Genel Biyoloji – VI. Hafta (Hücre) Canlılığın Temel Birimi: Hücre



Yüklə 445 b.
tarix22.01.2018
ölçüsü445 b.
#39475


Genel Biyoloji – VI.Hafta (Hücre)


Canlılığın Temel Birimi: Hücre

  • Canlı – Cansız  Hücre

  • Yaşama ve çoğalma yeteneğine sahip en küçük birimdir.

  • İnsan, tek hücremilyarlarca…





Hücre,

  • İlk kez 1665 yılında Robert Hooke tarafından incelenmiştir.



Theodore Schwann & Matthias Schleiden Hücre teorisi



Rudolf Virchow

  • Hücrelerin bölünerek yeni hücre oluşturmasını gözlemlemiştir.



  • 1930 yılında elektron mikroskobu icat edilmiştir.

  • Hücre konusunda daha detaylı incelemeler yapılmıştır.



Hücre teorisi

  • Bütün canlılar hücrelerden oluşmuştur.

  • Hücreler kendilerinden önce yaşayan hücrelerden oluşurlar

  • Hücre içinde oluşan kimyasal reaksiyonlar hücre içerisindeki organeller ile gerçekleştirilir

  • Bütün hücrelerin ortak özelliği benzer kimyasal reaksiyonların olmasıdır.



Hücrenin şekli ve büyüklüğü

  • Hayvan ve bitkilerin hücre ve şekilleri temel yapılar hariç farklılıklar gösterir

  • Görev ve kalıtsal özelliğine bağlıdır.

  • Amip ve akyuvarlar..

  • 0,2-0,5 mikron büyüklüğünde bakteri ve parazit

  • 10 mikrondan fazlamemeli hücreleri



Hücrenin yapı ve işlevi

  • Yapı: canlıdan canlıya değişebilir:

  • İnsan kan hücreleri, epidermis..

  • Beslenme

  • Enerji üretme & kullanma

  • Kalıtsal özelliklerini yeni canlılara aktarma



Ortak yapısal özellikler



1. Hücre Zarı

  • Hücreyi dış ortamdan ayıran ve şeklini belirleyen, madde giriş çıkışını sağlayan özelliğe sahiptir.

  • % 65 Protein

  • % 33 Lipid

  • % 2 Karbonhidrat



  • Hücre zarından küçük moleküller büyük moleküllere göre

  • Yüksüz atomlar iyonlara göre

  • Yağda eriyebilenler eriyemeyenlere göre daha kolay geçer

  • Alkol, eter.. Çözücüler..



Hücre zarından geçiş:

  • Pasif

  • Aktif

  • Endositoz ve ekzositoz



Pasif Taşıma: Difüzyon ve Osmoz

  • Moleküllerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama hareketlerine denir.

  • Solunum yoluyla alınan oksijenin kana geçmesi



Kolaylaştırılmış difüzyon

  • Hücre zarının dışa bakan proteinleri bazı maddelerle uyum yaparak onların hücre içerisine daha kolay girmesini sağlar.



Osmoz

  • Suyun geçici bir zardan difüzyonuna osmoz denir.



Aktif taşıma

  • Amino asit

  • Glikoz

  • İyonlar



Endositoz - Ekzositoz

  • Büyük moleküllü maddelerin geçişi

  • Kesecik veya ceple alınıyorsa bu olaya endositoz,

  • Maddelerin salgılandıktan sonra atılması olayı ekzositoz

  • Pinositoz: sıvı olanların alınması

  • Fagositoz: amip



Sitoplazma ve Organeller

  • Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran yumurta akı kıvamındaki sıvıdır.

  • Sitoplazma daima hareket halindedir.

  • İçerisinde bol miktarda su, inorganik maddeler, organik maddeler ve hücre organelleri vardır.

  • % 60-90 su, tohumlarda % 5..



Endoplazmik retikulm

  • Kanal sistemidir.

  • Çekirdek ile hücre zarı arasında madde iletimini sağlar.

  • Besin depo eder.

  • Bakterilerde bulunmaz

  • Artık maddelerin atılması ve bazı besinlerin depolanmasında görevlidir.

  • İkiye ayrılır



Granüllü EPR

  • Ribozom bulunduran EPR

  • Salgı ve membran proteinleri yapılır



Granülsüz EPR

  • Üzerinde EPR taşımaz

  • Endokrin bezler ve yağ sentezinde görevlidir.



Golgi

  • EPR den meydana gelir

  • Yassı kesecikler

  • Salgının üretildiği ve salgılandığı yerdir.

  • Çekirdeğe yakın olarak bulunur.

  • Salgı dokularında bol miktarda bulunur.

  • Lipoprotein, mukus, selüloz..

  • Drosera

  • Gerektiğinde yağ deposudur



Lizozom

  • Golgiden myd gelir

  • Hücre içindeki büyük moleküllü (protein, yağ) besinleri parçalar.

  • Hücre içi sindirim yapar.

  • Yanma, donma, zehirlenme: Otoliz

  • Karaciğer, dalak, akyuvar

  • Kertenkele kuyruğunun kopması

  • Bitkilerde: fitolizozom



Ribozom

  • Görevi protein sentezlemektir.

  • Her canlı hücrede mutlaka bulunur.

  • Protein ve RNA dan oluşmuştur.

  • Polizom & Poliribozom: zincir şeklinde bulunma halleri..



Mitokondri

  • Küre, çubuk, ipliksi ve dallı formda bulunur.

  • Çit katlı zar

  • İç zar: krista, çok fazla kıvrım

  • Matrix: kıvrımlar arası sıvı

  • Kendi DNA ve RNA

  • Bakteriler hariç bütün hücrelerde bulunurlar.

  • Oksijenli solunumun yapıldığı yerdir.

  • ATP üretim merkezidir.



Sentrozom

  • Sadece hayvan hücrelerinde bulunur.

  • Hücre bölünmesinde görev yapar.

  • Çekirdeğe yakın yerdedir

  • Birbirine dik iki sentriol var

  • Sentrioller dokuz iplik taşır

  • Hücre bölünmesi sırasında kromozomların ayrılması ve kutuplara taşınmasına yardımcı olur.



Plastidler

  • Yalnızca bitkilerde bulunur.

  • Besin maddelerinin sentezlenmesi ve depolanmasında görevlidir

  • Kendi aralarında üç gruba ayrılırlar.



Kloroplastlar:

  • Bitkiye yeşil rengi verir.

  • İçerisinde klorofil bulunur.

  • Yapraklarda bol miktarda bulunur.

  • Fotosentez ile besin üretmektir.

  • Fotosentez için gerekli enerji kloroplastta üretilir.

  • Fotosentez solunum tersidir.



Stroma ve Grana

  • Stroma: Kloroplastın iç zarını dolduran protein yapısında sıvı bir kısımdır. DNA, RNA, ribozom ve fotosentez enzimleri bulunur.

  • Grana: Ara madde içerisine gömülmüş diskler ve diskleri birbirine bağlayan lamellerden oluşmuştur. Bunların en küçük birimine tilakoid denir.

  • Granalarda klorofil pigmenti bulunur.



Kromoplast

  • Meyve ve çiçeklere renk veren plastidlerdir.

  • Likopin

  • Ksantofil

  • Karoten

  • Antokyan

  • Flovan (asidikkırmızı; bazikmavi)



Lökoplast



Koful

  • Sindirim ve boşaltımda görev yapar.

  • Bitki hücresinde kofullar büyük sayıca azdır.

  • Hayvan hücrelerinde kofullar küçük ve sayıca azdır.

  • A) kontraktil kofullar (besin, sindirim kofulu)

  • B) Merkezi kofullar (aa depolar, alkoloit)

  • C) Depo kofulları (sıvı, yağ kofulları)



Çekirdek

  • Yönetim ve kalıtım merkezi

  • Bazılarında bir tane bazılarında ise birden fazla bulunur

  • Yuvarlağımsı ve ortada bulunur

  • Protein ve enzim sentezini yönetir.

  • Çekirdek zarı, çekirdek özsuyu, çekirdekçik, kromatin iplik



Çekirdek zarı

  • Çift katlı, kimyasal yapı bakımından hücre zarına benzer

  • Dıştaki zar ribozom taşır

  • Kıvrımlar yaparak EPR kanalcıklarını oluşturur.

  • Dış zara: ekzin

  • İç zar: intin



Çekirdek özsuyu (karyoplazma)



Çekirdekçik (Nukleolus)

  • Yapısında RNA ve protein bulunur

  • Hücre bölünmesi sırasında kaybolur

  • RNA ve protein sentezi ile ilgilidir



Kromatin iplik

  • Uzun ağ ve yumak şeklindedir

  • Hücre çekirdeğinin temel yapısı kromatindir

  • Kısalıp, kalınlaşarak kromozomu oluşturur. İki parça bulunur, her birine kromatid denir

  • Kromozomlarda gen adi verilen yapılar bulunur.









Bitki Hücresi



Hayvan hücresi











Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin