı olmaksızın imal edilen tekstil ürünleri nonwoven (dokusuz yüzey) ürünler olarak isimlendirilmektedir. Bu tekstil ürünlerinin kullanımı, kaplama taşıyıcı tabakalardan filtrelere, jeotekstillerden bulaşık bezleri gibi diğer teknik tekstillere kadar çok geniş bir alanı kapsamaktadır.

Dokusuz yüzey tekstil ürünlerinin üretimi sırasında meydana gelen tek önemli çevresel etki, termal ve kimyasal yapıştırma adımlarında yayılan atık gazlardır. Uçucu bileşikler daha ziyade, liflerin yapısında bulunan monomerler (özellikle kaprolaktam), bağlayıcı polimerlerin içindeki monomerler, vb.’nden kaynaklanmaktadır.

5. Çevresel Konular

Kumaş üretiminde çevresel etkiler, tekstil ve ürün çeşidine bağlı olmak üzere, önemsizden önemliye doğru sıralanır. Haşıllama prosesi sırasında, daha sonra haşıl sökme adı verilen işlemle ile uzaklaştırılacak olan özel maddeler kullanılır. Bu süreç, atık suda %30-70’e kadar yüksek oranda atık su yüküne neden olur. Örme için çoğunlukla madeni yağlar ve balmumu kullanılır. Nihai kumaşın yıkanma sürecinde bitim işleminin yapıldığı tesisinin toplam kirliliğe katkısı önemli miktarlara varabilir. Nonwoven (dokusuz yüzey) tekstil ürünlerinde ortaya çıkan tek önemli çevresel etki, termal ve kimyasal bağlama salınan atılan gazlardan kaynaklanır.

Tekstil zemin döşemelerinin çevresel etkisi ise MET Referans Dokümanı’nda açıka tanımlanmamış ve tarif edilmemiştiri çünkü bunlar birkaç farklı tabakadan oluşan kompozit ürünlerdir, ve toplam çevresel yüke katkıları kullanılan materyale göre önemsizden önemliye doğru değişir.

3.