Gəncə Şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsi

Üç rəngli bayraq emblemi var tariximizdə. Üçrəngli poeziya bədii yaddaşa hamıdan əvvəl Əhməd Cavadın qələmi ilə həkk olunmuşdur.

Onun adı haqlı olaraq ədəbiyyatımız tarixində H.Cavid, A.Səhhət, M.Hadi,

A.Şaiq kimi böyük sənətkarlarla bir sırada çəkilir.

Bir romantik şair kimi yaradıcılığa başlayan Əhməd Cavad zaman keçdikcə milli istiqlal, dövlətçilik ideyaları daha da möhkəmlənmiş, sənətkarlıq yeni zirvələrə ucalmışdır.

Ə. Cavad siyasi fəaliyyətinə görə həbs olunmuşdur. Öz millətini, xalqını sevməsi, türk kökümüzə qayıtmaq, mədəniyyətimizdə və əxlaqımızda islamın mövqelərini bərpa etmək uğrunda mübarizəyə hələ gənclik illərindən qovuşması Ə. Cavadın başqa xalqların dilini, ədəbiyyatı və mədəniyyətini öyrənməyə əsla mane olmurdu.

Ə. Cavadın həyat və yaradıcılığı indiyədək tam öyrənilməmişdir. Onun əsərləri əvvəllər kiçik həcmdə “Qoşma”, “Dalğa” və sovet dövründə “Şerlər” adı ilə çap olunmuşdur. Bu da Şairin orjinal yaradıcılığını qətiyyən əhatə etmir.

Onun ömrü kimi əsərləri də qapalı və açıq arxivlərdə, yaradıcılığının ilk illərində və sonrakı dövrdə mətbuat səhifələrində parça-parça, hissə-hissə səpələnmiş,
dağılmış, pərakəndə halda bu günümüzə gəlib çatmışdır. İtənləri, batanları talan və məhv edilənləri daha çox olmuşdur.

Ə. Cavadın istər ilk dövrlər, istərsə də sonrakı illərdəki yaradıcılığının bir çox nümunələri dövrü mətbuatda, qazet və jurnallarda nəşr olunmuşdur.

Ə. Cavadın seçilmiş əsərlərində indi yenidən çap olunmamış əsərləri, yaradıcılıq nümunələri daxil edilmişdir. Şairin Azərbaycan xalqı üçün qoyub getdiyi represiyalardan qalan əl yazmaları müasirlərimizin yaddaşında yaşayan

nümunələr və mətbu əsərləri ikicildlik seçilmiş əsərləri sözün əsl mənasında şairin bizə qalan yadigarlarıdır. Əhməd Cavad ömrünün sonuna qədər milli isteqlal ideyyalarına sadiq qalmış və bu yolda şəhid olmuşdur.

Ə.Cavad 6 il Gəncədə təhsil almış və demək olar ki, öz taleyini həmişəlik bu şəhərlə bağlamışdır. Onun bir çox əsərlərinin altında “Gəncə”, “Hacıkənd”, “Gəncə-Cavad”, “G. C” və s. imzaları görmək olar.

Bir çox dahilərin, qəhrəmanların anası olan Gəncə həmişə bir də özünün ədəbi mühiti ilə də məşhur olmuşdur. Təsadüfi deyildir ki, Azərbaycan Cümhuriyyətinin ilk paytaxtı da məhz Gəncə olmuşdur.

1925 ci ildə yazdığı “Göy-göl” şeirində Ə. Cavad müstəqil azərbaycanın dövlət bayrağındakı ay-ulduza işarə edərək deyirdi:
Sənin gözəlliyin gəlməz ki, saya

Qoynunda yer vardır ulduza, Aya.

Müsavatın ilk himni. ilk marşı ilk bayrağı onun adı ilə bağlı olduğu kimi, ilk şəhidi, 37- də mehraba gətirdiyi ilk qurban da Əhməd Cavad olmuşdur.

Şəxsiyyətə sitayiş dövrünün zorakılığına məruz qalan Əhməd Cavadın həyatı 1937- ci ilin 12 oktyabrında --- şair 45 yaşında ikən faciəli şəkildə qırılmışdır.

Şairin ailəsinin sağ qalan üzvlərinin faciəsi isə bundan sonra başlandı. Vaxtı ilə Ə. Cavadın ilhamını coşduran və şairin nadir poeziya inciləri həsr etdiyi Şükriyyə xanım ərinin həlak olmasından 15 gün sonra “ vətən xaininin arvadı”kimi uşaqları ilə birlikdə həbs edilir.

“Cümhuriyyət şairi” Əhməd Cavad bütün yaradıcılığı boyu öz poeziyasında hər şeydən əvvəl azadlığı və Vətənin şərəfini tərənnüm etmişdir.

Ə. Cavad ədəbiyyatımız tarixində böyük milli şair, ədib, alim , ayrıca tərcüməçilik məktəbi olan bir sənətkar, mədəniyyətimiz tarixində görkəmli ictimai xadim, jurnalist, tanınmış pedaqoq, maarif xadimi, cəbhəçi müxbir, xeyriyyə cəımiyyətlərinin məşhur üzvlərindən biri, ictimai, orta və ali məktəb müəllimi, mədəniyyət və maarif qurucusu, ədəbiyyatımızın və mədəniyyətimizin tədqiqatçısı və alovlu təbliğatçısı olmuşdur.

Respublikamızın paytaxtı Bakı şəhərində küçələrdən biri sevimli sairimizin adını daşıyır.