Hacı Əhməd-Cabir Hacı İsmayıl oğlu

Surənin Nömrəsi	Surənin adı
Ayələrin nömrəsi
1	2	əl- Bəqərə	74, 284
2	10	Yunus	24
3	13	ər- Rəd	4, 17, 35
4	14	İbrahim	32, 16
5	15	əl- Hicr	22
6	16	ən- Nəhl	4, 10, 14, 65
7	18	əl- Kəhf	45, 29
8	20	Taha	53
9	22	əl- Həcc	5
10	24	ən- Nur	43 - 45
11	25	əl- Furqan	48, 49, 53, 54
12	27	ən- Nəml	61,64
13	29	əl- Ənkəbut	63
14	30	ər- Rum	24, 48
15	31	Loğman	10, 31 – 34
16	32	əs- Səcdə	8, 27
17	35	Fatir	27
18	36	Yasin	77
19	37	əs- Saffat	67
20	38	Sad	57
21	39	əz- Zumər	21
22	40	əl- Mumin	72
23	41	Fussilət	39
24	42	əş- Şura	14
25	43	əz- Zuxruf	11
26	45	əl- Casiyə	5
27	50	Qaf	9
28	54	əl- Qəmər	11, 12
29	55	ər- Rəhman	19, 20, 46 - 50
30	56	əl- Vaqiə	68 – 70
31	75	əl- Qiyamə	37
32	76	əl- İnsan	2
33	80	Əbəsə	18, 19
34	85	əl- Buruc	11
35	98	əl- Bəyyinə	8

Su haqqında “Qurani- Kərim”də buyurulan Allah kəlamlarını aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar.

1. “Allahın yer üzünü su ilə diriltməsi” anla­mında buyurulan ayələr aşağıdakılardır.

“Onun qüdrət nişanələrindən biri də budur ki, sən yer üzünü qupquru görürsən. Biz ona yağış yağ­dıran kimi hərəkətə gəlib qabarar (cana gələr). Onu dirildən, şübhəsiz ki, ölüləri də dirildəcəkdir. Həqiqətən O, (Allah) hər şeyə qadirdir!” (Fussilət, 41/39).

“Yer üzündə bir-birinə yaxın (qonşu) qitələr (münbit, qeyri-münbit, şirin-şoran, dağlıq-aran yerlər, müxtəlif iqlimli torpaq sahələri), eyni su ilə sulanan üzüm bağları, əkinlər, şaxəli-şaxəsiz xurma ağacları vardır. Halbuki Biz yemək baxımından onların birini digərindən üstün tuturuq. Şübhəsiz ki, bunda da anlayıb dərk edən insanlar üçün (Allahın qüdrətinə və vəhdaniyyətinə dəlalət edən) əlamətlər vardır “(ər-Rəd, 13/4).

“Onlar yalnız özlərinə (tövhid haqqında) elm gəldikdən sonra aralarındakı ədavət (həsəd) üzün­dən ayrılığa düşdülər. Əgər (cəzanın) müəyyən bir vaxtadək (qiyamət gününə qədər təxirə salınması ba­rə­də) Rəbbinin öncə buyurduğu bir söz olma­saydı, dərhal işləri bitmiş olardı (hamısı elə dünyada əzaba düçar edilərdi). Onlardan sonra kitaba varis olan­lar da (yəhudilər, xaçpərəstlər və ya özlərinə Quran gön­də­rilmiş müşriklər də) onun (Quranın, Pey­ğəm­bər əley­hissəlamın) barəsində dərin (başqalarını da şüb­həyə salan) bir şəkk içindədirlər” (əş-Şura, 42/14).

2. “Insanın bir damla sudan yaradılması” anla­mında buyurulan ayələr bunlardır. (ən-Nəhl, 16/4; əl-Həcc, 22/5; əs-Səcdə, 32/8; Yasin, 36/77; əl-Insan, 76/2; Əbəsə, 80/18-19; əl-Qiyamə, 75/37).

3. “Allahın göydən su endirməsi” anlamında buyu­rulan ayələr bunlardır. (ər-Rəd, 13/17; Ibrahim, 14/32; əl-Hicr, 15/22; ən-Nəhl, 16/10,65; əl-Kəhf, 18/45; Taha, 20/53; ən-Nur, 24/43-45; əl-Furqan, 25/48; ər-Rum, 30/24; Loğman, 31/10; Fatir, 35/27; əz-Zumər, 39/21; əz-Zuxruf, 43/11; əl-Casiyə, 45/5; əl-Qəmər, 54/11-12; Yunus, 10/24).

4. “Allahın içməli suyu endirməsi” anlamında buyurulan ayə.

“Bəs içdiyiniz suya nə deyirsiniz? Onu bulud­dan endirən sizsiniz, yoxsa Biz?! Əgər istəsəydik, onu acı (bir su) edərdik. Elə isə niyə (Allahın nemətlərinə) şükür etmirsiniz?” (əl-Vaqiə, 56/68-70).

5. “Allahın yağmuru yaratması” anlamında buyurulan ayə.

“Buludları hərəkətə gətirən, küləkləri göndərib onları göy üzündə istədiyi kimi yayan və topa-topa edən Allahdır. Artıq buludların arasından yağış çıx­dığını görürsən. Onu (yağışı) bəndələrindən istə­diyinə verən kimi onlar sevinərlər.” (ər-Rum, 30/48).

6. “Cəhənnəmdəki su” anlamında buyurulan ayələr bunlardır.

“Hələ qarşıda (bunun ardınca) Cəhənnəm var­dır. (Hər bir inadkar təkəbbür sahibinə orada Cəhən­nəm əhlinin bədənlərindən axan) irinli-qanlı sudan içirdiləcəkdir!” (Ibrahim, 14/16).

Və de: “Haqq Rəbbinizdəndir. Kim istəyir inan­sın, kim də istəyir inanmasın (kafir olsun). Biz zalım­lar üçün elə bir atəş hazırlamışıq ki, onun pər­dələri (dumanları) onları bürüyəcəkdir. (Cəhənnəmin qalın divarları zalimləri əhatə edəcəkdir). Onlar im­dad istədikdə onlara qətran (yaxud yaradan axan irin-qan) kimi üzlərini büryan edən bir su ilə kömək ediləcəkdir. O, nə pis içki, o (Cəhənnəm) necə də pis məskəndir!” (əl-Kəhf, 18/29).

“Bu, qaynar su və irindir. Qoy onu dadsınlar!” (Sad, 38/57).

“Cəhənnəmə (qaynar suya) tərəf, sonra odda yandırılacaqlar” (əl-Mumin, 40/72).

“Sonra onlar üçün (içməyə) qaynar su ilə qatışmış irin vardır” (əs-Saffat, 37/67).

7. “Cənnətdəki su” anlamında buyurulan ayələr bunlardır.

“Onların öz Rəbbi yanındakı mükafatı (ağac­ları) altından çaylar axan Ədn cənnətləridir. Onlar orada əbədi qalacaqlar. Allah onlardan razıdır, on­lar da Allahdan. Bu (nemətlər) Rəbbindən qorxan­lar üçündür!” (əl-Bəyyinə, 98/8).

“Iman gətirib yaxşı əməllər edən kimsələri isə (ağacları) altından çaylar axan cənnətlər gözləyir. Bu, böyük qurtuluşdur (uğurdur)!” (əl-Buruc, 85/11).

“Allahdan qorxub pis əməllərdən çəkinənlərə (möminlərə) vəd edilən Cənnətin vəsfi belədir: (ağacları) altından çaylar axar, yeməkləri də, kölgələri də daimidir. Bu, Allahdan qorxub pis əməl­lərdən çəkinənlərin aqibətidir. Kafirlərin aqi­bəti isə Cəhənnəmdir!” (ər-Rəd, 13/35).

“Şübhəsiz ki, Rəbbinin məqamından (hüzurun­da haqqa-hesab üçün durmaqdan) qorxanları iki cən­nət (Ədn və Nəim cənnətləri) gözləyir! Belə olduqda Rəbbinizin hansı nemətlərini yalan saya bilərsiniz?! (O iki cənnətin ağacları) qollu-budaqlıdır (merli-mey­vəlidir). Belə olduqda Rəbbinizin hansı nemətlərini yalan saya bilərsiniz?! Orada (o cənnətlərdə) iki axar bulaq vardır” (ər-Rəhman, 55/46-50).

8. “Iki dənizin arasındakı maneə” anlamında buyurulan ayələr bunlardır.

“Birinin suyu çox şirin, digərininki isə olduqca şor (acı) olan iki dənizi qovuşduran, aralarında (bir-birinə qarışmamaq üçün) maneə və keçilməz sədd qoyan Odur! Insanları sudan (nütfədən) yara­dan, onları (bir-biri ilə) əsl qohum (qan qohumu) və sonradan qohum edən Odur. Rəbbin (hər şeyə) qa­dirdir! (Birinci, ata-ana tərəfdən, ikincisi isə bacı, qız tərəfdən olan qohumluqdur)” (əl-Furqan, 25/53-54). (ən-Nəml, 27/61; ər-Rəhman, 55/19-20).

9. “Ürəkləri sərtləşənlər və Allah qorxusu” anlamında buyurulan ayə. (əl-Bəqərə, 2/74).

10. “Allah dənizi insanların ixtiyarına ver­mişdir” anlamında buyurulan ayə. (ən-Nəhl, 16/14).

11. “Allahın su ilə əkinləri bitirməsi” anlamında buyurulan ayə. (əs-Səcdə, 32/27).

12. “Gəmilərin dənizdə üzməsi” anlamında buyurulan ayələr.

(Loğman, 31/31-34).

13. “Yağışın ölü sahəni canlandırması” anlamında buyurulan ayələr. (əl-Furqan, 25/48-49; Qaf, 50/9).
Zəm-zəm suyu
Müqəddəs hesab olunan zəm-zəm suyunun tarixi hz. Ibrahimin (ə.) dövründən başlayır. Hz. Ibrahim (ə.) Allahın əmri ilə arvadı Həcəri və südəmər oğlu hz. Ismayılı (ə.) bugünkü Zəm-zəm quyusunun olduğu yerə aparır. O zaman Məkkədə hələ heç kim yaşamırdı və içməyə su da yox idi. Hz. Ibrahim (ə.) arvadı və oğlu üçün bir az xurma və bir miqdar da su qoyaraq oradan ayrılır. Yeməyin, suyun olmadığı bu kimsəsiz yerdə qalmaq Həcər üçün çox çətin idi, ancaq onları orada qoymasını hz. Ibrahimə (ə.) Allah əmr etdiyinə görə, düşünmək yersiz idi, çünki ruzi verən Allah, əlbəttə, onların vəziyyətini də görür.

Bir müddət sonra hz. Ibrahimin (ə.) onlar üçün qoyduğu su bitir. Hz. Ismayıl (ə.) ağlamağa, su istəməyə başlayanda anası nə edəcəyini bilmir. Süd yoxdur ki, əmizdirsin, su yoxdur ki, içirtsin. Hz. Ismayılın (ə.) ağlamalarına dözməyərək Səfa təpəsinə çıxır. Kimisə görmək ümidilə sağa-sola baxır, amma heç kimi görmür. Səfa ilə Mərvə arasında qaçmağa başlayır. Yeddinci dəfə Mərvəyə çıxanda bir səs eşidir. Zəm-zəm quyusunun yanında hz. Cəbraili (ə.) görür. Cəbrail (ə.) qanadı ilə (bəzi mənbələrdə ayağı ilə) yeri qazır. Su görünəndə Həcər buna sevinir və suyun axdığını görəndə “dayan, dayan” mənasını verən “zəm-zəm” - deyir və suyun axmasına mane olmaq üçün önünü kəsib hovuz kimi bir çuxur düzəldir. Tələsik qabını doldurur. Qabı doldurduqdan sonra sudan içir və hz. Ismayılı (ə.) əmizdirməyə başlayır. Bu zaman Cəbrail (ə.) Həcərə xitabən:

“Qətiyyən “həlak olarıq, zərər çəkərik” - deyə qorxmayın. Bura Beytullahın (Kəbənin) yeridir. O beyti uşaqla atası tikəcək. Cənab-ı Haqq o işi görən insanı zay etməz” - deyir.

Zəm-zəm quyusunun ortaya çıxması bu şəkildə nəql edilir:

Həcər suyun önünü kəsməsəydi, bu su çay kimi axardı. Peyğəmbər (s.ə.v.) bir hədisində bu həqiqəti belə bəyan edir:

“Allah Ismayılın (ə.) anası Həcərə rəhmət etsin. O, zəm-zəmi öz axarına buraxsaydı, zəm-zəm axıb çay olardı”.

Zəm-zəm çox mübarək və qidalı bir sudur. Həcər və hz. Ismayıl (ə.) uzun müddət yemək yemədən bu su ilə dolana bildilər. Bir hədisdə Peyğəmbər (s.ə.v.) zəm-zəmin bu xüsusiyyətinə işarə etmişdir. Bir digər hədisdə isə “zəm-zəm suyu hansı məqsədlə içilsə, ona şəfa olacaq” deyə buyrulur.