Eşleştirme Projesi tr 08 ib en 03

SULU ATIK SIVILARLA TAHLİYE EDİLEN YAĞ. TOPLAM HİDROKARBON MİKTARI (THC)

Rafineri atık sıvı kalitesinin en sık kullanılan ölçümü hidrokarbon miktarıdır (sudaki yağ). Bu parametrenin miktarını belirlemek için kullanılmakta olan çok çeşitli analitik yöntemler bulunmaktadır.

Infrared (IR) spektrofotometreye dayanan sulu atık sıvıların yağ miktarının belirlenmesine yönelik yöntemler, birçok rafineri tarafından büyük oranda kullanılmaktadır. Ancak büyük çoğunluk hala IR tekniklerini kullanıyor olsa da, kullanılan solventler ve dalga boyları konusunda ve ölçülen dalga boylarının sayısı konusunda rafineriler arasında farklılıklar görülür. Yağ ekstraksiyon çözücüleri yıllar geçtikçe değişikliğe uğramıştır. Bunun öncelikli sebebi, karbon tetraklorüre yönelik sağlık endişeleri iken, daha yakın zamanlarda karbon tetraklorürün yerine geçen Freon-CFC ile ilgili çevresel endişeler olmuştur. Kullanılan yöntemlerin çeşitlilik göstermesi ve bu yöntemlerin tespit ve miktar belirleme sınırlarındaki farklılıklar, farklı rafineriler için verilerin karşılaştırılabilirliği üzerinde önemli etkiye sahiptir.

Günümüzde birçok rafineriden tahliye edilen düşük yağ derişimleri düşünüldüğünde, Türkiye’de uygulanması tavsiye edilebilir nitelikte olmasa da, yağ miktarının kontrole yönelik bir parametre olarak kullanımının durdurulabilmesi muhtemeldir. Mevcut bulunan tüm organik bileşenlerin toplamının ölçülmesini sağlayan kimyasal oksijen ihtiyacı (COD) veya toplam organik karbon (TOC), yedek atık sıvı kontrol parametreleri olabilir. Ancak bunlar bile çeşitli yöntemler kullanarak ölçülebilir. Böylece, verilerin tamamen karşılaştırılabilir olması, standart bir yaklaşım benimsenmeden yine mümkün olmayabilir.

Avrupa’da 1969 ve 2000 yılları arasındaki yıllar süresince tahliye edilen toplam yağ (TOD) miktarında sürekli bir düşüş vardı. 1969 yılında 73 rafineriden çıkan 44000 ton rafineri sulu sıvı atığı söz konusuyken, bu rakam 2000 yılında 84 rafineriden çıkan 750 ton sıvı atığa düşmüştür. Arıtma kapasitesiyle ilişkili olarak tahliye edilen yağ oranı, 1969 ile 2008 yılları arasında sürekli düşüş göstermiştir.

Kullanılan yöntemler hala büyük oranda ulusal ve yerel seviyede rafineri tahliyelerini izleyen ve düzenleyen makamların gerekliliklerince belirlenmektedir.

Standart hale getirilmiş yöntemlerin benimsenmesi, oldukça cazip bir hedef olarak kabul edilmek zorundadır. Bu anlamda, Su Çerçeve Direktifi¹¹ ile 2009/90/EC sayılı QA/QC Direktifi¹² gereklilikleri, bu hedefe ulaşmak için olumlu bir uyarıcı olmalıdır.

THC’yi belirlemek için kullanılan farklı yöntemler arasında gravimetrik yöntemler, infrared (IR) spektrometre veya gaz kromatografisi (GC) bulunmaktadır. Yöntemlere ilişkin Tespit Sınırı (LOD) değerleri 0.0005 ila 2 mg/l aralığındadır.

Farklı yöntemlerin kullanılması, toplam yağ derişimleri, anında numune temizleme işleminin dahil edilmesi veya çıkarılması veya konsantrasyon adımlarında sistematik farklılıklar sunar. Freon veya n-hekzan gibi farklı ekstraksiyon araçlarının kullanılması da neredeyse aynı yaklaşım kullanılarak elde edilen sonuçlarda farklılık ortaya çıkarır. Ayrıca bazı analitik yöntemler arasında tüm polar hidrokarbonları ortadan kaldıran tetkik prosedürleri bulunur.

Analitik yaklaşım ve yöntemlerdeki bu farklılıklar, tek bir yöntemle incelenmiş olan bir veri kümesine kıyasla en çok4 büyüklük mertebesi kadar farklılık gösterdiği bildirilen değerlerle sonuçlanabilir. Bundan dolayı, ölçüm yöntemlerinin MET ile Bağlantılı Emisyon Seviyeleri aralıklarıyla ilişkilendirilmesi önem taşımaktadır.

2005 yılında Avrupa’da bulunan rafinerilerin %80’i, 0.15 mg/l’den yüksek ve 6 mg/l’den düşük yıllık ortalama THC derişimi bildirmiştir. Buna kıyasla, önerilen BAT-AEL aralığı (Bölüm 4, Tablo 4.18), 0.1 ile 1.5 mg/l arasında (yıllık ortalama) ortalamadır.

Rafinerilerin birçoğu için bu değer, kullanılmakta olan yöntemlerin LOD değerleri düşünüldüğünde ölçülemez. Bundan dolayı, EN 9377-2¹³’yi temel alan veya onunla uyumlu olan bir yöntemin uygulanması önem taşımaktadır.

Her bir arıtma sınıfı için çok sayıda konsantrasyon mevcut olmakla birlikte, çözünebilir HC’nin bir kısmını giderebilen biyolojik arıtmalarla daha düşük olan ortalama THC derişimine ulaşılabilir.