GöMÜLÜ Sİstemler iÇİn eclipse tabanli tümleşİk geliŞTİrme ortami

Keywords: Eclipse, Embedded Systems, Operating System, Integrated Development Environment.



1. GİRİŞ

Eclipse; yazılım geliştirme araçlarını tümleştirmek, uygulama ve yazılım geliştirme aracı geliştirmek için kullanılan evrensel bir platformdur [1]. Son yıllarda, Eclipse tabanlı uyumlu ek (plug-in) geliştirmek için birçok firma çalışmaya başlamış ve varolan ürünlerini Eclipse tabanlı hale getirmiştir. Eclipse platformu yazılım geliştirme araçlarının kolaylıkla birarada çalışabilmesini sağladığı için Windriver, LynuxWorks, Timesys ve Montavista gibi gömülü sistemler konusunda lider firmalar Eclipse tabanlı ürünlerini geliştirmişlerdir. Windriver firmasının Workbench ürünü, LynuxWorks firmasının Luminosity, Timesys firmasının Timestorm ve Montavista firmasının DevRocket ürünleri gömülü sistem uygulaması geliştirmek için hazırlanmış Eclipse tabanlı tümleşik geliştirme ortamlarıdır (TGO). Bu tür TGO’lar genel olarak; uygulama geliştirme, işletim sistemini uygulamaya özel olarak uyarlama, modül hazırlama, uygulama veya işletim sistemi kodunda hata ayıklama, dosya sistemini uyarlama, hedef donanıma dosya transferini gerçekleştirme gibi konularda geliştiricilere önemli kolaylıklar sağlamaktadır. Ayrıca; hedef kart üzerindeki donanımları ilklendiren açılış önyükleme yazılımı da (bootloader) bu TGO’lar ile geliştirilebilmekte ve hataları ayıklanabilmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde; Eclipse platformu kullanılarak uyumlu eklerin nasıl geliştirilebileceği, Eclipse tabanlı ürünlerin hazırlanma süreçleri ve Eclipse Zengin İstemci Platformu incelenerek Gömülü Sistem TGO için platform olarak kullanılabilirliği değerlendirilmiştir. Değerlendirmenin olumlu neticelenmesi sayesinde; Linux işletim sistemi için İşletim Sistemi Yapılandırma Aracı (İSYA), Modül Kolaylık Aracı ve İSYA Kopya Kağıdı (Cheat Sheet) uyumlu eklerinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu uyumlu eklerin geliştirilmesinin ardından uyumlu ekler bir araya getirilerek; İSYA özellik (feature) adı verilen yapı oluşturulmuştur. Özellik kavramı bu uyumlu eklere ilişkin bilgileri XML dosyasında saklayan Eclipse’e özel bir dosya olarak düşünülebilir ve bu özellikler, Eclipse’in içerisindeki özellik oluşturma sihirbazı sayesinde kolaylıkla oluşturulabilir. Bu özellik hazırlandıktan sonra, açık kaynak CDT (C/C++ Development Tools), JDT (Java Development Tool) ve Subclipse özellikleri de İSYA özelliği ile tümleştirilerek GİDE adı verilen ürün (product) ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışma kapsamında görüldüğü gibi; Eclipse tabanlı bir TGO oluşturmak için öncelikle gerekli uyumlu ekler (plug-in) geliştirilmeli, bu uyumlu ekler uygun versiyonları ile bir araya getirilerek özellikler (feature) oluşturulmalı, gerekli açık kaynak özellikler (features) ve geliştirilen özellik kullanılarak nihai ürün (product) oluşturulmalıdır. Geliştirilen uyumlu ek çok büyük veya kapsamlı ise, parçalar (fragment) halinde geliştirilebilir, ancak çoğu durumda bir tek uyumlu ek olarak geliştirilmesi daha uygundur. Ürünün son kullanıcıları kendi ortamlarında Eclipse’e ihtiyaç duymadan, amaçlarına uygun işlemleri ürün içerisinde sunulan sihirbazlar (wizards) yardımıyla gerçekleştirebilmektedir. Eclipse platformu sayesinde GİDE (Gömsis Integrated Development Environment) ürünü hızlıca geliştirilebilmiş ve ürün haline kolaylıkla dönüştürülmüştür. GİDE ürünü, DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) tarafından desteklenen TÜBİTAK-Marmara Araştırma Merkezi, Bilişim Teknolojileri Enstitüsü’nde yürütülen GÖMSİS (Genel Amaçlı Gömülü Uygulama Platformu) projesi kapsamında oluşturulmuştur. Bu projede kazanılan deneyimlerin; yeni oluşturulacak TGO’larda, geliştirilecek zengin istemci uygulamalarında veya amaca uygun olarak oluşturulacak uyumlu eklerde yarar sağlayacağı değerlendirilmiştir. Eclipse’in içerisinde bulunan ve sürekli zenginleştirilen açık kaynak projeler sayesinde, yeni teknolojilerin takip edilmesi, projelerde hayata geçirilmesi kolaylıkla gerçekleştirilecektir. 2. bölümde Eclipse platformu ve mimarisi, 3. bölümde geliştirilen uyumlu ekler ve GİDE, 4. bölümde sonuç ve gelecek çalışmalar, 5. bölümde referanslar verilmektedir.