GiRİŞ Oyun ve dansla ilgili bilimlik çalışmalar, diğer alanlara kıyasla daha azdır. Özellikle Türkiye’deki çalışmalar hem diğer alanlar karşısında sayısal olarak, hem de bilimlik nitelik taşımaları bakımından, azdır

1. 
   GİRİŞ
   

Oyun ve dansla ilgili bilimlik çalışmalar, diğer alanlara kıyasla daha azdır. Özellikle Türkiye’deki çalışmalar hem diğer alanlar karşısında sayısal olarak, hem de bilimlik nitelik taşımaları bakımından, azdır.

Oyunun kapsamına bakıldığında, kültür içindeki birçok kavram (mefhum/concept/notion)dan daha geniş olduğu açıkça görülecektir. “İnsanın insanla, insanın doğayla ilişkisi sonunda yaptığı ürettiği her şey” demek olan kültürün içindeki en önemli öge (unsur/element) oyundur. Çünkü, bugünkü bütün sanat ve spor alanlarının neredeyse tamamının kökeninde oyun bulunur. En gelişmiş toplumdan en geri kalmış toplumuna kadar bütün insan öbeklerinin oyun kültürleri vardır.

Kültürün doğuşunda oyun, oyunun şekillenmesinde ise dans temel ögedir. İnsanoğlu diğer oyunları gerçekleştirmeden önce dansla tanışmıştır. Bu nedenle kültürün en temel ve önemli ögesi oyun; oyunun en temel ve önemli ögesi ise danstır.

Çünkü insanın var oluşundan günümüze kadar, ister dinsel-büyüsel olsun isterse din dışı (ladini) olsun bütün kültürlerde dans olduğu gibi, diğer oyunların, yani spor ve sanat alanlarının karşısında, dansın herkesi saran bir özelliği vardır.

Günümüz insanı futbol, basketbol, tenis v.b gibi spor alanlarından biri ile ilgilenir. Amatör de olsa bu alanlardan birinde spor da yapabilir. Her insanın yaşamı sırasında herhangi bir dalda spor yapması olasıdır. Fakat heykel, resim, tiyatro, sinema, bale gibi sanatlarla ilgilense ve bilgi sahibi olsa dahi, icracı veya sanatçı olmaları beklenmez.

Bunların karşısında insanların yaşamlarının bir yerinde dansla karşılaşmaları kaçınılmazdır. Bir yetenek gerektiriyor olsa da, herkesin usta olması beklenmese de insanlar mutlaka dansla karşılaşırlar ve ilgilenirler

Yaşamı sırasında dans amaçlı olarak kolunu dahi kaldırmamış kişiler, eş, dost, akraba veya arkadaşlarının nişan, nikâh ve düğün törenlerinde; okul balolarında yahut da kendi düğünlerinde dans ederler. Düğünde, dernekte, şenlikte, dergâhta, okulda, evde; özetle yaşamımızın hemen her yerinde dansla karşılaşırız. Yeteneği olmayanlar dahi dansa katılmak isterler. Kadınlar veya erkekler kendi aralarında veya birlikte vakit geçirirken, eğitim alırken dansla karşı karşıya kalırlar. Yaşamlarında mensubu bulundukları dini ön plana alan, düğün dernek toplantılarına katılmayan ve dans etmeyen kişiler dahi, zikir adı verilen dinî ayinlerde dans ederler.

Doğal toplumlarda dans yaşamın bir parçasıydı ve hatta bütünü gibiydi. Zaman içerisinde toplumlar da, onların kültürleri de değişti. İnsanların yaşamı değişince dansları ve dansla ilgili anlayışları da değişti. Bir görev, ödev olarak yapılan dansların yerini eğlence dansları aldı. Dans bir sanat olarak adlandırılmaya ve ona özel bir yer ayrılmaya başlandı. Dans öbekleri oluşturuldu. Dans okulları kuruldu. Yani bir bakıma dans profesyonellik konusu oldu. Ancak hiçbir zaman toplumun ana kütlesinden kopmadı. Toplum bir şekilde yaşamından dansı eksik etmedi.

Günümüzde yaşamsal bir değer taşımasa bile danssız bir toplum ve danssız bir insan yaşamı düşünülemez.

1. 
   Amaç
   

Türkiye’de ve diğer ülkelerde toplumun önemli bir kesiminin dansa olan ilgisi bilinmektedir. Özellikle son zamanlarda televizyonlarda dansla ilgili programların çoğalması, dans okullarının açılması, profesyonel dans topluluklarının hızla çoğalması bunun göstergesidir.

Bilindiği gibi, özellikle Türkiye’deki ilköğretim düzeyinde her okulun mutlaka bir halk dansları topluluğu olduğu gibi, çeşitli modern dans toplulukları da vardır. Hatta son zamanlarda ilköğretimin birinci basamağında neredeyse her sınıfın bir dans topluluğu olmaya başlamıştır.

Dansla ilgili vakıflar, dernekler, kulüpler, öğrenci yurtları, bakanlıklar resmî ve özel kurum ve kuruluşlar ile okulların toplulukları hesaba katıldığında, Türkiye’de dansla ilgilenenlerin küçümsenmeyecek sayıya ulaşacağı kolayca tahmin edilebilir.

Öte yandan, dansla ilgilenenlerin önemli bir kesiminin halk dansları ile ilgilenmesine karşın; daha çok sahne çalışmaları ön plana çıkmakta ve bilimlik çalışmalar ikinci planda kalmaktadır.

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de pek fazla bilinmeyen “Antropoloji” ve özellikle “Dans Antropolojisi” alanının tanınmasına; hem yukarıda sözünü ettiğimiz dansla ilginenen kişilerin sahne çalışmalarının yanında dansın bilimlik alanına yönelmesine katkı sağlamak; hem de meslek edindiğimiz antropoloji ve halk dansları alanındaki bilimsel çalışmalara katkıda bulunmaktır.

2.